Για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας συμμαχίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μίλησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την προσφώνηση του στην 78η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, κάνοντας ειδικές αναφορές τόσο στη μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο, όσο και στις καταστροφικές πλημμύρες, που έπληξαν πρόσφατα τη Θεσσαλία.
.
«Και όμως, ενώ ενεργούμε αποφασιστικά για τον μακροπρόθεσμο μετριασμό των επιπτώσεων (της κλιματικής κρίσης), είμαστε συλλογικά υπεύθυνοι διότι βραχυπρόθεσμα δεν δίνουμε αρκετή έμφαση στην προσαρμογή, μολονότι η ανάγκη να γίνουμε πιο ανθεκτικοί συνιστά αλλαγή για το σήμερα, όχι για το αύριο. Εξάλλου, αυτή η κρίση είναι ήδη εδώ, επηρεάζει ήδη τις ζωές μας και έχει ήδη σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομίες μας. Αυτό συνιστά αποτυχία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι μόνο από πλευράς πολιτικής αλλά και στο μέτωπο της διάθεσης οικονομικών πόρων. Ξοδεύουμε “ψίχουλα” για την προσαρμογή και την παροχή έκτακτης βοήθειας. Έχουμε δύο ταμεία των οποίων οι πόροι έχουν εξαντληθεί. Αυτό πρέπει να αλλάξει», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών:
«Κύριε Πρόεδρε, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, κυρίες και κύριοι,
Το θέμα της φετινής Γενικής Συνέλευσης απαιτεί από εμάς να επιταχύνουμε τη δράση… για την ειρήνη, την ευημερία, την πρόοδο και τη βιωσιμότητα για όλους. Πρόκειται για έναν αξιέπαινο στόχο, ο οποίος θα έλεγα ότι έχει μεγαλύτερη σημασία σήμερα από ποτέ. Αλλά πρέπει επίσης να αναρωτηθώ αν αυτό είναι αρκετό.
Θέτω το ερώτημα αυτό όχι επειδή θέλω να δοκιμάσω την υπομονή αυτής της Συνέλευσης, αλλά κυρίως επειδή, παρόλο που οι συλλογικές, πολυμερείς λύσεις μπορούν και συχνά κάνουν τη διαφορά, μού φαίνεται ότι ακόμα πάρα πολλές από αυτές τις λύσεις υπολείπονται των φιλοδοξιών μας. Οι διακηρύξεις μας δεν είναι ποτέ απόλυτα εφάμιλλες των ενεργειών μας και τα επιτεύγματά μας δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας.
Είναι σαν, σε αυτά τα Ηνωμένα Έθνη, τα Έθνη να μην είναι αρκετά Ενωμένα.
Αυτό, για εμένα, είναι ξεκάθαρο σε δύο βασικούς τομείς: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διαχείριση της μετανάστευσης, οι οποίοι θα βρεθούν στο επίκεντρο της υποψηφιότητας της Ελλάδας για το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-2026.
Εάν εκλεγεί, η Ελλάδα θα καταστήσει το κλίμα και τη μετανάστευση κεντρικούς άξονες της θητείας της στο Συμβούλιο Ασφαλείας, μαζί με τον σεβασμό για το Διεθνές Δίκαιο και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Θα το κάνουμε αυτό γιατί, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, η σημερινή συλλογική προσέγγιση της παγκόσμιας κοινότητας και στα δύο ζητήματα δείχνει ότι υπάρχει χάσμα ανάμεσα στη ρητορική και την υλοποίηση της πολιτικής.
Όταν έχουμε ζήσει ένα καλοκαίρι σαν αυτό του 2023 – το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ στα χρονικά – και όταν συνεχίζουμε να μιλάμε αντί να αναλαμβάνουμε δράση για την αντιμετώπιση των κύριων κινητήριων δυνάμεων πίσω από την παράνομη μετανάστευση, ή ακόμα και για την εφαρμογή των υφιστάμενων διακρατικών συμφωνιών, στην πραγματικότητα αποτυγχάνουμε.
Κυρίες και κύριοι, πρέπει να εργαστούμε πιο σκληρά από κοινού για να το αλλάξουμε αυτό.
Πριν από 12 μήνες, από αυτό το βήμα, προειδοποίησα ότι χωρίς πολυμερή συνεργασία οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα γίνουν σύντομα ο κανόνας κι όχι η εξαίρεση. Δώδεκα μήνες μετά, αυτή η νέα πραγματικότητα είναι, δυστυχώς, εδώ.
Αυτό το καλοκαίρι πλημμύρες, πυρκαγιές, καύσωνες και κατολισθήσεις έπληξαν τον ευρωπαϊκό Νότο, τη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο, προκαλώντας πρωτοφανείς καταστροφές στην περιοχή, από τη Σλοβενία έως την Λιβύη, από την Ιταλία έως την Ελλάδα.
