Πολλές κυπριακές εταιρείες έχουν ήδη υιοθετήσει κάποια από τα κριτήρια ESG στην εταιρική τους κουλτούρα, παρά το γεγονός ότι μέχρι τώρα οι απαιτήσεις για τις επιχειρήσεις ήταν πιο χαλαρές τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
.
Αυτή τη διαπίστωση κάνει ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, επισημαίνοντας πως το κράτος έρχεται αρωγός με σειρά βοηθητικών μέτρων και πρόσφατα με τη δημιουργία διυπουργικής δομής που θα εξεύρει, θα αναλύσει και θα υλοποιήσει λύσεις, στόχους και επιδιώξεις.
Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί κλειδί για το σύγχρονο επιχειρείν. Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει η Κύπρος στην παρούσα φάση;
Η βιώσιμη ανάπτυξη, όπως προδιαγράφεται μέσα από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αποτελεί την προμετωπίδα των στρατηγικών της ΕΕ. Αποτελεί την αναπτυξιακή στρατηγική, η οποία θα βελτιώσει την ευημερία και την υγεία των πολιτών και θα καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε εστιάζουν σε δύο επίπεδα. Η πρώτη πρόκληση αφορά στις εθνικές ιδιαιτερότητες που έχουμε ως κράτος και δυσκολεύουν την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης, όπως ο νησιωτικός μας χαρακτήρας και το απομονωμένο ενεργειακό σύστημα, που περιορίζει τη δυνατότητα αυξημένης χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Αυτό έχει ως επακόλουθο τη σχεδόν αποκλειστική εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και τις ψηλές τιμές του ηλεκτρισμού, που επηρεάζουν αρνητικά και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Σε τι αφορά η δεύτερη πρόκληση;
Δεύτερη σημαντική πρόκληση είναι οι πολύ ψηλές επενδύσεις, που απαιτούνται για την υλοποίηση των μέτρων συμμόρφωσης με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας, καθότι οι περιορισμένες επιλογές χρηματοδότησης καθιστούν δύσκολη την εξεύρεση των απαραίτητων πόρων. Ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις η βασικότερη πηγή χρηματοδότησης είναι ο δανεισμός από τις τράπεζες, ενώ στο εξωτερικό υπάρχει σωρεία χρηματοδοτικών πηγών.
Συνεπώς και έχοντας κατά νου τους στόχους που έχουν τεθεί για τα κράτη-μέλη μέσα στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αλλά και τις προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως κράτος, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει πρόσφατα εγκρίνει τη δημιουργία διυπουργικής δομής.
Σ’ αυτή συμμετέχουν όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία και ο συντονισμός έχει ανατεθεί από κοινού στο Υπουργείο Οικονομικών και στο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, με κύρια επιδίωξη την εξεύρεση λύσεων για υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί.
Τι πρόοδος έχει επιτευχθεί τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο στον στόχο για δημιουργία μιας παγκόσμιας οικονομίας υψηλής περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης;
Η Ε.Ε. έχει λάβει σημαντικά μέτρα για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος βιώσιμης χρηματοδότησης. Ιδιαίτερα μέσα από τον κανονισμό για την ταξινομία, δημιουργείται ένα ισχυρό και επιστημονικά τεκμηριωμένο εργαλείο διαφάνειας για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές.
Καθιερώνονται σαφή κριτήρια για τον προσδιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων που συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Μέσω αυτού του πεδίου εφαρμογής, η ταξινομία της Ε.Ε. μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις δυνατότητες που προσφέρει η πράσινη χρηματοδότηση για τη στήριξη της μετάβασης, ιδίως για τους τομείς υψηλής έντασης άνθρακα στους οποίους απαιτείται επειγόντως αλλαγή.
Επειδή η ταξινόμηση επί του παρόντος εστιάζει σε περιβαλλοντικά θέματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μια νέα οδηγία για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (corporate sustainable responsibility directive-CSR), η οποία θα καλύπτει όλο το φάσμα που αντιστοιχεί στους δείκτες ESG.
