Σε λιγότερο από δύο δεκαετίες από τότε που μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών επέστησε την προσοχή στην έννοια της βιωσιμότητας , οι επενδύσεις ESG έχουν εξελιχθεί σε μια βιομηχανία αξίας 35 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.
Οι διαχειριστές κεφαλαίων που εποπτεύουν το ένα τρίτο των συνολικών υπό διαχείριση περιουσιακών στοιχείων των ΗΠΑ δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν κριτήρια ESG το 2020, ενώ μέχρι το 2025 τα παγκόσμια περιουσιακά στοιχεία που διαχειρίζονται σε χαρτοφυλάκια με την ένδειξη "ESG" αναμένεται να φθάσουν τα 53 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Οι επενδύσεις αυτές έχουν αποκτήσει δυναμική εν μέρει επειδή ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη επιθυμία των επενδυτών να έχουν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Με την ποσοτικοποίηση των ενεργειών και των αποτελεσμάτων μιας εταιρείας σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διοικητικά θέματα, τα μέτρα ESG προσφέρουν στους επενδυτές έναν τρόπο να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις διαπραγμάτευσης.
Ωστόσο, η εμπιστοσύνη των επενδυτών στα αμοιβαία κεφάλαια ESG μπορεί να είναι λανθασμένη, καθώς στις μετρήσεις ESG δεν συνυπολογίζεται η εφοδιαστική αλυσίδα. Σχεδόν κάθε εταιρεία στηρίζει τις δραστηριότητές της σε μια παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού που αποτελείται από εργαζόμενους, πληροφορίες και πόρους. Για την ακριβή μέτρηση των κινδύνων ESG μιας εταιρείας, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ολοκληρωμένες λειτουργίες της αλυσίδας εφοδιασμού της.
Προς το παρόν οι περισσότεροι οργανισμοί αξιολόγησης ESG δεν μετρούν τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα ESG από τη σκοπιά των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού που υποστηρίζουν τις δραστηριότητές τους.
Για παράδειγμα, το μέτρο ESG του Bloomberg περιλαμβάνει την "αλυσίδα εφοδιασμού" ως στοιχείο του πυλώνα "S" (κοινωνικός). Με το μέτρο αυτό, οι αλυσίδες εφοδιασμού αντιμετωπίζονται χωριστά από άλλα στοιχεία, όπως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οι ρύποι και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτό σημαίνει ότι όλα αυτά τα στοιχεία, αν δεν καταγράφονται στην ασαφή μέτρηση "αλυσίδα εφοδιασμού", αντικατοπτρίζουν τις ενέργειες της κάθε εταιρείας, αλλά όχι τις ενέργειες των εταίρων της στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Ακόμη και όταν οι εταιρείες συλλέγουν τις επιδόσεις των προμηθευτών τους, μπορεί να προκύψει «επιλεκτική αναφορά», επειδή δεν υπάρχει ενιαίο πρότυπο αναφοράς, σημειώνουν σε σχετικό τους άρθρο στο The Conversation οι Tinglong Dai, καθηγητής διαχείρισης λειτουργιών και επιχειρηματικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο John Hopkins και Christopher S. Tang, καθηγητής διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες.
Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι οι εταιρείες τείνουν να αναφέρουν τους περιβαλλοντικά υπεύθυνους προμηθευτές και να αποκρύπτουν τους "κακούς" προμηθευτές, πρασινίζοντας ουσιαστικά την αλυσίδα εφοδιασμού τους.
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι ένα άλλο παράδειγμα. Πολλές εταιρείες, όπως η Timberland, έχουν σημειώσει μεγάλες επιτυχίες στη μείωση των εκπομπών από τις δικές τους δραστηριότητες. Ωστόσο, οι εκπομπές από τους εταίρους και τους πελάτες της αλυσίδας εφοδιασμού τους, γνωστές ως «εκπομπές πεδίου 3», μπορεί να παραμείνουν υψηλές.
Οι οργανισμοί αξιολόγησης ESG δεν ήταν σε θέση να συμπεριλάβουν επαρκώς τις εκπομπές Scope 3 λόγω έλλειψης δεδομένων: Μόνο το 19% των εταιρειών στον κλάδο της μεταποίησης και το 22% στον κλάδο των υπηρεσιών δημοσιοποιούν τα δεδομένα αυτά.
Γενικότερα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρη η αλυσίδα εφοδιασμού μιας εταιρείας, τα μέτρα ESG δεν αντικατοπτρίζουν τα παγκόσμια δίκτυα εφοδιαστικής αλυσίδας από τα οποία εξαρτώνται οι σημερινές μεγάλες και μικρές εταιρείες για τις καθημερινές τους λειτουργίες.
Το παράδειγμα της Amazon
Η Amazon, για παράδειγμα, συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων και αγαπημένων συμμετοχών των ταμείων ESG. Ως εταιρεία μεγαλύτερη από τη Walmart όσον αφορά τις ετήσιες πωλήσεις, η Amazon έχει αναφέρει εκπομπές από τη ναυτιλία που είναι μόνο το ένα έβδομο της Walmart.
Όταν όμως ερευνητές δύο ομάδων υπεράσπισης εξέτασαν τα δημόσια δεδομένα σχετικά με τις εισαγωγές, διαπίστωσαν ότι μόνο το 15% των ωκεάνιων αποστολών της Amazon μπορούσε να εντοπιστεί.
Επιπλέον, ο αριθμός της Amazon δεν αντικατοπτρίζει τις εκπομπές που παράγονται από τους πολλούς τρίτους πωλητές της και τους προμηθευτές τους που δραστηριοποιούνται εκτός των ΗΠΑ
Αυτή η διαφορά έχει σημασία: Ενώ η αλυσίδα εφοδιασμού της Walmart βασίζεται σε μια κεντρική στρατηγική προμηθειών, η αλυσίδα εφοδιασμού της Amazon είναι ιδιαίτερα αποκεντρωμένη - ένα μεγάλο ποσοστό των εσόδων της προέρχεται από τρίτους προμηθευτές, περίπου το 40% των οποίων πωλούν απευθείας από την Κίνα, γεγονός που περιπλέκει περαιτέρω την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές.
Αυτά τα κενά είναι επίσης ανησυχητικά για τις αξιολογήσεις εταιρειών όπως η 3M, η ExxonMobil και η Tesla.
Στις αξιολογήσεις ESG δεν μετριέται ένας βασικός παράγοντας που αποτελεί το μεγαλύτερο «βαρίδι» για τις εταιρείες στις προσπάθειες για πράσινες επιχειρηματικές δραστηριότητες.