Για τους Έλληνες, αυτό ήταν περισσότερο έκδηλο στον Έβρο, στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας μου, όπου η μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση μαινόταν αδιάκοπα επί σχεδόν δύο εβδομάδες.
Συνολικά 20 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εκατοντάδες έχασαν τα σπίτια και τα μέσα βιοπορισμού τους. Μια έκταση μεγαλύτερη σε μέγεθος από αυτή την πόλη, τη Νέα Υόρκη, έγινε στάχτη. Επτακόσιοι πυροσβέστες από όλη την Ευρώπη έδωσαν γενναία μάχη για να περιορίσουν αυτή τη mega-φωτιά, αλλά δεν μπορούσαν να την τιθασεύσουν.
Και, σαν να μην έφτανε αυτό, 10 ημέρες αργότερα η Ελλάδα επλήγη από την καταιγίδα «Daniel». Στην περιοχή της Θεσσαλίας, στα κεντρικά της χώρας, έπεσε διπλάσια βροχή σε μια ημέρα από όση πέφτει στο Λονδίνο σε έναν ολόκληρο χρόνο.
Ήταν η χειρότερη καταιγίδα που έπληξε την Ελλάδα εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Ο «Daniel» χάραξε ένα καταστροφικό πέρασμα, όχι μόνο από τη χώρα μου αλλά και από τη Λιβύη. Έπληξε τη παραθαλάσσια πόλη της Ντέρνα, όπου ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται τώρα σε δεκάδες χιλιάδες.
Οι επιπτώσεις αυτών των φαινομένων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο είναι πρωτοφανείς. Ζωές χάνονται, επιχειρήσεις καταστρέφονται, για κάποιες κοινότητες τα πάντα ανατρέπονται, η κοινωνική συνοχή υπονομεύεται, τα εύθραυστα οικοσυστήματα των πιο πολύτιμων βιοτόπων μας τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο.
Δέχομαι, φυσικά, ότι η κλιματική κρίση δεν αποτελεί άλλοθι για τα πάντα. Αλλά η επιστήμη το λέει ξεκάθαρα: οι πρωτόγνωρες θερμοκρασίες, που τροφοδοτούνται από την υπερθέρμανση του πλανήτη, δημιουργούν τις συνθήκες που προκαλούν αυτά τα καταστροφικά συμβάντα.
Αυτό δεν αποτελεί πια μια κρίση που αφορά τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες ή τον Παγκόσμιο Νότο. Η δική μας πολύ άνιση μάχη με τη φύση διεξάγεται τώρα κατά μήκος του ευρωπαϊκού Νότου, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο.
Αυτή, κυρίες και κύριοι, είναι η νέα πραγματικότητα σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή.
Η Ελλάδα, και οι πολλοί φίλοι και γείτονές μας που βρέχονται από τη Μεσόγειο, αντιμετωπίζουν πλέον παρόμοιες προκλήσεις με τις χώρες που έχουν βρεθεί στο “μάτι του κυκλώνα” της κλιματικής κρίσης. Και, όπως αυτές οι χώρες, χρειαζόμαστε μια πολύ πιο συντονισμένη απάντηση.
Στην Ελλάδα, έχουμε διαθέσει εκατοντάδες εκατομμύρια για την άμβλυνση των συνεπειών: ψηφίσαμε τον πρώτο μας κλιματικό νόμο και προωθούμε φιλόδοξες προτάσεις για την απαλλαγή των νησιών μας από τις πηγές εκπομπών άνθρακα. Συνεργαζόμαστε με πολυεθνικές εταιρείες στην επιδίωξη πράσινων τεχνολογιών. Κάνουμε σημαντικές επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας όπου, με δεδομένο το φυσικό μας πλεονέκτημα που είναι ο άνεμος, ο ήλιος και η θάλασσα, οι δυνατότητες είναι τεράστιες.
Και όμως, ενώ ενεργούμε αποφασιστικά για τον μακροπρόθεσμο μετριασμό των επιπτώσεων, είμαστε συλλογικά υπεύθυνοι διότι βραχυπρόθεσμα δεν δίνουμε αρκετή έμφαση στην προσαρμογή, μολονότι η ανάγκη να γίνουμε πιο ανθεκτικοί συνιστά αλλαγή για το σήμερα, όχι για το αύριο. Εξάλλου, αυτή η κρίση είναι ήδη εδώ, επηρεάζει ήδη τις ζωές μας και έχει ήδη σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομίες μας.
