Πρόσφατα, η Βενέτια Μπέρυ, καλλιτέχνης στο Λονδίνο, υπολόγισε πόσες βαμβακερές τσάντες έχει συσσωρεύσει στην ντουλάπα της. Υπήρχαν τουλάχιστον 25.
Μερικές από τις πάνινες τσάντες προέρχονταν από την εταιρεία Reformation, η οποία κατασκευάζει προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ άλλες προέρχονταν από καταστήματα με vintage αντικείμενα, πολυτελή ξενοδοχεία και ανεξάρτητους χώρους πώλησης έργων τέχνης. Μια από αυτές προερχόταν ακόμα και από μια φάρμα καλλιέργειας σκόρδου. «Δεν επιλέγεις από που θα πάρεις αυτές τις τσάντες», δηλώνει η 28χρονη κα Μπέρυ.
Οι πάνινες τσάντες έχουν μετατραπεί σε μια μέθοδο με την οποία οι εταιρείες, τα καταστήματα λιανικής και τα σούπερ-μάρκετ καταφέρνουν να προωθήσουν μια νοοτροπία η οποία είναι προσανατολισμένη προς την προστασία του περιβάλλοντος – ή, τουλάχιστον, έχει στόχο να αποδείξει πώς οι φορείς αυτοί δεν κάνουν κατάχρηση του πλαστικού στις συσκευασίες τους.
Ωστόσο, φαίνεται πως οι πάνινες τσάντες έχουν δημιουργήσει ένα νέο πρόβλημα.
Σύμφωνα με μια έρευνα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Τροφίμων της Δανίας, μια πάνινη τσάντα πρέπει να χρησιμοποιηθεί πάνω από 20.000 φορές για να εξισορροπήσει τις επιπτώσεις που έχει η κατασκευή της στο περιβάλλον. Αυτό είναι ισοδύναμο με καθημερινή χρήση για 54 χρόνια – για μία πάνινη τσάντα μόνο. Εάν λάβουμε αυτό το σύστημα μέτρησης υπόψιν, και εάν οι 25 πάνινες τσάντες της κα Μπέρυ ήταν κατασκευασμένες από οργανικά υλικά, τότε θα έπρεπε να ζήσει 1.000 χρόνια προκειμένου να εξισορροπήσει τις επιπτώσεις που προκαλούν στο περιβάλλον οι τσάντες της.
Ο Τράβις Βάγκνερ, καθηγητής περιβαλλοντικής επιστήμης του Πανεπιστημίου Maine, δηλώνει πως «το βαμβάκι απαιτεί μεγάλη κατανάλωση νερού». Συνδέεται, επίσης, με καταναγκαστική εργασία, γεγονός το οποίο έχει αποδειχθεί έπειτα από έρευνες σχετικά με την αντιμετώπιση των Ουιγούρων στην περιοχή Σιντζιάνγκ της Κίνας, στην οποία παράγεται το 20% της παγκόσμιας ποσότητας βαμβακιού. Και το να ανακαλύψει κανείς μεθόδους για την οικολογική αξιοποίηση των πάνινων τσαντών είναι μια απαιτητική αποστολή.
Μόνο το 15% από τους 27 εκατομμύρια τόνους βαμβακιού που παράγονται κάθε χρόνο φτάνουν στις χώρους ανακύκλωσης υφασμάτων.
Ακόμα και όταν μια πάνινη τσάντα φτάνει σε χώρους επεξεργασίας, οι περισσότερες βαφές που χρησιμοποιούνται στην εκτύπωση λογότυπων περιέχουν πολυχλωριούχο βινύλιο (PVC), το οποίο τις μετατρέπει σε μη-ανακυκλώσιμες. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να διασπαστούν χημικά», δηλώνει ο Κρίστοφερ Στάνεβ, συνιδρυτή της εταιρείας Evrnu, η οποία ασχολείται με ανακύκλωση υφασμάτων στο Σιάτλ. Τα υφάσματα με εκτυπωμένα μοτίβα και λογότυπα πρέπει να κοπούν από το ρούχο, γεγονός το οποίο καθιστά τουλάχιστον 10 με 15% του υφάσματος άχρηστο, σύμφωνα με τον κ. Στάνεβ.
Η Βρετανίδα σχεδιάστρια Άνυα Χίντμαρτς καθιέρωσε τις πάνινες τσάντες το 2007, με την τσάντα με το λογότυπο «Δεν είμαι μια Πλαστική Τσάντα», την οποία είχε κατασκευάσει με τον περιβαλλοντικό οργανισμό Swift. Πουλιόταν για $10 (5£) στα σουπερμάρκετ και ενθάρρυνε τους καταναλωτές να πάψουν να χρησιμοποιούν πλαστικές τσάντες μίας χρήσης. Σύντομα, μετατράπηκε σε εργαλείο του branding.
Η ιδέα πίσω από την πάνινη τσάντα, δηλώνει ο Σόν Ράσελ, ιδρυτής Skandinavisk, μιας σουηδικής εταιρείας με προϊόντα φροντίδας του δέρματος, η οποία έχει δηλωθεί ως εταιρεία B-Corp – δηλαδή, μια εταιρεία η οποία ικανοποιεί περιβαλλοντικές και κοινωνικές προδιαγραφές – είναι να χρησιμοποιείς τους πελάτες σου σαν «κινούμενες διαφημιστικές ταμπέλες». Είναι δωρεάν διαφήμιση για τις εταιρείες.
«Όποια εταιρεία υποστηρίζει το αντίθετο ψεύδεται», δηλώνει ο κ. Ράσελ.
Φυσικά, το γεγονός αυτό δεν υπαινίσσεται πως το βαμβάκι είναι χειρότερο από το πλαστικό, ή ότι τα δύο μπορούν ακόμα και να συγκριθούν.
Εάν προσπαθήσουμε να εξισώσουμε τα δύο αυτά υλικά, «θα βρεθούμε σε μια κατάσταση αβεβαιότητας, η οποία πείθει τους καταναλωτές ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση», δηλώνει η Μέλανι Ντούπιους, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Pace στην Νέα Υόρκη.
Μερικές εταιρείες στρέφονται προς διαφορετικές εναλλακτικές σχετικά με την χρήση υφασμάτων. Η Βρετανίδα σχεδιάστρια Άλλυ Καπελλίνο πρόσφατα αντικατέστησε το βαμβάκι με κλωστική κάνναβη, ενώ η κα Χίντμαρτς εισήγαγε μια νέα εκδοχή της πρωτότυπης πάνινης τσάντας, η οποία αυτή την φορά κατασκευάστηκε από ανακυκλωμένα μπουκάλια νερού.
Στην τελική, η πιο απλή λύση μπορεί να είναι η πιο προφανής.
«Δεν χρειάζονται όλα τα προϊόντα τσάντα», όπως δήλωσε και η σχεδιάστρια Ρέιτσελ Κόουμι.
Πηγή: The New York Times (μτφ moneyreview)
Mια πάνινη τσάντα πρέπει να χρησιμοποιηθεί πάνω από 20.000 φορές για να εξισορροπήσει τις επιπτώσεις που έχει η κατασκευή της στο περιβάλλον.