H εφαρμογή των πρακτικών για περιβάλλον (Environment), κοινωνία (Society) και εταιρική διακυβέρνηση (Corporate Governance) το λεγόμενο ESG αποτελεί μία παγκόσμια επιταγή που ξεκίνησε από το 2010 και είχε ως στόχο να υιοθετήσει η παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα δράσεις που θα κάνουν τις επιχειρήσεις φιλικές προς το περιβάλλον, την κοινωνία αλλά και να έχουν νέους τρόπους επιχειρηματικής διακυβέρνησης.
Η τάση αυτή ξεκίνησε από την Αμερική και σταδιακά πέρασε μέσω χρηματιστηρίων και στην Ευρώπη. Ο δείκτης ESG έλειπε από το ελληνικό χρηματιστήριο και από τις ελληνικές επενδύσεις και εάν πριν μερικά χρόνια θεωρείτο πολυτέλεια η κατηγοριοποίηση βάσει των εταιρικών πρακτικών, σήμερα είναι απαίτηση από τις εισηγμένες ελληνικής επιχειρήσεις.
Τα ξένα funds και αμοιβαία κεφάλαια εκτιμούν περισσότερο τις εταιρείες που είναι αφοσιωμένες πάνω σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας, κοινωνικής ανταμοιβής και εταιρικής διακυβέρνησης καθώς εντάσσονται μέσα στα πλαίσια της «αιφόρου ανάπτυξης».
Το Ταμείο Ανάκαμψης και η ώθηση για ESG από funds και αμοιβαία κεφάλαια
Οι επιχειρήσεις που δίνουν έμφαση σε δράσεις ESG θα κερδίσουν τα μέγιστα από τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Υπολογίζεται ότι άμεσα ή έμμεσα θα εισρεύσουν πάνω από 10 δις. ευρώ προς δράσεις που θα είναι «πράσινες», κοινωνικά ευαίσθητες και θα βασίζονται σε σωστή εταιρική διακυβάρνηση. Οι εισηγμένες στο Χ.Α επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να προβάλλουν και να διεκδικήσουν κονδύλια μπορούν να απορροφήσουν πάνω από 3-4 δισ. ευρώ, κεφάλαια που ουσιαστικά θα αλλάξουν και την δομή τους.
Χρηματιστηριακά, υπάρχουν εκατοντάδες αμοιβαία κεφάλαια διεθνώς που επενδύουν αμιγώς σε μετοχές επιχειρήσεων με έμφαση στο ESG. Υπολογίζεται ότι σε πρώτη φάση, θα ενδιαφερθούν για τουλάχιστον 5-6 ελληνικές εισηγμένες που διαθέτουν ξεκάθαρες δράσεις ESG και οι πρώτες αγορές μετοχών σε ορίζοντα έτους θα διαμορφωθούν μεταξύ 30-50 εκ. ευρώ κατ’ εκτίμηση στελεχών ΑΕΔΑΚ. Θα πρέπει να τονισθεί ότι τα αμοιβαία κεφάλαια και τα funds που επενδύουν σε εταιρείες που είναι προσανατολισμένες σε δράσεις ESG είναι βασικά μακροπρόθεσμοι επενδυτές.
Επίσης και στα συνταξιοδοτικά funds που αγοράζουν μετοχές προτιμούν τις μετοχές εταιρειών με έμφαση στο ESG έναντι άλλων.
Τι συμβαίνει παγκοσμίως
Τα τελευταία χρόνια, οι επενδυτικές επιλογές ESG έχουν μεταφερθεί ακριβώς στο κέντρο των mainstream επενδύσεων. Μια πρόσφατη μελέτη από The Forum for Sustainable and Responsible Investment (US-SIF) αποκαλύπτει ότι τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στις ΗΠΑ υπό διαχείριση χρησιμοποιώντας επενδυτικές στρατηγικές ESG, αυξήθηκαν από 8,1 τρισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές του 2016 σε 11,6 τρισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές του 2018, 43 % αύξηση που αντιπροσωπεύει ένα στα τέσσερα δολάρια που επενδύθηκαν.
Το 2019, το Responsible Investment Association (το PRI είναι επενδυτική πρωτοβουλία σε συνεργασία με την UNEP Finance Initiative και το UN Global Compact), ερεύνησε 1.004 επενδυτές λιανικής ως προς τις προοπτικές τους σχετικά με τις επενδύσεις ESG. Η έρευνα διαπίστωσε ότι το 79% των ερωτηθέντων θα ήθελε ο πάροχος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών να παρουσιάσει και να συζητήσει υπεύθυνες επενδυτικές επιλογές που να ταιριάζουν με τις αξίες τους.
Η έρευνα της Morgan Stanley διαπίστωσε ότι σχεδόν το 95% των millennials ενδιαφέρονται για επενδύσεις ESG. Οι ερευνητές του Morningstar εξέτασαν τις επενδυτικές προτιμήσεις 948 ερωτηθέντων τριών γενεών: millennials (ηλικίας 25-30), Gen Xers (ηλικίας 41-56 ετών) και baby boomers (ηλικίας 57-75).
Η παραδοσιακή πεποίθηση σχετικά με τις σημαντικές διαφορές στις επενδυτικές προτιμήσεις αειφορίας μεταξύ των φύλων είναι σε μεγάλο βαθμό ένας μύθος. Tο προφίλ για τις γυναίκες (μέσος όρος 59,08%) ήταν ελαφρώς υψηλότερο από ότι για τους άνδρες (μέσος όρος 53,3%). Οι άντρες και οι γυναίκες που έχουν βαθμολογίες προτίμησης μέτριου έως υψηλού ενδιαφέροντος ήταν στατιστικά ισοδύναμες. Οι ερευνητές του Morningstar κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το φύλο «δεν είναι πραγματικά ένας παράγοντας» στην προσπάθεια να προσδιοριστεί το ενδιαφέρον ενός ατόμου για επενδύσεις ESG.