Η Κύπρος έχει, κατά γενική ομολογία, καθυστερήσει και έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει. Είναι έτοιμες οι κυπριακές επιχειρήσεις να υιοθετήσουν τα συγκεκριμένα κριτήρια και θα είναι μέχρι την κατάλληλη προθεσμία;
Δεν θα συμφωνούσα ότι η Κύπρος έχει καθυστερήσει. Κατά την άποψή μου οι μέχρι τώρα απαιτήσεις για τις επιχειρήσεις ήταν πιο χαλαρές τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο και κατ’ επέκταση στην Κύπρο. Θεωρώ ότι πολλές κυπριακές εταιρείες έχουν ήδη υιοθετήσει κάποια από τα κριτήρια ESG στην εταιρική τους κουλτούρα. Όμως, η πληθώρα διεθνών προτύπων που ισχύει μέχρι τώρα, αποτελούσε πηγή σύγχυσης, αλλά και εύκολης διεξόδου για μειωμένη συμμόρφωση.
Τι πρέπει το κράτος να κάνει για την εκπαίδευση των πολιτών και των επιχειρήσεων;
Το κράτος έχει ήδη προωθήσει μια σειρά μέτρων, για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν τα κριτήρια ESG ή τους Κανόνες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Σε πρώτη φάση, μια επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιήσει τον οδηγό αυτοαξιολόγησης, που έχει ετοιμαστεί από τη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να διαπιστώσει τον βαθμό υλοποίησης βιώσιμων πολιτικών και μέτρων.
Στη συνέχεια, μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω ενός σχεδίου που λειτουργεί η Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών, για να προσλάβει συμβούλους που θα τη βοηθήσουν να ετοιμάσει σχέδιο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Μπορεί επίσης, να αξιοποιήσει χορηγίες από Ευρωπαϊκά Ταμεία, για να προωθήσει συγκεκριμένα μέτρα που θα μειώσουν το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα.
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου περιλαμβάνει ενέργειες και μεταρρυθμίσεις που προάγουν τη βιωσιμότητα και την οικονομική σταθερότητα;
Όχι μόνο το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, αλλά και το Πρόγραμμα Θάλεια, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Γεωργικό Ταμείο περιλαμβάνουν συνολικά, περίπου, €1.2 δισ. για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης για την περίοδο 2021 -2027.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα σχέδια για ΑΠΕ, κυκλική οικονομία, ανακαινίσεις κτιρίων με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση, αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, προώθηση βιώσιμων μεταφορών και αντικατάσταση ενεργοβόρων μηχανημάτων. Θεωρώ ότι έχει στηθεί ένα αρκετά ολοκληρωμένο σύστημα για την υποβοήθηση των επιχειρήσεων προς την πράσινη μετάβαση.
Κατά την άποψή σας, τι μέτρα πρέπει να ληφθούν, ώστε οι εταιρείες να μην πέφτουν στην παγίδα του greenwashing;
Το πλαίσιο που έχει υιοθετήσει η Ε.Ε. με τα αυστηρά καθορισμένα κριτήρια για το τι θεωρείται βιώσιμη δραστηριότητα, αποσκοπεί στην προώθηση της διαφάνειας και στη μείωση της πρακτικής προβολής παραπλανητικών πληροφοριών ή στην παγίδα του greenwashing.
Είναι φανερό ότι η κλιματική αλλαγή απαιτεί άμεσα και καθολικά μέτρα από όλους και θα πρέπει με ειλικρίνεια να συνεισφέρει ο καθένας όσο καλύτερα μπορεί, για να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας και να προσφέρουμε ένα καλύτερο περιβάλλον στις επόμενες γενιές.
Σημαντική πρόκληση είναι οι πολύ ψηλές επενδύσεις, που απαιτούνται για την υλοποίηση των μέτρων συμμόρφωσης με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας.