Τα στελέχη της βιομηχανίας αμυντικών συστημάτων έχουν συνηθίσει να μπαίνουν στο στόχαστρο αντιπολεμικών διαδηλωτών, οι οποίοι προσπαθούν τακτικά να εισβάλλουν σε συνεδριάσεις μετόχων και εμπορικές εκθέσεις. Αλλά τώρα, ο κλάδος αντιμετωπίζει ένα διαφορετικό είδος αντιπάλου: τους κοινωνικά ευαισθητοποιημένους επενδυτές.
Σύμφωνα με τους Financial Times, αυξάνονται οι απαιτήσεις από τις εταιρείες να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα των καυσίμων που καταναλώνουν τα μαχητικά αεροσκάφη και τα άρματα μάχης. Ταυτόχρονα, ζητούν μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά την κατασκευή και την πώληση όπλων μετά την αύξηση των επενδύσεων σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβερνητικά θέματα (ESG) μετά την πανδημία.
Ορισμένα στελέχη, ιδίως στην Ευρώπη, φοβούνται ότι ο αυξανόμενος έλεγχος, η έλλειψη ακριβών επενδυτικών ορισμών και οι νέες προτάσεις βιώσιμης χρηματοδότησης θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν στην πλήρη απομόνωση του τομέα τους, καθιστώντας τους παρίες του επενδυτικού κόσμου.
Αυτοί οι φόβοι ώθησαν την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εμπορίου, ASD, να απευθύνει επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προειδοποιώντας ότι οι προτάσεις για την κοινωνικά βιώσιμη χρηματοδότηση απειλούν να υπονομεύσουν την ικανότητά τους να επενδύουν, με τις τράπεζες και τους διαχειριστές κεφαλαίων να απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τον συγκεκριμένο τομέα.
Η ομοσπονδία επισημαίνει τις αντιφάσεις που, όπως λέει, υπάρχουν μεταξύ της επιθυμίας της Ε.Ε. να ενισχύσει τις ικανότητές της στον τομέα της άμυνας και των σχεδίων προτάσεων σχετικά με τα κριτήρια για τον καθορισμό των τομέων που είναι κοινωνικά θετικοί ή κοινωνικά επιβλαβείς.
Ήδη οι τράπεζες και οι επενδυτές διακόπτουν τους δεσμούς τους με την αμυντική βιομηχανία, δήλωσε ο Alessandro Profumo, πρόεδρος της ASD και διευθύνων σύμβουλος του ιταλικού αμυντικού ομίλου Leonardo.
«Είναι σημαντικό οι πρωτοβουλίες για τη βιώσιμη χρηματοδότηση να μην έρχονται σε αντίθεση με άλλες πολιτικές της ΕΕ», δήλωσε. Τα μέτρα της Ε.Ε. θα πρέπει να «αναγνωρίζουν τη σημασία του κλάδου, η άμυνα αποτελεί μέρος της βιωσιμότητας και πρέπει να αναγνωριστεί ως τέτοια. Χωρίς ασφάλεια δεν μπορούμε να έχουμε βιωσιμότητα».
Ξεχωριστά, άλλα ευρωπαϊκά στελέχη προειδοποιούν ότι ανοίγει ένα χάσμα αποτίμησης με τις ΗΠΑ, όπου οι αμυντικοί όμιλοι είναι ευρύτερα αποδεκτοί για το ρόλο τους ως κυβερνητικοί εργολάβοι, παρά το γεγονός ότι αποκλείονται από τα κεφάλαια που εστιάζουν στο ESG.
Ορισμένα στελέχη αντιστέκονται τώρα. Αρκετές από τις μεγαλύτερες αμυντικές εταιρείες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της γαλλικής Thales και της βρετανικής BAE Systems, έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους να εξηγήσουν τι κάνουν και να τονίσουν τη συμβολή τους στις οικονομίες και την εθνική ασφάλεια. Τόσο η BAE όσο και η Thales διοργάνωσαν τον περασμένο μήνα σεμινάρια με επίκεντρο την ESG.
Ο Bertrand Delcaire, επικεφαλής των σχέσεων με τους επενδυτές της Thales, δήλωσε: «Ως σχεδιαστής πολλών καινοτόμων λύσεων για έναν πιο πράσινο, ασφαλέστερο και χωρίς αποκλεισμούς κόσμο, δεν καταλαβαίνουμε πώς η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, στην οποία είμαστε ένας παίκτης πρώτης γραμμής, μπορεί να θεωρηθεί ως θετική δραστηριότητα ESG, ενώ άλλα στοιχεία του χαρτοφυλακίου προϊόντων μας, όπως τα ραντάρ, τα σόναρ και τα στρατιωτικά συστήματα επικοινωνίας που συμβάλλουν στη φυσική ασφάλεια, θεωρούνται αρνητική δραστηριότητα ESG».
