«Ο μεγαλύτερος και πιο τολμηρός ισχυρισμός των επενδυτών ESG είναι ότι η επένδυση με βάση τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και εταιρικής διακυβέρνησης όρους όχι μόνο θα βελτιώσει τον κόσμο μας, αλλά θα σας αποφέρει και περισσότερα χρήματα. Έχω προβλήματα και με τα δύο μέρη του ισχυρισμού. Η αναπτυσσόμενη αγορά πράσινων ομολόγων δείχνει ξεκάθαρα τις δυσκολίες, και οι μετοχές με ετικέτα βιωσιμότητας δεν διαφέρουν και πολύ» υπογραμμίζει ο James Mackintosh στη στήλη του στη The Wall Street Journal.
Τα πράσινα ομόλογα, όπου οι κυβερνήσεις ή οι εταιρείες υπόσχονται να δαπανήσουν τουλάχιστον μέρος των εσόδων σε κάτι φιλικό προς το περιβάλλον, έχουν την τιμητική τους.
Σύμφωνα με τον James Mackintosh, ο ισχυρισμός ότι οι επενδυτές θα κερδίσουν περισσότερα χρήματα επενδύοντας σε πράσινα ομόλογα είναι παράλογος. «Τα πράσινα ομόλογα έχουν συνήθως ελαφρώς χαμηλότερη απόδοση από ένα τυπικό ομόλογο του ίδιου εκδότη. Αυτό εξασφαλίζει εγγυημένη υποαπόδοση για την ανάληψη πανομοιότυπων κινδύνων ότι η κυβέρνηση ή η εταιρεία θα αποτύχει να αποπληρώσει τα ομόλογα» αναφέρει στο άρθρο του.
«Ακόμη χειρότερα, οι ραγδαία αυξανόμενες πωλήσεις πράσινων κρατικών ομολόγων των ανεπτυγμένων χωρών δεν κάνουν τίποτα για το περιβάλλον, ενώ τα περισσότερα εταιρικά πράσινα ομόλογα δεν επιτυγχάνουν επίσης τίποτα» αναφέρει. Η υποαπόδοση των πράσινων ομολόγων είναι εύκολο να αποδειχθεί και φαίνεται στο "greenium", δηλαδή στην υψηλότερη τιμή και άρα στη χαμηλότερη απόδοση ενός πράσινου ομολόγου.
Στη Γερμανία, όπου η σύγκριση απλοποιείται με την αντιστοίχιση πράσινων και παραδοσιακών ομολόγων, η απόδοση του πράσινου ομολόγου είναι κατά 0,05 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη. Η διακράτηση αυτών των πράσινων ομολόγων μέχρι τη λήξη τους εγγυάται χειρότερες επιδόσεις από εκείνους που διακρατούν κοινά ομόλογα. Οι επενδυτές που θέλουν να σταματήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη πρέπει να πληρώσουν λίγο παραπάνω για να πετύχουν τους στόχους τους.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως όλοι οι εκδότες πράσινων ομολόγων, υπόσχεται να δαπανήσει τα χρήματα σε πράσινα έργα, τα οποία περιλαμβάνουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθαρές μεταφορές και μέτρα για τον έλεγχο των πλημμυρών.
Οι επενδυτές δεν πρέπει να ενοχλούνται: Η βρετανική κυβέρνηση, όπως όλες οι ανεπτυγμένες δημοκρατίες, καθορίζει τις προτεραιότητες των δαπανών της πριν αποφασίσει πώς θα τις χρηματοδοτήσει. Όλα αυτά τα πράσινα έργα θα είχαν γίνει ούτως ή άλλως. Στην ορολογία της πράσινης χρηματοδότησης, δεν υπάρχει "προσθετικότητα" από τα ομόλογα - και δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Σε μια δημοκρατία, οι ψηφοφόροι και όχι οι παγκόσμιοι χρηματοδότες είναι αυτοί που αποφασίζουν για τις προτεραιότητες των κυβερνητικών δαπανών.
Τα πράσινα ομόλογα δεσμεύουν τις δαπάνες, καθώς τα χρήματα δεν μπορούν -τουλάχιστον θεωρητικά- να εκτραπούν σε ένα λαμπερό νέο αεροπλανοφόρο ή, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, σε ένα βασιλικό γιοτ. Το πρόβλημα είναι ότι τα πράσινα ομόλογα χρηματοδοτούν μόνο ένα μικρό μέρος των δαπανών, και υπάρχουν πολλές κυβερνητικές δαπάνες που πληρούν τις προϋποθέσεις. Ως αποτέλεσμα, τα πράσινα κρατικά ομόλογα των ανεπτυγμένων χωρών δεν δεσμεύουν πραγματικά τις δαπάνες, επειδή υπάρχουν πολλές άλλες "πράσινες" δαπάνες που μπορούν να αντικατασταθούν εάν η κυβέρνηση αποφασίσει να ακυρώσει ένα έργο.
«Αλλά αυτή η χαμηλότερη απόδοση εξασφαλίζει ότι αυτό που είναι καλύτερο για το περιβάλλον είναι χειρότερο για τον επενδυτή».
Δεν αντιμετωπίζουν όλα τα πράσινα ομόλογα αυτά τα προβλήματα. Ένα νεότερο μοντέλο των λεγόμενων βιώσιμων εταιρικών ομολόγων συνδέει τις πληρωμές με στόχους για εταιρική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή λιγότερη χρήση νερού. Εάν ο εκδότης αποτύχει να επιτύχει τους αυτοεπιβαλλόμενους στόχους, οι πληρωμές των τοκομεριδίων συνήθως αυξάνονται κατά 0,25 έως 0,5 ποσοστιαίες μονάδες. Τα ομόλογα αυτά δημιουργούν ένα μικρό αλλά προφανές οικονομικό κίνητρο για τον εκδότη να επιτύχει πράσινους στόχους. Αλλά αυτή η χαμηλότερη απόδοση εξασφαλίζει ότι αυτό που είναι καλύτερο για το περιβάλλον είναι χειρότερο για τον επενδυτή.
Αυτό το αντιστάθμισμα μεταξύ της προσπάθειας να κάνουμε το σωστό και να βγάλουμε περισσότερα χρήματα είναι προφανές στα ομόλογα. Αλλά αμφισβητείται έντονα από τους επενδυτές ESG σε μετοχές, παρόλο που ισχύουν τα ίδια ζητήματα.
Ο Mackintosh επισημαίνει στο άρθρο του έναν από τους σημαντικότερους κανόνες των επενδύσεων: Η τιμή εκκίνησης έχει σημασία. Αυτό είναι ξεκάθαρο στα ομόλογα, καθώς η τιμή που πληρώνετε κατά την είσοδό σας καθορίζει την απόδοση.
Στις μετοχές, θα έπρεπε να είναι προφανές, αλλά συχνά αγνοείται. Οι μετοχές μιας απελπιστικής επιχείρησης με λίγα μόνο χρόνια ζωής θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εξαιρετική επένδυση, εφόσον είναι ακόμη φθηνότερες από ό,τι δικαιολογούν τα θεμελιώδη μεγέθη. Εξίσου, μια θαυμάσια, ταχέως αναπτυσσόμενη εταιρεία με ένα σταθερό επιχειρηματικό μοντέλο θα είναι μια τρομερή επένδυση σε λάθος τιμή.
«Η απλή αγορά "καλών" εταιρειών δεν είναι μια οδός για υπεραπόδοση»
Μια εταιρεία που κάνει τα πάντα σωστά σε θέματα ESG μπορεί να εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υπερτιμημένη- ένας όμιλος που διοικείται από τον Dr. Evil και αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες και λευκούς που εξορύσσουν άνθρακα και καπνό μπορεί να είναι τόσο φθηνός ώστε να αποτελεί μια εξαιρετική -αν και δυσάρεστη- επένδυση. Ακόμη και αν τα θέματα ESG έχουν σημασία, όπως λένε οι υποστηρικτές τους, η τιμή είναι ζωτικός παράγοντας που καθορίζει τις μελλοντικές αποδόσεις ακόμη και για μεγάλες χρονικές περιόδους. Η απλή αγορά "καλών" εταιρειών δεν είναι μια οδός για υπεραπόδοση.
Η δανέζικη εταιρεία καθαρής ενέργειας Orsted δείχνει το πρόβλημα: από την εξαιρετικά υψηλή αποτίμησή της στις αρχές του περασμένου έτους, η μετοχή της εταιρείας που αποτελεί το πρότυπο για τη μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα έχει πέσει κατά 41%, ενώ οι μετοχές άνθρακα έχουν εκτοξευθεί.
Εάν η κατάταξη των εταιρειών με βάση τις βαθμολογίες ESG μπορούσε πραγματικά να βοηθήσει στον εντοπισμό εταιρειών που θα παράγουν υψηλότερα ή πιο σταθερά κέρδη, οι εταιρείες αυτές θα έπρεπε να έχουν υψηλότερη τιμή, καθώς όλοι επιθυμούν υψηλότερα και πιο σταθερά κέρδη. Όμως, όταν οι καλύτερες προοπτικές κερδών έχουν υπολογιστεί, δεν υπάρχει περαιτέρω υπεραπόδοση.
«Συμμερίζομαι την ιδέα ότι οι γνωστοποιήσεις ESG περιέχουν πληροφορίες χρήσιμες για τους επενδυτές, αλλά αυτό είναι απλά επένδυση. Χρησιμοποιήστε αυτές τις πληροφορίες για να βρείτε μετοχές που είναι φθηνότερες ή ακριβότερες απ' ό,τι θα έπρεπε, και μπορείτε να επωφεληθείτε. Όμως, η αναζήτηση των εκθέσεων ESG δεν είναι δουλειά για τους καλοθελητές, αλλά για τους καπιταλιστές. οι "καθαρές" μετοχές θα είναι μερικές φορές υπερτιμημένες και οι "βρώμικες" μετοχές μερικές φορές φθηνές, ακόμη και μετά τη συμπερίληψη των πληροφοριών ESG, και για να κερδίσετε πρέπει να είστε πρόθυμοι να πουλήσετε τις καθαρές μετοχές και να αγοράσετε τις βρώμικες - το ακριβώς αντίθετο από αυτό που κάνουν οι επενδυτές ESG» καταλήγει.
«Ο ισχυρισμός ότι οι επενδυτές θα κερδίσουν περισσότερα χρήματα επενδύοντας σε πράσινα ομόλογα είναι παράλογος» είναι η φράση που συνοψίζει την κριτική ματιά στην τρέλα της βιώσιμης επένδυσης από τον James Mackintosh.