Xώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία, που είχαν δεσμευθεί να περιορίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου για να ελεγχθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, προβλέπεται πλέον ως το 2030 να πραγματοποιήσουν γεωτρήσεις για περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ιστορίας τους.
.
Πρόκειται πρακτικά για τους παγκόσμιους γίγαντες των ορυκτών καυσίμων που πλέον βρίσκονται σε πορεία αυτή τη δεκαετία για να παράγουν διπλάσια ποσότητα ορυκτών καυσίμων από ό,τι επιτρέπει ένα κρίσιμο όριο υπερθέρμανσης του πλανήτη, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που δημοσιεύεται σήμερα Τετάρτη.
Η έκθεση, η οποία εξέτασε 20 μεγάλες χώρες παραγωγής ορυκτών καυσίμων, υπογραμμίζει το μεγάλο χάσμα μεταξύ των υψηλών υποσχέσεων των ηγετών να αναλάβουν ισχυρότερη δράση για την κλιματική αλλαγή και των πραγματικών σχεδίων παραγωγής.
Αυτόν τον μήνα, οι ηγέτες πρόκειται να συγκεντρωθούν στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Ντουμπάι, για να συζητήσουν πώς να μειώσουν τις εκπομπές τους που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη. Ωστόσο, προ της έντονης αντίθεσης από τους μεγάλους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων, οι διασκέψεις για το κλίμα απέφευγαν μέχρι στιγμής να συζητήσουν τη σταδιακή κατάργηση των καυσίμων αυτών.
Κίνδυνος
Οι εκπομπές από την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι οι κύριοι παράγοντες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η οποία ήδη εντείνει τις καταιγίδες, τις πλημμύρες, τα κύματα καύσωνα, τις πυρκαγιές και τις ξηρασίες. Οι επιστήμονες λένε ότι είναι πιο πιθανό το 2023 να είναι η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί.
«Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική καταστροφή χωρίς να αντιμετωπίσουμε τη βασική της αιτία: Την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
«Οι εκπομπές ορυκτών καυσίμων προκαλούν ήδη κλιματικό χάος, το οποίο καταστρέφει τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης», είπε. Ωστόσο, «οι κυβερνήσεις κυριολεκτικά διπλασιάζουν την παραγωγή ορυκτών καυσίμων».
Σχεδόν όλες οι χώρες υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, το παγκόσμιο σύμφωνο για το κλίμα που στοχεύει να περιορίσει την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου και ιδανικά όχι περισσότερο από 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Και κατά την τελευταία δεκαετία, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις έχουν σημειώσει πρόοδο στον απογαλακτισμό τους από τα ορυκτά καύσιμα, αυξάνοντας την αιολική και ηλιακή ενέργεια, για παράδειγμα, και επενδύοντας σε υποδομές ηλεκτρικών οχημάτων.
Δεν σταματά η αύξηση παραγωγής
Ωστόσο, η έκθεση που εκδόθηκε την Τετάρτη, με επικεφαλής ερευνητές στο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης, διαπίστωσε ότι τα έθνη σχεδιάζουν να συνεχίσουν να αυξάνουν την παραγωγή άνθρακα μέχρι το 2030 και την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου δεκαετίες μετά από αυτό.
Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος οδεύει προς το να παράγει περίπου 110% περισσότερο πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα μέχρι το 2030, όπως θα ήταν επιτρεπτό εάν οι κυβερνήσεις ήθελαν να περιορίσουν τη θέρμανση κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, προειδοποίησαν οι ερευνητές. Ο κόσμος επρόκειτο επίσης να υπερβεί, κατά 69%, την ποσότητα των ορυκτών καυσίμων σύμφωνα με τον περιορισμό της θέρμανσης στους 2 βαθμούς Κελσίου.
Πέρα από αυτά τα όρια, ο κόσμος αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μη αναστρέψιμης και καταστροφικής ζημιάς από την κλιματική αλλαγή, λένε οι επιστήμονες. Ο πλανήτης έχει ήδη θερμανθεί κατά μέσο όρο 1,2 βαθμούς Κελσίου από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Υπήρξαν κάποια σημάδια προόδου. Τον Σεπτέμβριο, το πρώτο επίσημο δελτίο αναφοράς για το παγκόσμιο σύμφωνο για το κλίμα ανέφερε ότι τα απολύτως χειρότερα σενάρια κλιματικής αλλαγής που φοβόντουσαν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 φαίνονται πολύ λιγότερο πιθανά σήμερα. Οι συγγραφείς απέδωσαν εν μέρει τις εκκολαπτόμενες προσπάθειες των εθνών να περιορίσουν τις εκπομπές τους στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 και στην ταχεία ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας.
Τον περασμένο μήνα, η κορυφαία υπηρεσία ενέργειας στον κόσμο προέβλεψε ότι η παγκόσμια ζήτηση για ορυκτά καύσιμα θα μπορούσε στην πραγματικότητα να κορυφωθεί έως το 2030, καθώς εφαρμόζονται πολιτικές για την προώθηση καθαρότερων μορφών ενέργειας και μεταφορών.
Η έκθεση της Τετάρτης αποδίδει ξεκάθαρα το βάρος του περιορισμού της παραγωγής ορυκτών καυσίμων στα πλουσιότερα έθνη του κόσμου. Για κάθε ορυκτό καύσιμο –άνθρακας, πετρέλαιο ή φυσικό αέριο– τα συνδυασμένα επίπεδα παραγωγής που σχεδιάζονται μόνο από τις 10 χώρες με το υψηλότερο εισόδημα θα ζεσταίνουν ήδη τον κόσμο πέραν των 1,5 βαθμών μέχρι το 2040, δήλωσε ο Πλόι Ατσακούλβισουτ, επικεφαλής της έρευνας.
Οι κρατικές εταιρείες ελέγχουν περίπου τη μισή παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου και περισσότερο από το ήμισυ του άνθρακα. Αλλά ακόμη και σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου κυριαρχεί ο κρατικός τομέας, οι κυβερνητικές πολιτικές όπως οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων και οι φορολογικές ελαφρύνσεις συνεχίζουν να υποστηρίζουν την παραγωγή. Οι παγκόσμιες επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων εκτινάχθηκαν στα 7 τρισ. δολάρια πέρυσι, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ορισμένα έθνη που διαθέτουν μεγάλα αποθέματα ορυκτών καυσίμων διεκδικούν τώρα να είναι οι τελευταίοι παραγωγοί, παρόλο που η συνολική αγορά αρχίζει να επιβραδύνεται, λέγοντας ότι μπορούν να κάνουν γεωτρήσεις για ορυκτά καύσιμα, πιο καθαρά, από τους ανταγωνιστές τους, είπαν οι ερευνητές, με τον Μάικλ Λάζαρους, εκ των συγγραφέων της έκθεσης, να υπογραμμίζει την «επιθυμία που έχει κάθε χώρα να μεγιστοποιήσει τη δική της παραγωγή».
ΗΠΑ, Ρωσία και Σαουδική Αραβία είχαν δεσμευθεί να περιορίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.