Η Anthropocene Fixed Income Institute (AFII), μια ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης με επίκεντρο την αγορά χρέους και τη βιωσιμότητα, παρουσίασε έναν νέο οδηγό για το πώς οι επενδυτές ομολόγων μπορούν να ενσωματώσουν τον κίνδυνο αποψίλωσης δασών στις επενδυτικές τους αποφάσεις. Το εγχειρίδιο απευθύνεται κυρίως σε θεσμικούς επενδυτές – από asset managers μέχρι ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες – και φιλοδοξεί να γεφυρώσει ένα κενό πληροφόρησης που μέχρι σήμερα χαρακτηρίζει την αγορά σταθερού εισοδήματος.
.
Στον πυρήνα του οδηγού βρίσκεται η επισήμανση ότι η αποψίλωση δεν είναι μόνο περιβαλλοντική απειλή, αλλά και σημαντικός πιστωτικός κίνδυνος. Οι εταιρείες και τα κράτη που συνδέονται με δραστηριότητες υψηλού κινδύνου, όπως αγροτική εκμετάλλευση, παραγωγή βοοειδών, φοινικέλαιο και εξορύξεις, αντιμετωπίζουν αυξανόμενο ρυθμιστικό έλεγχο, κινδύνους προστίμων, κοινωνική κατακραυγή και πιθανές διαταραχές αλυσίδων προμηθειών. Αυτές οι επιπτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση των εσόδων, αύξηση του κόστους δανεισμού και, τελικά, υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Η AFII επιχειρεί να κάνει κάτι που μέχρι τώρα σπάνια συναντάται στην αγορά χρέους: να μετατρέψει την περιβαλλοντική ζημιά σε μετρήσιμο, υλικό χρηματοοικονομικό ρίσκο. Για τον σκοπό αυτό, δημιούργησε ένα νέο εργαλείο χαρτογράφησης εκδοτών, το οποίο ονομάζει «Deforestation Debt Universe». Μέσω αυτού, οι επενδυτές μπορούν να εντοπίζουν ποια εταιρικά ή κρατικά ομόλογα έχουν άμεση ή έμμεση σύνδεση με δραστηριότητες αποψίλωσης, αλλά και ποιο είναι το μέγεθος της πιθανής έκθεσης του χαρτοφυλακίου.
Σύμφωνα με την AFII, η ανάγκη για τέτοια εργαλεία γίνεται πιο επιτακτική όσο ενισχύονται οι διεθνείς κανονισμοί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει ήδη ρυθμίσεις για την παρακολούθηση προϊόντων που συνδέονται με αποψίλωση δασών, ενώ ολοένα και περισσότερες χρηματοπιστωτικές αρχές εντάσσουν τα θέματα φύσης και δασών στους κινδύνους ESG. Για τους εκδότες ομολόγων αυτό σημαίνει ότι οι αγορές κεφαλαίου θα αρχίσουν να ενσωματώνουν τον κίνδυνο αυτό στην τιμολόγηση του χρέους.
Πέρα από την αξιολόγηση του κινδύνου, ο οδηγός προτείνει τρόπους ενεργού διαχείρισης. Επισημαίνει ότι επενδυτές μπορούν να ασκήσουν πίεση στους εκδότες, ζητώντας σαφείς δεσμεύσεις για μηδενική αποψίλωση, ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας και δημοσιοποίηση στοιχείων. Επίσης, προωθεί τη χρήση εργαλείων όπως τα sustainability-linked bonds ή συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με περιβαλλοντικούς στόχους, γνωστές ως debt-for-nature swaps — μια κατηγορία συναλλαγών που κερδίζει έδαφος σε αναδυόμενες οικονομίες.
Η AFII τονίζει ότι, σε αντίθεση με την αγορά μετοχών όπου η συζήτηση για τα ESG κριτήρια είναι πλέον ώριμη, η αγορά ομολόγων καθυστερεί. Οι επενδυτές συχνά επικεντρώνονται αποκλειστικά στη φερεγγυότητα και λιγότερο στις επιπτώσεις από περιβαλλοντικούς κινδύνους που μπορούν να επηρεάσουν αυτή τη φερεγγυότητα. Ο οργανισμός υποστηρίζει ότι αυτή η προσέγγιση δεν είναι πλέον βιώσιμη: η αποψίλωση δασών μπορεί να δημιουργήσει άμεσες υποχρεώσεις, να μειώσει την αξία περιουσιακών στοιχείων και να επηρεάσει το κόστος κεφαλαίου.
Όπως υπογραμμίζει η AFII, το μήνυμα προς την αγορά είναι σαφές: η αποψίλωση δεν αφορά μόνο τη φύση — αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο. Και για τους διαχειριστές κεφαλαίων, η ενσωμάτωση αυτής της διάστασης δεν είναι θέμα «ηθικής» επένδυσης, αλλά θέμα χρηματοοικονομικής ορθότητας.
Ο οδηγός εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κύμα πρωτοβουλιών που επιχειρούν να μεταφέρουν τους κινδύνους φύσης και βιοποικιλότητας στο κέντρο της χρηματοπιστωτικής ανάλυσης. Για τις αγορές ομολόγων, όπου μέχρι σήμερα η έμφαση δινόταν κυρίως στους δείκτες ρίσκου και στις ταμειακές ροές, η νέα προσέγγιση δημιουργεί μια σημαντική μετατόπιση: η προστασία των δασών επηρεάζει πλέον άμεσα το κόστος δανεισμού.
Σε μια περίοδο όπου η βιώσιμη χρηματοδότηση εξελίσσεται γρήγορα, η AFII καλεί τους επενδυτές να αντιμετωπίσουν την αποψίλωση ως παράγοντα που μπορεί να καθορίσει την απόδοση ενός ομολόγου. Για τις αγορές χρέους, αυτό δεν είναι απλώς ένα νέο πρωτόκολλο — είναι αλλαγή παραδείγματος.
Το εγχειρίδιο απευθύνεται κυρίως σε θεσμικούς επενδυτές – από asset managers μέχρι ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες – και φιλοδοξεί να γεφυρώσει ένα κενό πληροφόρησης που μέχρι σήμερα χαρακτηρίζει την αγορά σταθερού εισοδήματος.