Αυτό συνιστά αποτυχία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι μόνο από πλευράς πολιτικής αλλά και στο μέτωπο της διάθεσης οικονομικών πόρων. Ξοδεύουμε “ψίχουλα” για την προσαρμογή και την παροχή έκτακτης βοήθειας. Έχουμε δύο ταμεία των οποίων οι πόροι έχουν εξαντληθεί. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Για τον λόγο αυτό, αυτή την εβδομάδα έστειλα επιστολές στους ηγέτες της Κροατίας, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας, της Σλοβενίας και της Ισπανίας, οι οποίες μαζί με την Ελλάδα αποτελούν την ομάδα κρατών EU-Med 9.
Στην επιστολή μου πρότεινα δύο λύσεις, βραχυπρόθεσμα, για το ζήτημα της προσαρμογής: πρώτον, να αναγνωρίσουμε ότι οι περιστάσεις απαιτούν πλέον να δράσουμε εκτός του μακροπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Και, δεύτερον, να ηγηθούμε των προσπαθειών σε ολόκληρη την ΕΕ για τον καθορισμό και την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου, με τους κατάλληλους πόρους, το οποίο θα αντιμετωπίζει τις νέες προκλήσεις με τις οποίες βρισκόμαστε τώρα αντιμέτωποι.
Αλλά αυτό δεν αφορά μόνο την Ευρώπη. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ο ευρωπαϊκός Νότος και η Βόρεια Αφρική δεν διαφέρουν σε τίποτα από τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Καναδάς αυτό το καλοκαίρι, ή άλλες χώρες όπως το Πακιστάν το περασμένο καλοκαίρι, όταν και αυτό επλήγη από καταστροφικές πλημμύρες.
Γι’ αυτό καλώ για τη δημιουργία μιας “παγκόσμιας συμμαχίας για την προσαρμογή”. Ένα forum όπου θα μπορούμε να παράγουμε νέα συλλογική σκέψη, ανανεωμένη συνεργασία, να προσφέρουμε πρόσβαση σε νέα χρηματοδότηση για την προώθηση της προσαρμογής σε βραχύ χρονικό ορίζοντα, προτού να είναι πολύ αργά.
Επενδύοντας περισσότερο, για παράδειγμα, στην κοινή χρήση νέων τεχνολογιών για προηγμένη πρόγνωση και μοντέλα για μετεωρολογικά φαινόμενα, ώστε να μπορούμε να προβλέψουμε με μεγαλύτερη σαφήνεια, με μεγαλύτερη ακρίβεια, πώς θα εκδηλωθούν αυτά τα φαινόμενα, από πού προέρχονται οι πλημμύρες και πού εξαπλώνονται οι πυρκαγιές.
Επομένως, θα επιδιώξουμε τη συγκρότηση μιας συμμαχίας για την προσαρμογή στο πλαίσιο της ερχόμενης συνόδου για το κλίμα, COP28, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Επειδή μόνο μέσα από τη συνεργασία μας μπορούμε να κάνουμε πραγματική διαφορά, αντλώντας διδάγματα ο ένας από τον άλλον, αλλά και ανταλλάσσοντας βέλτιστες πρακτικές και λύσεις.
Πάρτε για παράδειγμα τον αριθμό έγκαιρης ειδοποίησης “112”, για έκτακτες περιστάσεις, που διαθέτει η Ελλάδα. Δεν υφίστατο κατά τις καταστροφικές πυρκαγιές πριν από πέντε χρόνια. Μια ολόκληρη παραθαλάσσια πόλη καταστράφηκε και περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Μάθαμε από αυτό το λάθος, το διορθώσαμε και αυτό το καλοκαίρι το “112” διαδραμάτισε τεράστιο ρόλο στην ελαχιστοποίηση της απώλειας ζωής.
Τι διαφορά θα έκανε άραγε ένας τέτοιος αριθμός, έκτακτης ανάγκης, στο Μάουι, κατά τη διάρκεια των καταστροφικών πυρκαγιών στη Χαβάη, ή στη Λιβύη για παράδειγμα; Είναι ακριβώς αυτού του είδους οι λύσεις, χωρίς μεγάλο κόστος, που αντιπροσωπεύουν το είδος της τεχνολογικής προσαρμογής που χρειαζόμαστε, σε παγκόσμιο επίπεδο, για το μέλλον. Μια απλή ιδέα που, όμως, σώζει ζωές.
Όλα αυτά είναι καίριας σημασίας, καθώς, στο τέλος της ημέρας, η πρωταρχική υποχρέωσή μας είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής.
«Οι διακηρύξεις μας δεν είναι ποτέ απόλυτα εφάμιλλες των ενεργειών μας και τα επιτεύγματά μας δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας» τόνισε μεταξύ άλλων.