Το κλίμα είναι βασικός παράγοντας για την πορεία της οικονομίας και όταν μιλάμε για κλιματική κρίση δεν θα αργήσουμε να μιλήσουμε για οικονομική κρίση. Οικονομία και κλίμα είναι αλληλένδετα, για αυτό και ο ρόλος των τραπεζών στον αγώνα για την κλιματική αλλαγή είναι κομβικός.
Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Προσαρμογή (Global Commission on Adaptation) που δημοσιεύτηκε το 2019, οι απαιτούμενες επενδύσεις για ενίσχυση της παγκόσμιας ανθεκτικότητας και προσαρμμογής στην κλιματική αλλαγή φτάνουν τα 1,8 τρισ. δολάρια, τα οποία όμως μέσα στην επόμενη δεκαετία θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε 7.1 τρισ. δολάρια «τριπλού οφέλους»: οικονομικό όφελος από την μείωση του κλιματικού κινδύνου, την αποφυγή ζημιών, και εντέλει από το συνολικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό όφελος.
Παρ΄ότι οι επενδύσεις στις δράσεις προσαρμογής έχουν σαφή οικονομικά οφέλη, τις περισσότερες φορές απαιτούν σημαντική αρχική χρηματοδότηση πριν αποφέρουν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κέρδη, ενώ δεν δημιουργούν βραχυπρόθεσμο κέρδος ώστε να προσλκύουν ιδιώτες επενδυτές.
Τον Ιανουάριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασει το Επενδυτικό Σχέδιο «Βιώσιμη Ανάπτυξη», το οποίο αναμένεται να κινητοποιήσει βιώσιμες επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, καθώς και την πρόταση σύστασης ενός συνεκτικού Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, με σκοπό να μετριαστούν οι άνισες επιπτώσεις από τις δράσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Για να μπορέσουν οι κεντρικές τράπεζες, οι εποπτικές αρχές και το χρηματοπιστωτικό σύστημα να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις παραπάνω επενδύσεις, χρειάζεται να μιλούν την ίδια γλώσσα. Δηλαδή να υπάρχουν κοινοί ορισμοί, ταξινόμηση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων, συλλογή στοιχείων σχετικά με την έκθεση των τραπεζών σε κλιματικούς κινδύνους, κοινα εργαλεία και μεθόδους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέπτυξε ένα ενοποιημένο σύστημα ταξινόμησης για την ΕΕ, προκειμένου να προσδιορίζονται οι οικονομικές δρατσηριότητες που θεωρούνται κλιματικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες για επενδυτικούς σκοπούς, ώστε να βοηθούνται οι συμμετέχοντες στην αγορά να επιλέγουν βιώσιμες δραστηριότητες, επιχειρήσεις και στοιχεία ενεργητικού, στηριζόμενοι σε μία κοινή βάση κατηγοριοποίησής τους. Στις 18 Δεκεμβρίου 2019, το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν να δημιουργηθεί η πρώτη παγκοσμίως «πράσινη λίστα» (green list) ταξινόμησης, που αναμένεται να εφαρμοστεί τα επόμενα χρόνια.
Ο σχετικός Κανονισμός για την «ταξινομία», που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 22 Ιουνίου του 2020 (και τέθηκε σε ισχύ στις 12 Ιουλίου), καθορίζει τους όρους που πρέπει να πληροί μια περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα, καθώς και έξι γενικότερους περιβαλλοντικούς στόχους: μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, προσαρμογή προς αυτήν, αειφόρο χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων, μετάβαση σε κυκλική οικονομία, πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, και προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.
Με λίγα λόγια, η ταξινομία της ΕΕ είναι ένα ισχυρό και επιστημονικά τεκμηριωμένο εργαλείο διαφάνειας για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές. Με την ταξινομία της ΕΕ δημιουργείται μια κοινή γλώσσα την οποία μπορούν να χρησιμοποιούν οι επενδυτές όταν επενδύουν σε έργα και οικονομικές δραστηριότητες που έχουν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στο κλίμα και το περιβάλλον. Εισάγονται επίσης υποχρεώσεις γνωστοποίησης για τις επιχειρήσεις και τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Δυστυχώς, προς ώρας και λόγω της καθυστέρησης που επέφερε η πανδημία, δεν έχει εγκριθεί ακόμα επίσημα η κατ' εξουσιοδότηση πράξη του Κανονισμού Ταξινομίας για το κλίμα.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο η πανδημία που επέφερε αυτή την καθυστέρηση αλλά και οι διαφωνίες μεταξύ των κρατών σχετικά με την συμπερίληψη στην πράσινη ταξινόμηση των δραστηριοτήτων με φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια.
Η αναμονή της επίσημης έγκρισης της κατ' εξουσιοδότηση πράξης του Κανονισμού Ταξινομίας για το κλίμα φρενάρει την αγορά καθώς υπάρχουν κενά που δυσκολεύουν τις αρχές, τις τράπεζες και τους επενδυτές να έχουν μία κοινη μεθοδολογία ως προς την προσέγγιση των πράσινων επενδύσεων.
Οι ταξινομήσεις παγκοσμίως πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ευθυγραμμισμένες για να αυξηθεί η ποιότητα και η συγκρισιμότητα των δεδομένων που σχετίζονται με το ESG.
Η ταξινομία της ΕΕ είναι ένα ισχυρό και επιστημονικά τεκμηριωμένο εργαλείο διαφάνειας για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές και η έλλειψη αυτού δυσκολεύει την αγορά.