Το όραμα των ελληνικών Παιδικών Χωριών sos ξεκίνησε το μακρινό 1975 από την Κλώντια Κατσάρα, η οποία ως φίλη και μέλος των Παιδικών Χωριών SOS στη Γαλλία , επέστρεψε στην Ελλάδα με σκοπό να φτιαχτεί μια μονάδα και στην χώρα της. Έτσι, το 1980 άρχισε να λειτουργεί η πρώτη δομή και από τότε έως σήμερα 746 παιδιά έχουν βρει όχι μόνο σπίτι, αλλά και πρόσβαση στο μέλλον που τους αξίζει.
Η ελληνική οργάνωση σήμερα απαριθμεί 4 Παιδικά Χωριά SOS σε τέσσερις περιοχές της Ελλάδας (Βάρη, Θεσσαλονίκη, Θράκη και Κρήτη), 2 Στέγες νέων, 2 Ξενώνες Βρεφών SOS, 10 Κέντρα Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας και 6 Κέντρα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης. Έχουν ετήσιο κύκλο λειτουργίας 6.5-7 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων το 70% καλύπτεται από δωρεές, ενώ το 30% από ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, από κληροδοτήματα, αλλά και εμπορικές κινήσεις (π.χ bazar). Ο καθένας μπορεί να συνεισφέρει στο έργο των Χωριών SOS με όποιο ποσό επιθυμεί μέσα από την ιστοσελίδα της οργάνωσης, ενώ υπάρχουν συγκεκριμένα προγράμματα όπου μπορείτε να γίνετε «Φίλος», «Νονός» ή ακόμα και «Εργοδότης» για ένα παιδί.
Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι 491.000 παιδιά βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ενίσχυση των οικογενειακών δομών και της προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών. Επίσης, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 20% των παιδιών έχουν πέσει θύματα κάποιας μορφής κακοποίησης, ενώ το 28% κινδυνεύουν να βρεθούν σε κατάσταση φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Παράλληλα, σύμφωνα με την εμπειρία των Παιδικών Χωριών SOS από τα Κέντρα Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα, τα περιστατικά που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης από τις αρμόδιες αρχές για υποψία παραμέλησης ή κακοποίησης, το 2023, τριπλασιάστηκαν σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας. Ο Γενικός Διευθυντής των Παιδικών Χωριών SOS, Γιώργος Πρωτόπαππας, επεσήμανε ότι «Για να φιλοξενηθεί μόνιμα ένα παιδί στη δομή, χρειάζεται εισαγγελική εντολή. Στην Αττική των 4 εκατομμυρίων, έχουμε μόλις 3 εισαγγελείς για θέματα ανηλίκων, πράγμα-όπως καταλαβαίνετε- εγκληματικό».
Με αυτά τα δεδομένα, το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες είναι τεράστιο και οι ανάγκες συνεχώς αυξάνονται. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στα προγράμματα πρόληψης, τα Παιδικά Χωριά SOS έχουν υποστηρίξει περισσότερα από 75.000 παιδιά, ενώ δέχονται ετησίως εκατοντάδες αιτήματα υποστήριξης από οικογένειες με παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη. Η Υπεύθυνη Συνηγορίας, Δανάη Σεραφειμίδη, δήλωσε μεταξύ άλλων: «Πρέπει να στοχεύουμε στην έγκαιρη ανίχνευση των περιστατικών και την πρόληψη. Το να απομακρυνθεί οριστικά ένα παιδί από την οικογένειά του είναι η έσχατη λύση».
Επόμενα βήματα
Τέλος, οι διεπιστημονική ομάδα των Χωριών SOS, έχει καταστρώσει ένα σύνολο προτάσεων για μελλοντικές κινήσεις:
1. Διαμόρφωση μιας ενιαίας και συνεκτικής Εθνικής Στρατηγικής Παιδικής Προστασίας με διασφαλισμένους πόρους για την υλοποίηση και τη βιωσιμότητά της και με προτεραιότητα την πρόληψη της κακοποίησης, την έγκαιρη παρέμβαση και εντοπισμό περιστατικών, καθώς και την υποστήριξη των οικογενειών σε κίνδυνο.
2. Προτεραιοποίηση και εξασφάλιση χρηματοδότησης για την παιδική προστασία από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό.
3. Προώθηση και ενίσχυση της αναδοχής καθώς και την επέκταση της επαγγελματικής αναδοχής ως προτιμητέας μορφής παιδικής φροντίδας αντί των ιδρυμάτων.
4. Ενίσχυση της εκπαίδευσης των επαγγελματιών και της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων – υπηρεσιών (νομικές, ιατρικές, αστυνομικές υπηρεσίες) για την αποτελεσματική διαχείριση περιστατικών βίας και παραμέλησης παιδιών.
5. Υλοποίηση ενός ενιαίου, εθνικού συστήματος αναφοράς, κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών, όπως προβλέπεται από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση (2022).
Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα του Παιδιού (20 Νοεμβρίου) τα Παιδικά Χωριά SOS, οργάνωσαν μια παρουσίαση σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού, τις προκλήσεις και τις προοπτικές του μέλλοντος.