Ιδιαίτερη ανησυχία για τα ευρωπαϊκά στελέχη αποτελεί η απουσία επακριβώς καθορισμένων επενδυτικών κριτηρίων ESG, η οποία φοβούνται ότι εμποδίζει τον τομέα.
Ο Charles Woodburn, διευθύνων σύμβουλος της BAE Systems, δήλωσε στους Financial Times ότι ο κλάδος «πάσχει από έλλειψη συναίνεσης όσον αφορά τον ορισμό της συμμόρφωσης προς το ESG, γεγονός που αναγκάζει ορισμένα επενδυτικά κεφάλαια να αποκλείουν όλες τις αμυντικές μετοχές, αντί να υιοθετούν μια πιο μελετημένη προσέγγιση για την αξιολόγηση των στρατηγικών και των χαρτοφυλακίων των επιμέρους εταιρειών».
«Οι ευρωπαϊκές αμυντικές μετοχές διαπραγματεύονται με μειωμένους πολλαπλασιαστές σε σύγκριση με τις αντίστοιχες αμερικανικές, ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης αυστηρότερων κριτηρίων ESG από τους επενδυτές», πρόσθεσε.
Μια άλλη μεγάλη ανησυχία, σύμφωνα με ορισμένους, είναι ότι ολόκληρος ο τομέας θα μπορούσε να πέσει θύμα γενικών αποκλεισμών.
«Οι οριζόντιες εξαιρέσεις ESG δεν έχουν καμία μέση λύση. Δεν έχει νόημα να αποκλείουμε απλώς από ένα ταμείο ESG όλες τις εταιρείες που έχουν πάνω από το 5% ή 10% των πωλήσεων στην άμυνα χωρίς να εξετάζουμε προσεκτικά τα προϊόντα που πραγματικά παράγουν», δήλωσε ένα ευρωπαϊκό στέλεχος.
Ο Robert Stallard, αναλυτής της Vertical Research Partners, δήλωσε: «Το ESG παραμένει ένας μεγάλος αντίξοος άνεμος για τις ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες, αν και δεν έχει ακόμη περάσει τον Ατλαντικό. Ο τομέας στο σύνολό του έχει μπει στη «μαύρη λίστα» από πολλούς Ευρωπαίους επενδυτές, και ακόμη και αν οι αμυντικές εταιρείες ξαναφύτευαν τον Αμαζόνιο θα εξακολουθούσαν να βρίσκονται στη μαύρη λίστα».
Στην Ευρώπη, ο νορβηγικός συνταξιοδοτικός όμιλος KLP συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που αυστηροποιούν την προσέγγισή τους. Το ταμείο ανακοίνωσε πρόσφατα ότι πούλησε συμμετοχές συνολικού ύψους 147 εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρείες όπως η αμερικανική Raytheon και οι βρετανικές Rolls-Royce και Babcock International, λόγω, όπως είπε, των δεσμών τους με ορισμένους τύπους όπλων, όπως ο πυρηνικός εξοπλισμός.
Οι ενδοιασμοί των επενδυτών για τους αμυντικούς ομίλους δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι επενδύσεις σε αμφιλεγόμενα όπλα, όπως οι βόμβες διασποράς και οι νάρκες, όπως ορίζονται στις διεθνείς συνθήκες, απαγορεύονται και έχουν καθιερωθεί στον κλάδο της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.
Πολλά κύρια αμοιβαία κεφάλαια ακολουθούν καθολικούς δείκτες που καθορίζονται από οργανισμούς όπως ο MSCI. Αυτοί μπορεί να κυμαίνονται από καθολικούς δείκτες με το «μικρότερο ποσό εξαιρέσεων, όπως οι νάρκες και τα πυρομαχικά διασποράς» προς εκείνους που εφαρμόζουν υψηλότερα ποσοστά ESG, δήλωσε η Meggin Thwing Eastman, διευθύντρια σύνταξης της έρευνας MSCI ESG Research.
Για τους επενδυτές ESG, οι κατασκευαστές όπλων συχνά συγκαταλέγονται μαζί με τις εταιρείες καπνού και άνθρακα και αποκλείονται από τα κεφάλαια. Ορισμένα, όπως τα ελεγχόμενα αμοιβαία κεφάλαια ESG της BlackRock, δεν κατέχουν εταιρείες που κατασκευάζουν αμφιλεγόμενα όπλα ή πυροβόλα όπλα για πολίτες. Το ETF παγκόσμιων εταιρικών ομολόγων ESG της Vanguard δεν περιλαμβάνει χρέος από κατασκευαστές όπλων.
Στη «μαύρη λίστα» των επενδυτών έχει μπει η αμυντική βιομηχανία, προκαλώντας ανησυχία στα στελέχη του κλάδου.