Η ΤΕΜΕΣ είναι μία εταιρεία, που από την ίδρυση της βασικός της σκοπός ήταν η ανάπτυξη ενός βιώσιμου και αειφόρου προορισμού στη Μεσσηνία, που θα βοηθούσε την ευρύτερη περιοχή, θα προσέφερε θέσεις εργασίας στους ντόπιους για να μη χρειαστεί να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, θα αναδείκνυε τις τοπικές παραδόσεις και τον πολιτισμό και θα άφηνε ένα θετικό αποτύπωμα στη χώρα μας. Αυτό ήταν το όραμα του ιδρυτή Καπετάν Βασίλη, το οποίο όχι μόνο εκπληρώθηκε αλλά το συνεχίζουν αντάξια οι γιοί του έχοντας μετατρέψει τη Μεσσηνία σε πόλο έλξης για το διεθνές τζετ και όχι μόνο.
Η επιχειρηματική ανάπτυξη από μόνη της δεν ήταν κάτι που ενδιέφερε τον Καπετάν Βασίλη, ο οποίος πίστεψε από νωρίς στους όρους αειφορία και βιωσιμότητα, μόλις από την δεκαετία του 1980, και αυτές οι λέξεις σήμερα για τον όμιλο αποτελούν σημαία. Και δεν είναι απλά θεωρίες, αλλά στην πράξη ο όμιλος έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις αλλά και υλοποιεί συγκεκριμένες δράσεις που τον κάνουν να ξεχωρίζει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό για τις πρακτικές που ακολουθεί.
Στην Costa Navarino δημιουργούνται υποδομές που διαφυλάσσουν και προβάλλουν το φυσικό πλούτο και την αυθεντική φυσιογνωμία της περιοχής, αναδεικνύοντας τη φυσική ομορφιά και γεωμορφολογία του τόπου. Για αυτό η TEMES στην ανάπτυξη της Costa Navarino, ακολουθεί αυστηρούς κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας και διαχείρισης σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του έργου, από την κατασκευή έως τη λειτουργία του. Οι εγκαταστάσεις καλύπτουν έκταση μικρότερη από το 10% της συνολικής επιφάνειας, δηλαδή λιγότερο από το μισό της επιτρεπόμενης από το νόμο, με το 90% της συνολικής έκτασης να καλύπτεται από πράσινο, ενώ έχουν πιστοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου περιβαλλοντικής διαχείρισης ISO 14001.
Επιπλέον, η ΤΕΜΕΣ, στο πλαίσιο της δέσμευσής της για την αειφόρο ανάπτυξη και λειτουργία της Costa Navarino, πέτυχε 80% μείωση στις λειτουργικές εκπομπές ρύπων για το 2022 (σε σχέση με το 2019), για το σύνολο του προορισμού. Η μείωση οφείλεται σε ενέργειες που περιλαμβάνουν: την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές μέσω πιστοποιητικών προέλευσης, τη μείωση χρήσης LPG καθώς και τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας / ανά διανυκτέρευση. Οι παραπάνω πρακτικές εντάσσονται στη συνολική στρατηγική απανθρακοποίησης (decarbonization) που σχεδιάζεται στην Costa Navarino, με απώτερο στόχο τη net-zero λειτουργία όλων των εγκαταστάσεων του προορισμού μέχρι το 2050.
Η στρατηγική περιλαμβάνει τον καθορισμό βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων και δράσεων για τη μείωση των εκπομπών CO2, τόσο για τις άμεσες εκπομπές που σχετίζονται με τη χρήση καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, όσο και για τις έμμεσες που περιλαμβάνουν εκτός από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και όλες τις εκπομπές που σχετίζονται με την εφοδιαστική αλυσίδα της Costa Navarino.
Οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι έχουν ορίζοντα υλοποίησης το 2034, ενώ ήδη μέχρι το 2030 η ΤΕΜΕΣ στοχεύει σε 100% ποσοστό προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Μακροπρόθεσμος στόχος της για το 2050, είναι η επίτευξη net-zero λειτουργίας όλων των εγκαταστάσεων. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση που ακολουθείται στην Costa Navarino για τη βιώσιμη ανάπτυξη, έχει οδηγήσει στην ανάδειξή της ανάμεσα στους καλύτερους αειφόρους προορισμούς παγκοσμίως, με πολλαπλές βραβεύσεις όπως από το World Travel & Tourism Council (WTTC), το World Travel Market (WTM), κ.α.
