Το 2024 θα είναι καθοριστικό έτος για το ESG. Αν το 2023 ήταν το έτος της προβολής του ESG στα κοινωνικά μέσα, πιστεύουμε το 2024 θα αποδείξει ότι το ESG είναι βασικό στοιχείο στρατηγικής των επιχειρήσεων. Η εφαρμογή των disclosures για το κλίμα είναι σημαντική όχι μόνο για τον αριθμό των εταιρειών που σύντομα θα αναγκαστούν να αναφέρουν βάσει διαφόρων πρωτοκόλλων, αλλά και για το βάθος και την εμβέλεια αυτών των απαιτήσεων αναφοράς. Η απαίτηση για καλύτερη εταιρική διαφάνεια, ιδιαίτερα όσον αφορά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και την έκθεση στους φυσικούς και μεταβατικούς κινδύνους ενός μεταβαλλόμενου κλίματος, έφτασε σε κρίσιμο σημείο το 2023 όπως είδαμε χαρακτηριστικά στη χώρα μας.
Το 2024 θα είναι "Έτος Συμμόρφωσης", όπου η προσέγγιση των εταιρειών σε αναφορές βιωσιμότητας θα μεταβεί από εθελοντική σε υποχρεωτική. Εποπτικές οδηγίες θα αναγκάσουν εισηγμένες και μη εταιρείες να πληρούν τις απαιτήσεις μέτρησης και αναφοράς για τη βιωσιμότητα. Αυτές οι αλλαγές θα μετασχηματίσουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οργανισμοί αναφέρουν τον αντίκτυπο των εκπομπών τους, τόσο ως επιχειρήσεις όσο και τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουν.
Από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι εταιρείες που συμμορφώνονται με την Οδηγία για Μη Χρηματοοικονομικές Αναφορές (NFRD) θα υποχρεούνται να αναφέρουν το αποτύπωμά τους σύμφωνα με το CSRD, η νέα, βελτιωμένη έκδοση των υφισταμένων απαιτήσεων. Από το 2025, άλλες μεγάλες εταιρείες θα υπόκεινται στους νέους κανονισμούς, πράγμα που σημαίνει ότι το 2024 θα είναι το έτος που πολλές εταιρείες θα ασχοληθούν σοβαρά με τη συλλογή δεδομένων ESG και την αναφορά. Οι νέοι κανονισμοί εισάγουν επίσης νέους ορισμούς όπως αυτόν της ουσιαστικότητας (materiality), συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής ουσιαστικότητας–financial materiality (πώς το ESG επηρεάζει τα οικονομικά μιας εταιρείας), της ουσιαστικότητας επιρροής – impact materiality (πώς οι δραστηριότητες μιας εταιρείας επηρεάζουν την κοινωνία και το περιβάλλον) και της διπλής ουσιαστικότητας – double materiality (ουσιαστικότητα οικονομική και επιρροής μαζί). Εδώ το CSRD σηματοδοτεί μια μετάβαση προς μια πιο βαθιά ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στον πυρήνα της στρατηγικής επιχειρηματικότητας και στις λειτουργίες διαχείρισης κινδύνων.
Το "Greenwashing", ένας όρος που έχει γίνει δημοφιλής για την παραπλανητική προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, θα υποστηριχθεί από πιο ισχυρούς νομικούς ορισμούς και συνέπειες από το 2024. Ήδη πριν λίγους μήνες είδαμε την επιβολή προστίμου €19 εκατ. στον επενδυτικό βραχίονα της Deutsche Bank λόγω παραπλανητικών αναφορών για τις διαδικασίες επένδυσης σε "ESG”προϊόντα.
Η ΕΕ προωθεί πιο αυστηρές διατάξεις κατά του greenwashing καθιστώντας νέους κανόνες για παραπλανητικές διαφημίσεις, παρέχοντας στους καταναλωτές καλύτερες πληροφορίες για τα προϊόντα. Η συμμόρφωση θα γίνει βασικός προβληματισμός για τις ομάδες ESG, οι οποίες θα πρέπει να συνεργαστούν στενά με τις ομάδες επικοινωνίας και μάρκετινγκ για να διασφαλίσουν ότι τα περιβαλλοντικά μηνύματα συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του νόμου.
Πολλές εθελοντικές αναφορές για το περιβάλλον έχουν αποφύγει τη μέτρηση των εκπομπών scope 3, ή τις εκπομπές της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ωστόσο, το scope 3 συχνά αποτελεί περισσότερο από το 90% του συνολικού αποτυπώματος αερίων του θερμοκηπίου μιας εταιρείας. Οι καταναλωτές και πολλά ενδιαφερόμενα μέρη ζητούν περισσότερη διαφάνεια των αποτυπωμάτων προϊόντων και των κύκλων ζωής τους, και την ανάδειξη περισσότερης διαφάνειας για τον τρόπο κατασκευής τους.
Οι εφοδιαστικές αλυσίδες θα πρέπει να αυξήσουν το επίπεδο διαφάνειας, την απόδοση και την ευθύνη τους. Από την προμήθεια των πρώτων υλών, την παραγωγή, τη διάθεση και διανομή, όλες οι πτυχές μιας εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελούν μέρος των εκπομπών του scope 3. Η μέτρηση της εφοδιαστικής αλυσίδας από την αρχή έως το τέλος, σχετικά με τη ρύπανση, τις εκπομπές, τη χρήση γης και τα οικοσυστήματα, ολοένα και θα εντείνεται όσο τα ενδιαφερόμενα μέρη πιέζουν για μεγαλύτερη διαφάνεια.
Σχετιζόμενο με τις εφοδιαστικές αλυσίδες είναι το Carbon Border Adjustment Mechanism CBAM. Το CBAM είναι μηχανισμός φορολόγησης του CO2 από την ΕΕ για να υποστηρίξει τις στρατηγικές απανθρακοποίησης (decarbonization) και να καταπολεμήσει τη διαρροή άνθρακα (carbon leakage). Η διαρροή άνθρακα συμβαίνει όταν οι τιμές άνθρακα της ΕΕ οδηγούν σε αυξημένα κόστη και ανταγωνιστική πίεση στους τομείς με υψηλές εκπομπές. Ως αποτέλεσμα, οι εγκαταστάσεις παραγωγής μεταφέρονται σε χώρες εκτός ΕΕ όπου δεν υπάρχει φόρος CO2, όπου τα προϊόντα της ΕΕ αντικαθίστανται από εισαγωγές από τρίτες χώρες που προκαλούν ακόμα μεγαλύτερες εκπομπές. Αυτό μεταφέρει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε χώρες με ελλιπείς ή περιορισμένους στόχους κλιματικής αλλαγής αντί να τις μειώσει. Ο CBAM αποτρέπει αυτές τις παρακαμπτικές τάσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν τα προϊόντα CBAM εισάγονται στην ΕΕ, θα πρέπει να καταβληθεί η προβλεπόμενη τιμή άνθρακα ισοδύναμη με αυτήν εντός της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο έχουν ορίσει την 1η Οκτωβρίου 2023 ως ημερομηνία έναρξης του κανονισμού CBAM. Αυτό ξεκινά μια τριετή μεταβατική φάση που επικεντρώνεται κυρίως στις υποχρεώσεις αναφοράς (reporting). Η προθεσμία για την έκθεση θα είναι ένας μήνας μετά το τέλος κάθε τριμήνου. Έτσι, η πρώτη έκθεση πρέπει να υποβληθεί τον Ιανουάριο του 2024.
Από 1/1/2024, οι τράπεζες πρέπει να δημοσιοποιούν το ποσοστό πράσινων δανείων (Green Asset Ratio - GAR) για το οικονομικό έτος 2023. Το GAR παρέχει μετρήσιμα στοιχεία για το πόσο οι χρηματοδοτούμενες δραστηριότητες μιας τράπεζας ευθυγραμμίζονται με κριτήρια βιωσιμότητας. Το GAR ορίζεται ως το ποσοστό των δανείων μιας Τράπεζας που χρηματοδοτούν δραστηριότητες που ευθυγραμμίζονται με το EU Taxonomy σε σχέση με τα συνολικά της δάνεια. Το GAR θα χρησιμοποιηθεί από τις εποπτικές αρχές για να καταλάβουν τη σημερινή κατάσταση του Τραπεζικού συστήματος και για να βάλουν στόχους για τη μετάβασή τους από τη χρηματοδότηση ρυπογόνων κλάδων.
Οι Τραπεζικές Εποπτικές Αρχές αναμένουν την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στην αξιολόγηση των περιουσιακών στοιχείων. Ειδικότερα, οι εκτιμήσεις των ακινήτων που οι Τράπεζες έχουν ως εξασφάλιση έναντι δανείων (collateral valuations) θα πρέπει να λάβουν υπόψη την κατηγορία του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης. Ακόμη πιο ιδιαίτερη είναι η ενσωμάτωση στοιχείων κλιματικών φυσικών κινδύνων, πχ πλημμύρες, φωτιές, ξηρασία, κτλ βάσει forward-looking climate scenarios. Οι εταιρίες εκτιμήσεων θα πρέπει να συνεργαστούν στενά με τις Τράπεζες για ένα phased approach και την αποφυγή cliff-effect που θα επηρεάσει τα κεφάλαια των Τραπεζών.
Το 2024 θα είναι το έτος που θα δούμε τις εταιρείες να αρχίσουν να προσεγγίζουν σοβαρά το ESG, όχι απλώς ως μια άσκηση συμμόρφωσης και διαχείρισης κινδύνων, αλλά ως μια ευκαιρία για να ανασχεδιάσουν τα μοντέλα επιχειρήσεών τους από την αρχή. Η πραγματική ενσωμάτωση του ESG θα σημαίνει ότι οι διαδικασίες σχεδιασμού αναμορφώνονται, οι στρατηγικές προμήθειας ανανεώνονται και οι προσπάθειες μάρκετινγκ και επικοινωνίας αλλάζουν για το καλό. Το ESG δεν θα είναι πλέον απλώς μια "προσθήκη", αλλά μάλλον ένας πυρήνας της επιχειρηματικής στρατηγικής.
Πηγή: Capital.gr
Τάσος Νικολάου, Founder και CEO της Net Zero Analytics.