Μια σύγκριση των βαθμολογιών προτίμησης γενεών αποκαλύπτει ότι οι μέσες βαθμολογίες προτίμησης για τους millennials (μέσος όρος 60,21%) και Gen Xers (μέσος όρος 57,26%) ήταν στατιστικά ισοδύναμες. Οι Millennials και Gen Xers παρουσίασαν ελαφρώς ισχυρότερες βαθμολογίες προτίμησης από τους baby boomers (μέσος όρος 51,96%). Η μελέτη δείχνει επίσης ότι η ζήτηση για επενδύσεις ESG από τους boomers και Gen Xers είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι πιστεύαμε προηγουμένως και οι διαφορές στη ζήτηση μεταξύ γενεών είναι αμελητέες. Αυτά τα αποτελέσματα σίγουρα καταστρέφουν το επικρατέστερο στερεότυπο προφίλ των επενδυτών ESG μόνο ως γυναίκες και millennials.
Οι έρευνες που εξετάστηκαν στο παρελθόν υποδηλώνουν ισχυρή πολυγενετική ζήτηση για επενδύσεις ESG. Μια πρόσφατη μελέτη του TD Ameritrade παρέχει πληροφορίες για το βαθμό σπουδαιότητας που αποδίδουν οι επενδυτές του ESG στην ικανότητα ενός συμβούλου να παρέχει επενδυτικές επιλογές ESG. Η μελέτη δείχνει ότι σχεδόν οι millennials (47 %), το ένα τρίτο του Gen Xers (34 %), και το ένα τέταρτο των boomers (24 %) θα μετακινούσαν τον επενδυτικό λογαριασμό τους σε μια διαφορετική εταιρεία για να αποκτήσουν ευρύτερη πρόσβαση σε κοινωνικά υπεύθυνες επενδυτικές προσφορές .
Μεταφορά πλούτου σε ESG επενδύσεις
Άλλες έρευνες εκτιμούν ότι θα πραγματοποιηθεί μεταφορά πλούτου 68 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε κληρονόμους και φιλανθρωπικά ιδρύματα τα επόμενα 25 χρόνια. Παρόλο που οι Millennials είναι το επίκεντρο της προσοχής των μέσων μαζικής ενημέρωσης, τα δημογραφικά δεδομένα που σχετίζονται με τον πλούτο δείχνουν ότι η Generation X θα αποτελέσει την επόμενη μεγάλη ομάδα αμοιβών για τις περισσότερες εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Οι οικονομικοί σύμβουλοι πρέπει να προετοιμάσουν τους πελάτες και τους κληρονόμους για τη διαδικασία μεταφοράς πλούτου καταρτίζοντας ένα σχέδιο μεταφοράς πλούτου. Η συνεργασία με νέους κληρονόμους για την κατασκευή μιας επενδυτικής στρατηγικής ESG είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την ανάπτυξη μιας ισχυρής σχέσης πελάτη-συμβούλου.
Πως δημιουργήθηκε ο χρηματιστηριακός δείκτης ESG στο ελληνικό χρηματιστήριο
H δημιουργία του νέου δείκτη (Δείκτης ATHEX ESG) ο οποίος θα παρακολουθεί την χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του Χ.Α. που υιοθετούν και προβάλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) ανακοίνωσε τo Χρηματιστήριο Αθηνών.
Ο σχεδιασμός φιλοδοξεί να υποστηρίξει τις προσπάθειες των εταιριών και κατά συνέπεια της Ελληνικής Χρηματιστηριακής Αγοράς να σηματοδοτήσουν τις προσπάθειες συνεχούς βελτίωσης των πρωτοβουλιών ESG καθώς το κανονιστικό περιβάλλον της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης θα εξελίσσεται.
Της παραπάνω απόφασης προηγήθηκε κοινή πρωτοβουλία του Χρηματιστηρίου Αθηνών και της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών να αναθέσουν στο Εργαστήριο Επενδυτικών Εφαρμογών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών τη διενέργεια σχετικής μελέτης για το βαθμό αναγνώρισης από πλευράς εισηγμένων εταιρειών της ESG τάσης στην βάση των δημοσιευμένων στοιχείων μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης.
Επιπρόσθετα, το Εργαστήριο συνέταξε και το Χρηματιστήριο Αθηνών διακίνησε τον Δεκέμβριο του 2020 προς τις εισηγμένες εταιρείες, σχετικό ερωτηματολόγιο για τις ESG δράσεις τους. Από την μελέτη προέκυψε η δυνατότητα εφαρμογής μίας συγκεκριμένης μεθοδολογίας βαθμολόγησης (ESG scoring) των εισηγμένων εταιρειών με βάση τα στοιχεία που προσδιορίζονται στον Οδηγό Δημοσιοποίησης μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών που εξέδωσε το 2019 το Χρηματιστήριο Αθηνών.
(Νίκος Σακελλαρίου, imerisia.gr)
Απαραίτητη για τις εισηγμένες ελληνικής επιχειρήσεις η κατηγοριοποίηση των δεικτών του Χρηματιστήριου βάσει των εταιρικών πρακτικών.