Τα βιώσιμα αμοιβαία κεφάλαια και τα ETFs κατέγραψαν το τρίτο τρίμηνο του 2025 μια από τις πιο δύσκολες περιόδους τους, με καθαρές εκροές που άγγιξαν τα 55 δισ. δολάρια. Η εικόνα αυτή ανατρέπει τη σχετική σταθερότητα που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται στο δεύτερο τρίμηνο, όταν τα παγκόσμια sustainable funds είχαν επιστρέψει — έστω πρόσκαιρα — σε θετικές καθαρές ροές.
.
Ο μεγαλύτερος όγκος των εκροών προήλθε από τέσσερα βρετανικά funds της BlackRock, που είδαν περίπου 48 δισ. δολάρια να αποχωρούν μετά από ανακατανομή ενός μεγάλου θεσμικού πελάτη. Ακόμη κι αν αφαιρεθεί αυτό το «σοκ», ο κλάδος συνεχίζει να γράφει καθαρές εκροές περίπου 7,2 δισ. δολαρίων παγκοσμίως, σηματοδοτώντας κρίση εμπιστοσύνης σε μια κατηγορία που κάποτε αποτελούσε το «αστέρι» της παγκόσμιας διαχείρισης κεφαλαίων.
Η Ευρώπη, που παραδοσιακά θεωρείται το προπύργιο των ESG επενδύσεων, κατέγραψε εκροές περίπου 51 δισ. δολαρίων — ενώ στις ΗΠΑ η αρνητική πορεία συμπλήρωσε δώδεκα συνεχόμενα τρίμηνα απωλειών. Η μετατόπιση αυτή δεν αφορά μόνο τη μεταβλητότητα των αγορών, αλλά και ένα ευρύτερο, πιο «πολιτικό» κλίμα αμφισβήτησης γύρω από την ίδια τη χρησιμότητα και την αξιοπιστία του ESG ως επενδυτικό φίλτρο.
Κι όμως, την ίδια στιγμή, τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία των ESG funds αυξήθηκαν στα 3,7 τρισ. δολάρια, χάρη στην άνοδο των χρηματιστηρίων. Αυτό το παράδοξο — εκροές αλλά αυξημένα assets — δείχνει αφενός ότι το ESG δεν καταρρέει, αφετέρου ότι οι επενδυτές «μένουν», αλλά με άλλο τρόπο: προτιμούν πιο συντηρητικά προϊόντα, κυρίως σε σταθερό εισόδημα και «transition» στρατηγικές αντί για «βαθύ πράσινο» equity.
Για την Ελλάδα, αυτή η διεθνής αναταραχή ανοίγει δύο δρόμους. Από τη μία, τα ελληνικά ESG products και οι θεσμικοί διαχειριστές θα χρειαστεί να αποδείξουν πολύ πιο σκληρά ότι οι στρατηγικές τους έχουν πραγματικό περιεχόμενο, δεδομένου ότι η εποχή της εύκολης προσέλκυσης κεφαλαίων έχει τελειώσει. Η διαφάνεια — όχι το marketing — γίνεται πια προϋπόθεση χρηματοδότησης.
Από την άλλη, η χώρα μπορεί να κερδίσει από τη στροφή των επενδυτών προς βιώσιμες επενδύσεις χαμηλότερου ρίσκου, ειδικά σε τομείς που η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα: ανανεώσιμες πηγές, ενεργειακή αποδοτικότητα, διαχείριση υδάτινων πόρων, υποδομές ανθεκτικότητας, νησιωτική μετάβαση και πράσινη ναυτιλία. Τα διεθνή κεφάλαια που σήμερα αποχωρούν από γενικά ESG funds αναζητούν τοποθετήσεις με πιο συγκεκριμένο, μετρήσιμο και «καθαρό» αντικείμενο — κι εκεί μπορεί να υπάρξει χώρος για ελληνικού τύπου project finance και εξειδικευμένες θεματικές στρατηγικές.
Επιπλέον, ο ευρωπαϊκός κανονισμός γίνεται αυστηρότερος. Η ελληνική αγορά — όπου παραδοσιακά το ESG υιοθετήθηκε καθυστερημένα — θα βρεθεί υποχρεωμένη να προσαρμοστεί ταχύτερα, αν δεν θέλει να μείνει στο περιθώριο. Το «greenwashing» τιμωρείται πλέον όχι μόνο ρυθμιστικά αλλά και με εκροές.
Το μήνυμα είναι σαφές: τα ESG funds βρίσκονται σε αναδιάταξη, όχι σε κατάρρευση. Το Q3 του 2025 λειτούργησε σαν stress test ρευστότητας και εμπιστοσύνης. Για την Ελλάδα, η περίοδος αυτή μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη — είτε ως απειλή, είτε ως ευκαιρία για να μπει επιτέλους σε μια πιο ώριμη, ρεαλιστική και επαγγελματική εποχή βιώσιμων επενδύσεων.
Πηγή: Morningstar (Global Sustainable Fund Flows Q3 2025)
Ο μεγαλύτερος όγκος των εκροών προήλθε από τέσσερα βρετανικά funds της BlackRock, που είδαν περίπου 48 δισ. δολάρια να αποχωρούν μετά από ανακατανομή ενός μεγάλου θεσμικού πελάτη.