“Μέτρον Άριστον”, Κλεόβουλος ο Λίνδιος (Ρόδιος).
“Μηδέν Άγαν”, Χείλων ο Λακεδαιμόνιος.
Είχαν ανάγκη για ESG αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί οι πολιτισμοί, αυτές οι κοινωνίες; Ασφαλώς και όχι, διότι ότι σήμερα προσπαθούμε κανονιστικά και αποσπασματικά να καθιερώσουμε και επιβάλουμε ως ESG, τα είχαν ενσωματωμένα στις αρχές και αξίες της πόλης, ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του “Ευ Ζην” της Κοινωνίας.
Να δούμε μερικά σημεία για αρχή: • Με τις σημερινές αντιλήψεις περί περιβάλλοντος οι Δελφοί, η Ολυμπία και η Επίδαυρος δεν θα είχαν χτιστεί, ως υπερκατασκευές εκτός σχεδίου, σε δασική περιοχή.
• Ούτε όμως και ο Παρθενώνας και το Σούνιο θα έστεκαν αγέρωχα να μας κοιτούν, αφού δεν θα έπαιρναν ποτέ πολεοδομική άδεια λόγω ύψους!
Καιρός να τα δούμε αλλιώς:
Μετά την επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα και τις τεχνολογικές επαναστάσεις που ακολούθησαν, αποχαλινωθήκαμε. Η αλαζονεία σε όλο της τ μεγαλείο. Στην αρχή είπαμε ναι σε όλα, μετά έντρομοι από τις αθλιότητες που δημιουργήσαμε είπαμε οχι σε όλα. Επειδή βέβαια η ζωή συνεχίζεται, προσπαθούμε να βρούμε εκ των υστέρων την ισορροπία του “ΝΑΙ μεν, ΑΛΛΑ”. Αυτό που προσπαθούμε να εκφράσουμε ως Αειφόρο ή/και Βιώσιμη Ανάπτυξη και μάλλον μόνο το 10% καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται.
Πως τα είχαν καταφέρει οι αρχαίοι μας μέσα σε 3 μόνον αιώνες να δημιουργήσουν
ένα ολιστικό πλαίσιο, που καθόριζε και διέπνεε την ζωή τους. Είχαν “μηχανισμούς αποφάσεων”, “κανονιστικά πλαίσια” και “ελεγκτικούς μηχανισμούς”; Οχι, ούτε κατά διάνοια! Είχαν Πόλεις με Πολίτες & Δήμους με Δημότες! Κυρίως είχαν παιδεία, ούτε δημόσια ούτε ιδιωτική, αλλά κοινωνική με βάθρα το ήθος και την αγωγή.
Αυτά προσπαθούμε να καλύψουμε σήμερα με τα κατά καρούς κελεύσματα σίγουρα καλοπροαίρετων φορέων και τεχνοκρατών. Είναι όμως μφίβολο αν θα τα καταφέρουμε, διότι το ήθος και η αγωγή δεν επιβάλλονται. Καλλιεργούνται και δημιουργούνται οριζόντια και κάθετα σε μια κοινωνία!
Διδάσκονται δια του παραδείγματος, όχι μόνο με ποινολόγια ή/και προνόμια μέσω εκθέσεων, που καταλήγουν να έχουν σημασία μόνο για λόγους marketing! Πόσοι από τους Δημόσιους Φορεις & Οργανισμούς ἠ Εταιρίες έχουν και εφαρμόζουν πολιτικές ESG και πόσοι από αυτούς δημοσιεύουν αντίστοιχα reports; Μην μιλήσουμε για πολιτικά κόμματα, αυτοδιοικητικές-δημοτικές αρχές και
επαγγελματικές-συνδικαλιστικές ενώσεις/σωματεία! Κατά δήλωσίν τους είναι υπέρ του περιβάλλοντος, της κοινωνίας, της διαφάνειας και περί της ουσίας άκρα του άφου σιωπή! Aυτό σίγουρα δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα για το “walk the talk” και την εφαρμογή του “manage by example”.