Βιοκλιματική αρχιτεκτονική
Το Navarino Dunes σχεδιάστηκε με βάση τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Οι εγκαταστάσεις του βρίσκονται σε συμφωνία με τα μορφολογικά πρότυπα και την κλίμακα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, διασφαλίζοντας την ήπια προσαρμογή στο τοπίο και την απρόσκοπτη θέα του ορίζοντα και των κορυφογραμμών.
Βασικά χαρακτηριστικά του σχεδιασμού αποτελούν οι στέγες «ανοικτού τύπου», τα φυτεμένα δώματα σε έκταση πάνω από 5.000 τ.μ., η βέλτιστη χρήση φυσικού φωτισμού με κατάλληλη εκμετάλλευση του ανάγλυφου, του προσανατολισμού, της φυσικής και τεχνητής σκίασης, η κατάλληλη θερμομόνωση, τύπου κελύφους που αγκαλιάζει την εξωτερική επιφάνεια των κτηρίων, μειώνοντας τις θερμικές απώλειες και οι υδάτινες επιφάνειες που βελτιώνουν το τοπικό μικροκλίμα.
Ο μοναδικός σχεδιασμός του Mandarin Oriental, Costa Navarino, που άνοιξε τον Αύγουστο του 2023, ευθυγραμμίζεται με τις αρχές βιώσιμης ανάπτυξης του προορισμού. Με στόχο την ισορροπημένη σύνθεση αρχιτεκτονικής και φυσικού τοπίου, το Mandarin Oriental, Costa Navarino περιλαμβάνει υπόσκαφες βίλες με πράσινες στέγες, που ενσωματώνονται στη φυσική τοπογραφία και χρησιμοποιούν τοπικά υλικά. Σε αμφιθεατρική διάταξη, οι πράσινες στέγες φυτεύονται με τοπικά είδη χλωρίδας, ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα και τη δημιουργία τοπικών βιοτόπων. Ο σχεδιασμός και ο προσανατολισμός των κτιρίων βελτιστοποιεί τη χρήση φυσικών στοιχείων, οδηγώντας σε συνολική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.
Παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι και το υπόσκαφο Clubhouse στο The Bay Course, το οποίο «δένει» αρμονικά με το φυσικό τοπίο. Ο σχεδιασμός του βασίζεται στις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής: διαθέτει πράσινες στέγες, συνολικά 27.500 φυτά και δέντρα στην οροφή και περιμετρικά, ενώ αξιοποιεί υλικά και συστήματα που πολλαπλασιάζουν την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου.
Φιλοξενία χωρίς αποκλεισμούς
Επίσης να αναφέρουμε ότι η συμπεριληπτικότητα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της εταιρείας. H Costa Navarino έχει εξασφαλίσει ότι κάθε επισκέπτης θα αισθάνεται άνετα. Στο πλαίσιο αυτό χουν ολοκληρώσει εκπαίδευση σε όλους τους συνεργάτες και τους εργαζόμενους σε συνεργασία με το HospitableMe. Το W Costa Navarino είναι το πρώτο ξενοδοχείο στον κόσμο που έχει πιστοποιηθεί από την IGLTA (International LGBTQ+ Travel Association) για τις πρακτικές του χωρίς αποκλεισμούς. Παράλληλα, έχουν πραγματοποιήσει εκτεταμένη έρευνα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά για την πλήρη κατανόηση των αναγκών των διαφόρων ομάδων και του τρόπου με τον οποίο αυτές μπορούν να ικανοποιηθούν στον τομέα του τουρισμού. Τα τελευταία δύο χρόνια για να εμπλουτίσουν την προσφορά τους και να ενισχύσουν την άνεση των επισκεπτών μας, έφτιαξαν τουαλέτες ουδέτερου φύλου, ανέσεις ουδέτερου φύλου, κουβέρτες με βάρη, ακουστικά ακύρωσης θορύβου, αναπηρικά αμαξίδια παραλίας, σετ προσευχής, ανέσεις για ειδικούς τύπους μαλλιών και δέρματος. Επίσης προωθούν τη συνεχή εκπαίδευση όλων των συνεργατών τους και τη συνεργασία με εξειδικευμένους οργανισμούς που εξυπηρετούν άτομα με αυτισμό, νοητική αναπηρία, κινητικά προβλήματα, προβλήματα ακοής και όρασης, ώστε να να κατανοήσουν καλύτερα τι μπορούν να κάνουν για να εξυπηρετήσουν και να διασφαλίσουν ότι κάθε επισκέπτης θα αισθάνεται άνετα.
Το περιβαλλοντικό παρατηρητήριο ΝΕΟ
Ήδη από το 2009, η ΤΕΜΕΣ, μαζί με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και την Ακαδημία των Αθηνών, είχαν ιδρύσει το Navarino Environmental Observatory (NEO) που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της Costa Navarino. Σκοπός του ΝΕΟ είναι η έρευνα και η εκπαίδευση γύρω από την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Το NEO έχει εξελιχθεί σε ένα δυναμικό κέντρο για τη σύγχρονη έρευνα (το έχουν επισκεφθεί πάνω από 1.800 φοιτητές, έχουν γίνει πάνω από 200 επιστημονικές δημοσιεύσεις), γύρω από το περιβάλλον και το κλίμα, δίνοντας την ευκαιρία σε επιστήμονες από όλο τον κόσμο να βρεθούν στην πρώτη γραμμή της έρευνας, να ανταλλάξουν γνώσεις και ιδέες και, παράλληλα, να αναπτύξουν νέα εργαλεία και ερευνητικές μεθόδους. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα συνδέονται στενά με την έρευνα που διεξάγεται στην περιοχή.
Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων
Στο επίκεντρο της αειφόρου ανάπτυξης της TEMEΣ δεν θα μπορούσε να λείπει και η βέλτιστη διαχείριση των φυσικών πόρων, η μείωση της χρήσης του πλαστικού, καθώς και η προστασία και ανάδειξη της Μεσσηνιακής φύσης. Σε συνέχεια εκτεταμένων μελετών για τους υδατικούς πόρους στην περιοχή, στην Costa Navarino έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις για την κατασκευή λιμνοδεξαμενών συνολικής χωρητικότητας περίπου 1.180.000 κυβικών μέτρων (m³) για τις αρδευτικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τα γήπεδα γκολφ. Οι λιμνοδεξαμενές, πλήρως ενσωματωμένες στο φυσικό τοπίο, γεμίζουν αντλώντας ποσότητα μικρότερη του 1% της ετήσιας απορροής των ποταμών Σέλλα, Ξεριά και Γιαννούζαγα.
Το νερό αυτό, μαζί με το ανακυκλωμένο νερό από τις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού, επαρκεί για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών της Costa Navarino για όλη τη σεζόν. Επιπρόσθετα, εφαρμόζεται μία σειρά μέτρων για την εξοικονόμηση νερού, που βασίζεται σε καλές πρακτικές για τον έλεγχο της κατανάλωσης (π.χ. έλεγχος διαρροών, συστήματα βελτιστοποιημένης απόδοσης). Τέλος, η ποσότητα και η ποιότητα του υπόγειου και του επιφανειακού νερού παρακολουθείται συνεχώς, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, μέσα από ένα ευρύ δίκτυο σταθμών παρακολούθησης και σημείων δειγματοληψίας.
Επίσης, μαζί με το WWF Ελλάς γίνεται μια σημαντική προσπάθεια για τον περιορισμό των αχρείαστων πλαστικών μιας χρήσης που σχετίζονται με τη συνολική λειτουργία του προορισμού. Το 2021 η Costa Navarino έγινε μέλος και υιοθέτησε τους στόχους του Global Tourism Plastics Initiative που υλοποιείται από το UN Environment Programme και το UNWTO σε συνεργασία με το Ellen MacArthur Foundation, ενώ το 2022 μείωσε τη χρήση πλαστικών μιας χρήσης κατά 38% σε σύγκριση με το 2019, καθώς και τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών κατά 53%, έχοντας ως απώτερο στόχο την κατάργησή τους.
Προστασία του οικοσυστήματος
Η ΤΕΜΕΣ υλοποιεί ένα μεγάλο πρόγραμμα μεταφύτευσης ελαιόδεντρων και άλλων δέντρων. Τα δέντρα μεταφέρονται προσωρινά σε μία ειδικά διαμορφωμένη περιοχή υποδοχής και με την ολοκλήρωση των κατασκευαστικών εργασιών μεταφυτεύονται στην τελική τους θέση, ώστε να διατηρηθεί αναλλοίωτη η φυσιογνωμία του τοπίου της περιοχής. Το ποσοστό επιτυχίας του προγράμματος προσεγγίζει το 100%, με περισσότερα από 6.900 ελαιόδεντρα να έχουν ήδη μεταφυτευτεί. Έχουν επίσης φυτευτεί πάνω από 9.900 νέα οπωροφόρα δέντρα, καθώς και περισσότεροι από 1,089,000 ενδημικοί θάμνοι διαφόρων ειδών.
Παράλληλα, υλοποιεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα παρακολούθησης και προστασίας της θαλάσσιας χελώνας καρέτα-καρέτα, σε συνεργασία με τον Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, Αρχέλων. Το πρόγραμμα καταγράφει τον πληθυσμό των καρέτα-καρέτα κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα χαρτογραφεί, παρακολουθεί και προστατεύει τις φωλιές χρησιμοποιώντας τεχνολογία GPS. Επιπλέον, ένα λεπτομερώς καταρτισμένο πρόγραμμα δράσης διασφαλίζει ότι τα αυγά και τα νεογνά χελωνάκια προστατεύονται μέχρι το τελικό τους ταξίδι προς τη θάλασσα. Ο φωτισμός των εγκαταστάσεων δίπλα στην παραλία γίνεται με φώτα χαμηλής έντασης με ειδική κάλυψη, ενώ η περιφερειακή φύτευση θάμνων λειτουργεί σαν ένα φυσικό φράγμα φωτός, με στόχο την αποφυγή κάθε όχλησης για τις χελώνες που θα εμπόδιζε την ωοτοκία ή θα αποπροσανατόλιζε τους νεοσσούς.
Αξίζει να σημειωθεί πως η εταιρεία συμπράττει με το τμήμα Sciences and Mathematics, Environmental Studies/ Biomedical Science Areas of the American College of Greece (Deree), με στόχο την προστασία της μοναδικής ευρωπαϊκής αποικίας του αφρικανικού χαμαιλέοντα στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την καταγραφή και προστασία των φωλιών, την παρακολούθηση της διαδικασίας επώασης, τη μεταφορά των νεογνών στους πλησιέστερους θάμνους, τη χαρτογράφηση του πληθυσμού. Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας αποτελεί καταφύγιο για 271 διαφορετικά είδη πουλιών. Η εταιρεία υποστηρίζει ερευνητικά προγράμματα για την ορνιθοπανίδα της λιμνοθάλασσας και τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στο τοπικό οικοσύστημα, μέσω του Navarino Environmental Observatory (NEO). Συνεργάζεται παράλληλα με τις τοπικές αρχές και με ΜΚΟ για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της στρατηγικής προστασίας των βιοτόπων.
Σε συνεργασία με το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και με ΜΚΟ όπως το "Πανελλαδικό εθελοντικό κίνημα Save Your Hood” δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «Καθαρή Μεσσηνία» για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ρύπανσης από σκουπίδια και πλαστικά. To πρόγραμμα υλοποιείται και σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς, με στόχο να συμβάλουμε όλοι -κάτοικοι κι επισκέπτες της περιοχής- στην προστασία του πολύτιμου φυσικού περιβάλλοντος. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της παράκτιας ρύπανσης, μέσα από δράσεις για τον καθαρισμό των παραλιών, τη συλλογή απορριμμάτων, καθώς και την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ανάγκη προστασίας των ακτών και του θαλάσσιου χώρου.
Τέλος, έχουν φτιάξει στις εγκαταστάσεις της Costa Navarino, το Navarino Pet Community, μαζί με εθελοντές εργαζόμενους. Πρόκειται για ένα καταφύγιο που προσφέρει στέγη και ιατρική περίθαλψη σε αδέσποτα ζώα, φιλοξενώντας περίπου 20 σκυλιά κατά μέσο όρο. Προωθούν την υιοθεσία τους, επισκέψεις στο καταφύγιο και δυνατότητα βόλτας των σκυλιών, ενώ έχουν μόνιμο υπάλληλο για τη φροντίδα τους αλλά και τους εθελοντές που είναι κυρίως εργαζόμενοι. Μέσα από το Navarino Pet Community έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 250 υιοθεσίες αδέσποτων ζώων, που έχουν βρει νέα σπίτια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Μέσα από συγκεκριμένους στόχους αλλά και πρωτοβουλίες που υλοποιεί επιβεβαιώνεται η δέσμευση της ΤΕΜΕΣ για αειφόρο ανάπτυξη σε όλους τους τομείς.