Επενδύσεις που θα φτάσουν τα 5,7 δισ. ευρώ σε ορίζοντα δεκαετίας, με στρατηγική προτεραιότητα την ενίσχυση των διεθνών διασυνδέσεων και των εγχώριων υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπονται στο επικαιροποιημένο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) 2024-2033 του ΑΔΜΗΕ που υποβλήθηκε στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων σε συνέχεια της ολοκλήρωσης της δημόσιας διαβούλευσης του προκαταρκτικού σχεδίου.
.
Στο επικαιροποιημένο ΔΠΑ εντάσσονται επίσης και νέα έργα που προωθούν την ενίσχυση του Συστήματος Μεταφοράς στη Δυτική και τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και την ασφαλή μεταφορά ενέργειας και την κάλυψη των φορτίων των Ιόνιων Νησιών.
Όπως επισημαίνει ο ΑΔΜΗΕ, η υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος θα αυξήσει τον ηλεκτρικό χώρο στα δίκτυα ηλεκτρισμού στα 27-29 GW έως το τέλος της δεκαετίας, συμβάλλοντας, ουσιαστικά, στη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα και στην εξαγωγή της περίσσειας της παραγόμενης «πράσινης» ενέργειας προς την Κεντρική Ευρώπη. Η μεταφορική ικανότητα των διεθνών διασυνδέσεων προβλέπεται να αυξηθεί από 6,7 GW περίπου σήμερα στα 10,2 GW στο τέλος της δεκαετίας. Με την ολοκλήρωση και της δεύτερης ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας (που τέθηκε σε λειτουργία το καλοκαίρι του 2023), το ηλεκτρικό Σύστημα της Ελλάδας θα πληροί τον στόχο της διασυνδεσιμότητας 15% που έχει θέσει η ΕΕ πριν από το 2025, δηλαδή πολύ νωρίτερα από το έτος στόχο που είναι το 2030.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Η ενίσχυση των διεθνών διασυνδέσεων, που εμπεριέχει η επικαιροποίηση του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ, είναι εξαιρετικά σημαντική για την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος, τις τιμές που θα απολαμβάνει ο καταναλωτής και την στρατηγική προτεραιότητα της Ελλάδας να εξελιχθεί από εισαγωγέα ενέργειας σε χώρα εξαγωγική, με την αξιοποίηση του πολύ μεγάλου δυναμικού που διαθέτει σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».
Ο πρόεδρος και διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, τόνισε: «Ο ΑΔΜΗΕ ενισχύει διαρκώς τις διεθνείς διασυνδέσεις και δημιουργεί ακόμη πιο ισχυρές ηλεκτρικές υποδομές σε κάθε γωνιά της χώρας. Ο Διαχειριστής εξακολουθεί να διατηρεί σταθερό βηματισμό στα μεγάλα και απαιτητικά έργα του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης που θα υπερδιπλασιάσουν την αξία του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς μέχρι το 2030. Και δρομολογεί νέα έργα, όπως η "ηλεκτρική λεωφόρος" Ελλάδας-Γερμανίας Green Aegean Interconnector και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας που υπηρετούν τον εθνικό στόχο να καταστεί η Ελλάδα εξαγωγέας πράσινης ενέργειας και τον ευρωπαϊκό στόχο για εξεύρεση νέων ενεργειακών πηγών».
Τα κυριότερα νέα έργα στο ΔΠΑ 2023-2034 είναι τα εξής:
- Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας (GRITA 2)
Προβλέπεται η κατασκευή δεύτερης διασύνδεσης Ελλάδας-Ιταλίας (Θεσπρωτία-Melendugno-Galatina), με μεταφορική ικανότητα 1.000 MW. Το έργο θεωρείται απολύτως αναγκαίο και εκτιμάται, ότι θα τριπλασιάσει το περιθώριο ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας από τα 500 MW στα 1.500 MW.
Η νέα διασύνδεση θα είναι συνεχούς ρεύματος, με υπερσύγχρονη τεχνολογία μετατροπέων πηγής τάσης (Voltage SourceConverters - VSC). Το υποβρύχιο μήκος της διαδρομής υπολογίζεται σε 220 χλμ. και σε 55 χλμ. το μήκος της όδευσης των υπογείων τμημάτων σε Ελλάδα και Ιταλία. Η διασύνδεση θα καταλήγει σε ένα νέο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ), που προβλέπεται να κατασκευάσει ο ΑΔΜΗΕ στη Θεσπρωτία, το οποίο θα εξυπηρετεί επίσης τη νέα διεθνή διασύνδεση με την Αλβανία. Το project αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2031. Σημειώνεται ότι πριν από λίγες ημέρες ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς της Ιταλίας TERNA ανακοίνωσε την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης για το έργο.
- Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Αλβανίας
Η νέα διασύνδεση αφορά σε νέα εναέρια Γραμμή Μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης 400 kV, η οποία υπολογίζεται ότι θα αυξήσει, κατά τουλάχιστον 200 MW, τη μεταφορική ικανότητα ηλεκτρικής ενέργειας προς τις δυο κατευθύνσεις. Η νέα Γραμμή, που θα διασυνδέσει το νέο ΚΥΤ στη Θεσπρωτία με τον Υποσταθμό Fier στη νότια Αλβανία, εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 170 χλμ., εκ των οποίων τα 45 χλμ. θα βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους. Ο επικαιροποιημένος δεκαετής σχεδιασμός του ΑΔΜΗΕ τοποθετεί την ολοκλήρωση της νέας διεθνούς διασύνδεσης έως το 2030.
Όσον αφορά στις διεθνείς διασυνδέσεις, σημειώνεται ότι το ΔΠΑ 2024-2033 περιλαμβάνει τη διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (για την οποία ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε πρόσφατα τον ρόλο του φορέα υλοποίησης), καθώς και τη διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου, (στο πλαίσιο της οποίας έχει προταθεί το έργο GREGY από τον φορέα υλοποίησης ELICA για ένταξη στη λίστα των έργων PCI και για το οποίο τόσο ο ΑΔΜΗΕ όσο και η ΡΑΑΕΥ έχουν δηλώσει τη στήριξή τους).
- Νέα έργα μεταφοράς στη Δυτική και τη Βόρεια Ελλάδα
Tα έργα προβλέπουν την ανάπτυξη ενός νέου ΚΥΤ στην περιοχή της Θεσπρωτίας, το οποίο θα συνδέεται μέσω νέας Γραμμής Μεταφοράς 400 kV με το υφιστάμενο ΚΥΤ Αράχθου. Το KYT Θεσπρωτίας θα είναι κομβικής σημασίας, καθώς θα εξυπηρετήσει τις δύο νέες διασυνοριακές διασυνδέσεις με την Ιταλία και την Αλβανία, θα συμβάλλει στην ενίσχυση της ευστάθειας του Συστήματος Μεταφοράς στην περιοχή και θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα για την υποστήριξη της διείσδυσης νέων μονάδων ΑΠΕ. Εκτιμώμενος χρόνος ολοκλήρωσης του project είναι το 2030.
- Ιόνια Νησιά
Με στόχο την ασφαλή μεταφορά ενέργειας και την κάλυψη των φορτίων των Ιονίων Νησιών προβλέπεται νέο έργο διασύνδεσης μεταξύ της τερματικής διάταξης Κυλλήνης και του Υποσταθμού Κεφαλονιά ΙΙ. Η διασύνδεση αυτή θα υλοποιηθεί με υποβρύχιο καλώδιο 150 kV, ονομαστικής ικανότητας 200 ΜVA και Γραμμή Μεταφοράς Υψηλής Τάσης επί της Κεφαλονιάς. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2028.
- Επίσης, στο νέο 10ετές πρόγραμμα περιλαμβάνονται έργα επέκτασης των σημείων σύνδεσης του Συστήματος Μεταφοράς με το Δίκτυο Διανομής, με την κατασκευή νέων Υποσταθμών στην Κεφαλονιά (Κεφαλονιά ΙΙ), την Κέρκυρα (Σιδάρι), τη βιομηχανική περιοχή Θεσσαλονίκης (Σίνδος ΙΙ) και τη Δράμα (Προσοτσάνη). Επιπλέον, περιλαμβάνεται σχεδιασμός για την κατασκευή Υποσταθμού στην Αίγινα, καθώς και για την εγκατάσταση εξοπλισμού 150 kV σε Υποσταθμούς και ΚΥΤ ανά την Ελλάδα που θα επιτρέψουν τη σύνδεση νέων μετασχηματιστών Υψηλής/Μέσης Τάσης. Τα παραπάνω έργα έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης από το 2027 έως το 2030.
Η μεταφορική ικανότητα των διεθνών διασυνδέσεων προβλέπεται να αυξηθεί από 6,7 GW περίπου σήμερα στα 10,2 GW στο τέλος της δεκαετίας.