Να γιατί και το ESG κινδυνεύει να μείνει μια γραφική φιλόδοξη προσπάθεια, εάν δεν αλλάξει πλήρως η φιλοσοφία εφαρμογής του! Ευγενείς και σωστοί οι σκοποί, θα μείνουν όμως ευγενείς επιθυμίες εάν δεν γίνουν κτήμα των πολλών, αντί να είναι εργαλείο ποινών-προνομίων από τους ολίγους για τους ολίγους: 250 οι μεγάλες εταιρίες στην Ελλάδα, 159 εισηγμένες στο Athex Group, 59 συμμετέχουν σε επί μέρους δείκτες όπως και ο Athex ESG Index. Να μάθουμε από τους Αρχαίους μας διότι δεν είναι τυχαία ορόσημο του Δυτικού Πολιτισμού!
• Ε: όσο Περιβάλλον για την μέση ελληνική οικογένεια είναι το σαλόνι της και το μπαλκόνι της, εκεί τελειώνει το περιβάλλον γι αυτήν, δεν πρόκειται να δούμε στην πράξη περιβαλλοντική συνείδηση.
Τι έκαναν οι Αρχαίοι μας; Είχαν δώσει απόλυτη προτεραιότητα στον Δημόσιο Χώρο, τα Δημόσια Κτίσματα! Οχι στα ιδιωτικά! Κανένα σπουδαίο ιδιωτικό κτήριο, κανενός περισπούδαστου δεν διασώθηκε. Δεν τους ενδιέφερε να τα φτιάξουν με την περισσή φροντίδα, με την οποία διαμόρφωναν τον δημόσιο χώρο και δημιουργούσαν το δημόσιο κτίσμα. Που επέβαλαν τον σεβασμό και μόνον από την διαμόρφωσή τους.
• S: όσο κοινωνία είναι η οικογένειά μου και ο προσωπικός-επαγγελματικός μου περίγυρος, δεν πρόκειται να δούμε ζώσα κοινωνική συνοχή-συνείδηση! Τι έκαναν οι Αρχαίοι μας; Φύλακες της κοινωνικής συνοχής, των κοινά αποδεκτών αρχών και αξιών ήταν αυτοί οι Ίδιοι οι Πολίτες-Δημότες. Ενεργοί και συμμέτοχοι στο κάθε είδους κοινωνικό γίγνεσθαι. Αυτοί επέβαλαν τον κοινωνικό κολασμό στους μη συμμορφούμενους και παραβάτες. Οι Τράπεζες το είπαν καθαρά, «δεν μπορεί να γίνουμε εμείς η “αστυνομία” του ESG.»
• G: όσο διακυβέρνηση είναι η συμπεριφορά της εταιρίας μου και όχι η ομοιογενής συμπεριφορά των όποιων οικοσυστημάτων, δεν πρόκειται να δούμε διαφάνεια, Χρηστή Διοίκηση!
Τι έκαναν οι Αρχαίοι μας; Στα κουρεία και στις αγορές, στα βουλευτήρια και τις γερουσίες όλα στον Δημόσιο Λόγο. Επιβράβευαν την ενασχόληση με τα κοινά και όχι την ατομοκεντρική επαγγελματική δράση. Μάλιστα, για τους αποθησαυρίζοντες και μη ασχολούμενους με τα κοινά, είχαν καθιερώσει τον θεσμό της υποχρεωτικής χορηγίας. Αφού δεν συμμετεχεις πλήρωνε!
Ο μεγάλος δάσκαλος των ημερών μας, Ακαδημαϊκός Θεοδόσης Τάσιος, την έχει ορίσει, εκφράσει και προτείνει μονολεκτικά, ΗΘΟΠΑΙΔΕΙΑ. Αυτήν έχει ανάγκη η χώρα μας. Χωρίς ήθος και χωρίς παιδεία, κάθε καλή και επαινετή προσπάθεια, όπως το ESG, θα μένουν εσωστρεφείς πρωτοβουλίες από ολίγους για ολίγους! Δυστυχώς για τους κανονισμούς, ήθος και παιδεία δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε “νούμερα” και δεν μπορούν να περικλειστούν σε κανένα report! Θα ταλανιζόμαστε ανάμεσα σε Αειφορία-Βιωσιμότητα-CSR-ESG, διότι στις μέρες μας έχει ουσιαστική και πρακτική σημασία μία μόνο λέξη, η ΑΡΜΟΝΙΑ.
Γιώργος Ν. Βλάχος, Μέντωρ Επιχειρηματικής Ανάπτυξης | Εξωτερικός Συνεργάτης της JE Consulting Group | π. Γενικός Διευθυντής Ομίλου Εταιριών της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, Lafarge Group.
