Η νέα έκθεση της KPMG για τη «Sustainable Finance Revolution» επιχειρεί να περιγράψει το πώς οι τράπεζες μπορούν να μεταμορφωθούν σε πυλώνες της παγκόσμιας μετάβασης προς μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών. Η βασική θέση του report είναι ξεκάθαρη: η κλιματική κρίση έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο χρηματοδοτικό κενό, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει μια ιστορική ευκαιρία για τις τράπεζες να αναπτύξουν νέα προϊόντα, να επεκτείνουν το πελατολόγιό τους και να γίνουν οι βασικοί επιταχυντές της πράσινης μετάβασης.
.
Η έκθεση ξεκινά με το «Global Call to Action», παρουσιάζοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οι φυσικές καταστροφές έχουν πενταπλασιαστεί τις τελευταίες δεκαετίες, η βιοποικιλότητα μειώνεται δραματικά, ενώ περισσότερο από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ήδη εκτεθειμένο σε υψηλούς κλιματικούς κινδύνους. Το οικονομικό κόστος αυτών των φαινομένων εκτοξεύεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ετησίως, την ώρα που το συνολικό χρηματοδοτικό κενό για τη μετάβαση εκτιμάται πια στα 14–17 τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι συγγραφείς της KPMG τονίζουν ότι το δημόσιο χρήμα δεν επαρκεί — η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων είναι απαραίτητη.
Το report υπογραμμίζει ότι οι τράπεζες διαθέτουν κάτι πολύ πιο κρίσιμο από κεφάλαια: διαθέτουν την ικανότητα να διαμορφώσουν συμπεριφορές. Μέσα από τη χορήγηση δανείων, τον σχεδιασμό νέων προϊόντων, τη διαχείριση ρίσκου και τη συνεργασία με επιχειρήσεις και κυβερνήσεις, μπορούν να επηρεάσουν την κατεύθυνση της πραγματικής οικονομίας. Η KPMG επισημαίνει πως η εποχή που οι τράπεζες λειτουργούσαν «αντιδραστικά» — απλώς ακολουθώντας ρυθμιστικούς κανόνες — τελειώνει. Στη μετάβαση προς το net zero, ο ρόλος τους πρέπει να γίνει «προδραστικός»: να προβλέπουν τις ανάγκες, να αξιολογούν νέους κινδύνους, να στηρίζουν πελάτες στη μετάβαση και να επενδύουν σε τομείς που μέχρι σήμερα δεν αποτελούσαν μέρος της παραδοσιακής τραπεζικής δραστηριότητας.
Ένα από τα κεντρικά σημεία της ανάλυσης αφορά τη διαφοροποίηση ανάμεσα στο green finance, το transition finance και το adaptation finance. Η KPMG τονίζει ότι οι τράπεζες έχουν μέχρι σήμερα εστιάσει κυρίως στη χρηματοδότηση «πράσινων» έργων — π.χ. ανανεώσιμη ενέργεια. Αυτό όμως αφορά μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Η πραγματική μετάβαση θα συμβεί όταν οι τράπεζες διοχετεύουν κεφάλαια σε τομείς υψηλών εκπομπών για να τους βοηθήσουν να απολιγνιτοποιηθούν, αλλά και σε έργα προσαρμογής, όπως αντιπλημμυρικές υποδομές ή συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, που γίνονται πλέον ζωτικής σημασίας λόγω της αύξησης των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Η έκθεση παρουσιάζει επίσης παραδείγματα τραπεζών που έχουν ήδη κάνει μεγάλα βήματα. Από την HSBC και τη Standard Chartered μέχρι τη NatWest και τη Royal Bank of Canada, πολλές διεθνείς τράπεζες έχουν δεσμευθεί για εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε sustainable finance μέχρι το 2030. Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ότι το παιχνίδι έχει ήδη αρχίσει — και όσες κινήσουν πρώτες τις διαδικασίες, θα αποκτήσουν τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Σημαντικό κομμάτι του report αφορά τις «τέσσερις περιοχές ευκαιρίας», όπου η KPMG θεωρεί ότι η τραπεζική χρηματοδότηση μπορεί να έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο: αγροδιατροφή, υποδομές, ανθεκτικότητα/προσαρμογή και πράσινη κατοικία. Στην αγροδιατροφή, για παράδειγμα, η στροφή σε αναγεννητικές πρακτικές και αειφόρες καλλιέργειες δημιουργεί νέες ανάγκες χρηματοδότησης. Στις υποδομές, οι πράσινες μεταφορές, η ενεργειακή αναβάθμιση και τα δίκτυα καθαρής ενέργειας ανοίγουν δρόμους για επενδύσεις. Στην πράσινη κατοικία, οι ενεργειακές αναβαθμίσεις, τα «έξυπνα» σπίτια και τα πράσινα στεγαστικά προϊόντα καταγράφονται ως πεδία υψηλής ζήτησης. Τέλος, στην προσαρμογή, η έκθεση δείχνει πόσο κρίσιμο είναι να χρηματοδοτηθούν λύσεις ανθεκτικότητας — από αντιπλημμυρικά έργα μέχρι καινοτόμα συστήματα πρόληψης ζημιών.
Το μήνυμα της KPMG είναι ότι οι τράπεζες που θα αγκαλιάσουν τη μετάβαση με έναν «sustainability-first» τρόπο θα καταφέρουν όχι μόνο να μειώσουν κινδύνους, αλλά και να χτίσουν ισχυρό brand, να προσελκύσουν νέους πελάτες και επενδυτές και να ενισχύσουν τις αποδόσεις τους σε βάθος χρόνου. Η έκθεση προειδοποιεί όμως ότι αυτό απαιτεί αλλαγή κουλτούρας: νέες μεθοδολογίες μέτρησης, αξιολόγηση κλιματικού ρίσκου, διαρκή ανανέωση δεδομένων και στενή συνεργασία με ρυθμιστικές αρχές.
Η KPMG χαρακτηρίζει τη σημερινή συγκυρία ως μια «once-in-a-lifetime opportunity». Η κλιματική κρίση, λέει, δεν αφήνει περιθώρια καθυστέρησης. Αλλά για τις τράπεζες, αυτή η κρίση μπορεί να αποτελέσει μοχλό εκσυγχρονισμού, τεχνολογικής αναβάθμισης και εμπορικής ανάπτυξης. Η «επανάσταση της βιώσιμης χρηματοδότησης» δεν είναι απλώς μια ηθική υποχρέωση, αλλά ένας δρόμος για να ξαναγραφτεί ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στον 21ο αιώνα — και όσοι ξεκινήσουν πρώτοι θα είναι αυτοί που θα κερδίσουν.
Η έκθεση ξεκινά με το «Global Call to Action», παρουσιάζοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης.