Όπως επισημαίνει η κα Λιάνα Γούτα, Διευθύντρια Ενεργειακής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Χρύσα Γρίβα για το CNN Greece, το διυλιστήριο του μέλλοντος, που παράγει πράσινα καύσιμα, «θα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και ένα τελείως διαφορετικό ενεργειακό και ανθρακικό αποτύπωμα», την ώρα που ο κλάδος των μεταφορών και ειδικά των οδικών μεταφορών μπορεί να υποστηρίξει τη μετάβαση στα πράσινα καύσιμα από σήμερα κιόλας. Εν τούτοις, επισημαίνει, για την ολοκλήρωση της μετάβασης αυτής, εκτιμάται πως απαιτούνται επενδύσεις ύψους 400 με 650 δισ. ευρώ ως το 2050, μέρος των οποίων ήδη έχει δρομολογηθεί.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη της κας Γούτα στο Act for Earth του CNN Greece:
Τον τελευταίο χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την επικύρωση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (και τις πρόσφατες ανακοινώσεις της Επιτροπής για το πακέτο FitFor55), προχωρούν εντατικά οι διεργασίες για την ενεργειακή μετάβαση της ηπείρου, που θα την καταστήσει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Τι σημαίνει αυτό για κλάδους όπως η Διύλιση;
Πράγματι, στη νέα θητεία της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήρθε αποφασισμένη να τα αλλάξει όλα, βάζοντας πιο φιλόδοξους στόχους και παίρνοντας πιο δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η Πράσινη Συμφωνία, βάζει στόχο μια οικονομία χωρίς άνθρακα ως το 2050, ενώ και η ανάκαμψη από την κρίση της πανδημίας, συναρτάται πλέον με την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Σε αυτό το πλαίσιο, την περασμένη βδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το πακέτο FitFor55, ένα νομοθετικό πακέτο μαμούθ, με το οποίο αναθεωρεί ισχύουσες νομοθεσίες για το 2030, ενώ προσθέτει και νέες, προκειμένου να αυξήσει τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ για το 2030 και να ανοίξει το δρόμο για την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Αυτός ο οραματικός στόχος, θα αλλάξει ριζικά ό,τι ξέραμε μέχρι σήμερα, στην Ενέργεια, τις Μεταφορές, τις Υποδομές, τη Βιομηχανία, σε όλο το φάσμα της Οικονομίας και της καθημερινότητάς μας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι μεγάλοι βιομηχανικοί κλάδοι ενεργειακής έντασης, όπως το τσιμέντο, ο χάλυβας, τα χημικά, το αλουμίνιο, η διύλιση, καλούνται να σχεδιάσουν την ενεργειακή τους μετάβαση και να μειώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα. Και αν για κάποιους από αυτούς τους κλάδους αυτό σημαίνει να μειώσουν τις εκπομπές από την ενέργεια που καταναλώνουν, ο κλάδος της διύλισης πρέπει επιπλέον να μετασχηματίσει και τα προϊόντα του και τις πρώτες ύλες. Για περισσότερο από έναν αιώνα, ο κλάδος παράγει καύσιμα από ορυκτή πρώτη ύλη, το αργό. Στα επόμενα χρόνια, αυτό θα αλλάξει ριζικά, έτσι ώστε η διύλιση να «πρασινίσει» όχι μόνο την παραγωγική της διαδικασία, αλλά και τα προϊόντα της, παράγοντάς τα από νέες, πράσινες πρώτες ύλες, στο πλαίσιο μιας βιώσιμης, κυκλικής οικονομίας.
Πράσινα καύσιμα από βιώσιμες πρώτες ύλες; Τι σημαίνει αυτό; Με ποιον στόλο οχημάτων;
Μέχρι σήμερα το διυλιστήριο παράγει καύσιμα ορυκτής προέλευσης, διυλίζοντας αργό πετρέλαιο. Με μια τεχνογνωσία που διαρκώς εξελίσσεται και που πάντα ήταν στην αιχμή της τεχνολογικής καινοτομίας, το διυλιστήριο του μέλλοντος θα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και ένα τελείως διαφορετικό ενεργειακό και ανθρακικό αποτύπωμα. Στο μίγμα των πρώτων υλών το αργό θα αντικατασταθεί σταδιακά από νέες πρώτες ύλες, όπως βιώσιμη βιομάζα, αστικά απόβλητα, πλαστικά απορρίμματα, νερό και ανακυκλωμένο CO2 ή ακόμα και CO2 από την ατμόσφαιρα, ενώ η απαιτούμενη ενέργεια για την παραγωγική διαδικασία θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, μπλε και πράσινο υδρογόνο κλπ. Σταδιακά, τα νέα πράσινα καύσιμα, θα είναι υδρογονάνθρακες ανανεώσιμης και όχι ορυκτής προέλευσης, με τελικό στόχο την επίτευξη μηδενικού καθαρού ανθρακικού αποτυπώματος, τόσο από τη διαδικασία παραγωγής όσο και από τη χρήση των νέων καυσίμων από τον καταναλωτή.
Έτσι, ένα συμβατικό αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης που θα χρησιμοποιεί 100% πράσινα καύσιμα, θα έχει μηδενικές καθαρές εκπομπές CO2, όπως ακριβώς και ένα ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο που κινείται με 100% ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Αξίζει να σημειώσουμε ότι, αν μπορούσαμε σήμερα να έχουμε στη διάθεσή μας ικανή παραγωγή πράσινων καυσίμων για όλο τον στόλο των οχημάτων, οι εκπομπές από τις οδικές μεταφορές θα μηδενίζονταν και θα πετυχαίναμε κλιματικά ουδέτερες οδικές μεταφορές, «εν μία νυκτί», με τον ίδιο στόλο οχημάτων και με τις ίδιες υποδομές, χωρίς άλλο κόστος πέρα από το κόστος των ίδιων των καυσίμων.
Μας μιλήσατε για τις οδικές μεταφορές. Τι θα συμβεί όμως με τα άλλα μεγάλα κομμάτια των μεταφορών, όπως οι αεροπορικές και οι ναυτιλιακές; Πώς θα γίνουν και αυτές κλιματικά ουδέτερες;
Ό,τι αναφέραμε ως τώρα για τα πράσινα καύσιμα, μπορούν να έχουν το ίδιο αποτελεσματική εφαρμογή σε όλους τους τομείς των μεταφορών, όχι μόνο στις οδικές, αλλά και στις αεροπορικές και τις ναυτιλιακές. Εκεί μάλιστα είναι ακόμα πιο προφανής η αξία τους και ακόμα μεγαλύτερη η ανάγκη για την ανάπτυξή τους.
Σήμερα συζητάμε όλοι για την αξία της ηλεκτροκίνησης στις οδικές μεταφορές, που δίνει μια σημαντική προοπτική και μια εναλλακτική λύση για τη μείωση των εκπομπών από τα οχήματα, όταν θα φτάσουμε να παράγουμε 100% ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο, στις αεροπορικές και ναυτιλιακές μεταφορές δεν υπάρχει προς το παρόν άλλη εναλλακτική τεχνολογική λύση πλην των υγρών καυσίμων. Και αν θέλουμε να στοχεύσουμε στην απανθρακοποίηση των αεροπορικών και ναυτιλιακών μεταφορών, θα πρέπει να σχεδιάσουμε και να πετύχουμε την ανάπτυξη των πράσινων καυσίμων σε ευρεία κλίμακα.
Αυτή η ανάπτυξη σε ευρεία κλίμακα μπορεί να ξεκινήσει από τις οδικές μεταφορές, γιατί εκεί είναι που έχουμε μια αγορά ρυθμιζόμενη, με θεσμοθετημένα οικονομικά και άλλα κίνητρα στήριξης νέων τεχνολογιών. Η στήριξη των πράσινων καυσίμων για ανάπτυξη στις οδικές μεταφορές, θα αποδώσει πολλαπλά οφέλη σε όλο το εύρος των μεταφορών, ανοίγοντας το δρόμο για την μετάβαση τόσο των αεροπορικών όσο και των ναυτιλιακών μεταφορών. Ήδη, ο αεροπορικός κλάδος κινείται πολύ δυναμικά και καθημερινά ανακοινώνονται νέες πρωτοβουλίες από αεροπορικές εταιρείες, από κατασκευαστές αεροσκαφών, αεροδρόμια, κράτη όπως η Γαλλία, η Ισπανία, ή οι Σκανδιναβικές χώρες, όλες με στόχο τη στήριξη και την ανάπτυξη των Βιώσιμων Αεροπορικών Καυσίμων (SAF).
Πόσο μακρινά είναι όλα αυτά;
Η αλήθεια είναι ότι η Πράσινη Συμφωνία θέτει ένα στόχο που αφορά σε μια μετάβαση που σχεδιάζεται να υλοποιηθεί στη διάρκεια των επόμενων 30 ετών. Κάποιες από τις τεχνολογίες που θα απαιτηθούν για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας σε όλο το φάσμα της οικονομίας, πιθανώς δεν τις γνωρίζουμε ακόμα. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τις τεχνολογίες που σας ανέφερα για τα πράσινα καύσιμα, αυτές δεν αποτελούν επιστημονική φαντασία, αλλά τεχνολογίες που «είναι ήδη εδώ», σε διάφορα στάδια ωρίμανσης, από εργαστηριακή και ημι-βιομηχανική κλίμακα, μέχρι τεχνολογίες για τις οποίες οι πρώτες μονάδες βιομηχανικής κλίμακας έχουν ξεκινήσει, ή έχουν ανακοινωθεί. Μάλιστα, τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια που επί δεκαετίες εξελίσσονταν συνεχώς, προσαρμοζόμενα στην απαιτητική περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ και παρέχοντας αξιόπιστη και προσιτή ενέργεια, σήμερα επίσης πρωτοπορούν, αναπτύσσοντας νέες τεχνολογίες και επενδύοντας σε αυτές.
Η ευρωπαϊκή διύλιση τα τελευταία 3 χρόνια έχει εργασθεί συστηματικά και έχει παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πρόταση και έναν οδικό χάρτη για τη μετάβαση του κλάδου στη κλιματική ουδετερότητα, αλλά και για τη συμβολή του στην επίτευξη κλιματικά ουδέτερων μεταφορών, ενώ έχει υπολογιστεί ότι το ύψος των επενδύσεων που θα χρειαστούν θα είναι της τάξης των 400 με 650 δις ευρώ ως το 2050. Αυτό δημιουργεί, μεταξύ άλλων, και μια νέα σπουδαία ευκαιρία για την Ευρώπη, να ανακτήσει την βιομηχανική της ηγεμονία σε διεθνή κλίμακα, αναπτύσσοντας πράσινες τεχνολογίες που θα μπορεί να εξάγει σε άλλες περιοχές του πλανήτη, με στόχο τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.
Στην κατεύθυνση αυτή κινείται σταθερά και ο Όμιλος ΕΛΠΕ. Αξιοποιούμε την ευκαιρία της ενεργειακής μετάβασης, ως ένα εφαλτήριο για να βελτιώσουμε τις βασικές μας δραστηριότητες μειώνοντας το ανθρακικό τους αποτύπωμα, ενώ παράλληλα αναπτύσσουμε ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο ενέργειας ώστε να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες προκλήσεις. Υλοποιούμε το «Όραμα 2025», ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό επιχειρησιακό πρόγραμμα μετεξέλιξης, που θα μας οδηγήσει σε μια νέα εποχή βιώσιμης ανάπτυξης, πολλαπλασιάζοντας την αξία που δημιουργεί ο Όμιλος, για την οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Το σχέδιο αυτό, ενσωματώνει όλες τις δράσεις για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και θέτει τις προτεραιότητες σε 5 βασικούς πυλώνες:
- Τον επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής μας για το ESG (περιβάλλον – κοινωνία – εταιρική διακυβέρνηση) και των στόχων για τα αέρια του θερμοκηπίου
- Την προσαρμογή της επιχειρηματικής στρατηγικής και της κατανομής κεφαλαίων στους στόχους αυτούς
- Την καθιέρωση μιας κατάλληλης εταιρικής δομής
- Την αναβάθμιση της εταιρικής διακυβέρνησης
- Την υιοθέτηση νέας εταιρικής ταυτότητας, που θα εκφράζει την πολυμορφία των δραστηριοτήτων μας.
Με το «Όραμα 2025», θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε με ουσιαστικό τρόπο τη θέση μας σε νέες πιο καθαρές μορφές ενέργειας, ενώ την ίδια στιγμή θα διασφαλίσουμε την ηγετική παρουσία του Ομίλου ΕΛΠΕ στον κλάδο των πετρελαιοειδών, καθιστώντας τις δραστηριότητές μας συμβατές με το νέο περιβάλλον και παράγοντας καινοτόμα καύσιμα, υψηλών προδιαγραφών και μηδενικών εκπομπών.
Ποια βλέπετε να είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στην πορεία για την κλιματική ουδετερότητα;
Οι προκλήσεις που προκύπτουν από την Πράσινη Συμφωνία είναι πολλές, αλλά θα σταθώ σε δυο, την τεχνολογική και την κοινωνική:
Για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050 δεν αρκούν οι σημερινές, γνωστές τεχνολογίες, αλλά θα πρέπει να αναπτυχθούν και νέες που θα καλύψουν την απανθρακοποίηση σε όλο το εύρος της οικονομίας. Εξάλλου, μία τέτοια μετάβαση και αλλαγή των παραγωγικών μας μοντέλων δε μπορεί να επιτευχθεί από μία, ή δύο τεχνολογίες. Αντιθέτως, θα πρέπει να δοθεί χώρος σε όλες τις τεχνολογίες να αναπτυχθούν και να αξιολογηθούν με κριτήριο τη μείωση των καθαρών εκπομπών CO2 σε όλο τον κύκλο ζωής τους.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη πρόκληση της Πράσινης Συμφωνίας θεωρώ ότι είναι η κοινωνική. Η αλλαγή για την οποία συζητάμε, θα απαιτήσει μεταξύ άλλων και τεράστια κόστη. Έτσι, είναι κρίσιμο να εξασφαλισθεί ότι όλοι οι πολίτες θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες για ένα βιώσιμο μέλλον και ότι δε θα μείνει κανείς πίσω. Σήμερα, οι οικονομίες της Ευρώπης δεν έχουν το ίδιο σημείο εκκίνησης και τα κεφάλαια που θα χρειαστούν για αυτή τη μετάβαση δεν πρέπει να στερήσουν από κανέναν ευρωπαίο πολίτη βασικά δικαιώματα και την ποιότητα ζωής του. Το δικαίωμα της μετακίνησης είναι από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις και συνδέεται με το δικαίωμα της εργασίας, της αναψυχής, της ποιότητας ζωής, της τροφοδοσίας αγαθών σε κάθε γωνιά της Ευρώπης. Και αυτό δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής των πολιτικών και των νομοθετών.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε εν όψει των αλλαγών που φέρνει το άμεσο μέλλον και ποιες παραμέτρους πιστεύετε πως πρέπει να εκτιμήσουν οι αρχές, σε αυτή τη νέα εποχή; Ποιες είναι οι θέσεις του ευρωπαϊκού κλάδου διύλισης συνολικά;
Οι αλλαγές που δρομολογούνται δεν έχουν προηγούμενο. Αυτό σημαίνει τεράστιες προκλήσεις τις οποίες πρέπει να απαντήσουν πολιτικοί και νομοθέτες και οι οποίες θα απαιτήσουν:
- Τεχνολογική ουδετερότητα χωρίς αποκλεισμούς, όπως ανέφερα και προηγουμένως. Στη χάραξη των απαραίτητων πολιτικών, θα πρέπει να δοθεί «χώρος» σε όλες τις τεχνολογίες να αναπτυχθούν, στηρίζοντας και ενισχύοντάς τες, με μοναδικό κριτήριο τη μείωση εκπομπών άνθρακα που επιφέρει η χρήση της κάθε τεχνολογίας στον κύκλο ζωής.
- Εξορθολογισμό της νομοθεσίας, με αναγνώριση του ρόλου των πράσινων καυσίμων και της συμβολής τους στη μείωση των εκπομπών. Σήμερα, ένα αυτοκίνητο που χρησιμοποιεί 100% ανανεώσιμο καύσιμο δε θεωρείται μηδενικών εκπομπών από το νομοθέτη, κάτι που αντιθέτως ισχύει για ένα ηλεκτροκίνητο που κινείται με ηλεκτρική ενέργεια από λιγνίτη.
- Αναμόρφωση της ενεργειακής φορολογίας με βάση τις εκπομπές CO2
- Νομοθετική και επενδυτική σταθερότητα. Πρόσβαση σε δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους για επενδύσεις που συμβάλλουν στην ενεργειακή μετάβαση μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα, με βάση την αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας.
- Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης και διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και οικονομίας.
- Διασφάλιση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της ΕΕ και προάσπιση της στρατηγικής αυτονομίας της, για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών με παλιές και νέες τεχνολογίες και πρώτες ύλες.
- Συστηματική ενημέρωση των καταναλωτών προκειμένου να έχουν σαφή αντίληψη του μεγέθους των εκπομπών CO2 των διάφορων τεχνολογιών, ώστε να κάνουν την καλύτερη επιλογή για τις βιώσιμες μετακινήσεις τους.
Τέλος, όπως ανέφερα, δεν πρέπει να παραβλέπεται η σημασία της αξιολόγησης των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων των νέων πολιτικών, έτσι ώστε σε αυτή τη φιλόδοξη μετάβαση της ευρωπαϊκής οικονομίας, κανένας ευρωπαίος πολίτης να μη μείνει εκτός.
πηγή: CNN Greece
Για τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει ο κλάδος της διύλισης στην προσπάθεια ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης, μίλησε στο Act for Earth του CNN Greece η κα Λιάνα Γούτα, Διευθύντρια Ενεργειακής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια.