Σε μια εργατική συνοικία του Παρισιού, η Νάντια μένει μόνη με το γιο της Σάμι. Διδάσκει γαλλικά σε Κινέζες μετανάστριες σεξεργάτριες και αγωνίζεται να κρατήσει μια ισορροπία: να βοηθάει τις μαθήτριές της, να φροντίζει το γιο της. (Toutes Les Nuits της Latifa Said, Γαλλία, στο σετ Ongoing Dystopias).
.
Η 38χρονη Μίριαμ είναι φτωχή, μητέρα 4 παιδιών σε μονογονεϊκή οικογένεια, που αντιμέτωπη με τη δυσκολία να συντηρήσει την οικογένειά της ως γυναίκα αναγκάζεται κυριολεκτικά να φτάσει στα άκρα. (Left Handed της Nasrin Mohammadpour, Ιράν, στο σετ Ultimate Limit).
Οι παραπάνω είναι δυο από τις 37 ταινίες μικρού μήκους από 17 χώρες που θα προβληθούν στο φετινό Positively Different Short Film Festival (PDSFF) από 16 μέχρι 19 Μαρτίου στον κινηματογράφο Τριανόν.
Το πρωτοποριακό φεστιβάλ για τη διαφορετικότητα και τη διαθεματικότητα που έγινε πια θεσμός, διοργανώνεται για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά στην Αθήνα.
Η διαθεματικότητα του PDSFF είναι και η δύναμή του
Το φύλο, η σεξουαλικότητα, η φυλή, η τάξη, η εθνικότητα, η θρησκεία, η αρτιμέλεια, η ηλικία «είναι παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν το παρόν και το μέλλον, τα εμπόδια και τις προοπτικές μας», αναφέρει το Μελ Καλφαντή, μέλος της επιμελητικής ομάδας του PDSFF. Πόσο μάλλον αν οι παραπάνω ταυτότητες τέμνονται, για παράδειγμα είσαι και ομοφυλόφιλος και ανάπηρος, και μετανάστρια και χωρίς χαρτιά, ηλικιωμένος και άνεργος, τρανς και άστεγος κλπ. Οι προκαταλήψεις της κοινωνίας, αλλά και τα θεσμικά εμπόδια που θέτει το ίδιο το κράτος ρίχνουν τους ανθρώπους αυτούς στο περιθώριο, αναγκάζοντάς τους να παλεύουν για πολλά από αυτά που οι περισσότεροι πολίτες θεωρούν ως αυτονόητα.
Υπάρχουν πολλά θεματικά φεστιβάλ που ασχολούνται με συγκεκριμένες ταυτότητες και καταπιέσεις: φεμινιστικά και ΛΟΑΤΚΙ+, για παράδειγμα, εξηγεί το Μελ. Η έννοια της διαθεματικότητας ωστόσο δεν είναι τόσο διαδεδομένο να εκφράζεται φεστιβαλικά. «Φυσικά, υπάρχουν εγχειρήματα που είναι κοντινά: είδαμε, επί παραδείγματι, με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το πρώτο φεστιβάλ Αλβανόφωνου Κινηματογράφου από τα MiQ, μία ομάδα μεταναστών δεύτερης γενιάς από την Αλβανία, που μίλησαν με τρόπο συγκινητικό και κρίσιμο για το πώς συναντιέται η σύνθετη αυτή μεταναστευτική ταυτότητα με το κουήρ βίωμα, μεταξύ άλλων», συμπληρώνει.
Το PDSFF φέτος αναδιαμορφώνεται και μετατρέπεται σε έναν δια-τοπικό κινηματογραφικό χώρο «δημιουργίας και αντίστασης» με παράλληλες προβολές στην Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, το Βελιγράδι, τη Λευκωσία, τη Σόφια, το Ζάγκρεμπ και το Ντακάρ. «Δημιουργούμε έναν νέο χώρο όπου μπορούμε να είμαστε μαζί με όλη τη διαφορετικότητά μας – ασφαλή και γενναία ταυτόχρονα» τονίζει το Μελ.
«Συνύπαρξη ανάμεσα στην καλλιτεχνική έκφραση και την πολιτική θέση και κριτική»
Το PDSFF ξεκίνησε ως μία προσπάθεια να δοθεί χώρος για καλλιτεχνικές δημιουργίες από ομάδες που υφίστανται περιθωριοποίηση, θυμάται το Μελ. «Θέλαμε κατ’ αρχάς να φτιάξουμε έναν χώρο για να συναντηθούμε: δεν μπορούσαμε να φανταστούμε, ότι τόσα άτομα που δε γνωρίζαμε καν θα διεκδικούσαν να είναι μέρος αυτού του χώρου. Όταν είχαμε sold out προβολή μέρα με χιόνια στην Αθήνα, μόνο ελπίδα μπορεί να μας προσφέρει για τα επόμενα».
Η ισορροπία και η συνύπαρξη ανάμεσα στην καλλιτεχνική έκφραση και την πολιτική θέση και κριτική, αποτελεί και απώτερο στόχο του PDSFF. «Μας ενδιαφέρει η τέχνη που παίρνει θέση, μας ενδιαφέρει το τι έχει να πει η κάθε ταινία αλλά και πώς το λέει. Μακριά από ένα δόγμα “τέχνης για την τέχνη” που την αντιμετωπίζει ως αυτοσκοπό, υπερασπιζόμαστε τον κινηματογράφο ως μέσο διεκδίκησης, με τη δέσμευση παράλληλα να μην κάνουμε καμία έκπτωση στην ποιότητα».
Ο φετινός τίτλος του Φεστιβάλ είναι «Αντιστάσεις». «Προέκυψε από την παρατήρηση μιας πραγματικότητας και μιας κανονικότητας που φαίνεται να μας καλεί συνέχεια να της αντισταθούμε, προκειμένου να μην περνάει διαρκώς σαρωτικά από πάνω μας. Στο φετινό φεστιβάλ ψάχνουμε τις αντιστάσεις που ορθώνονται σε ό,τι μας επιβάλλεται ως κανονικό, αντιστάσεις που δεν είναι πάντα ορατές ή προφανείς, αλλά αρθρώνονται υπόρρητα, ενσώματα, τρυφερά», υπογραμμίζει το Μελ.
«Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα, αλλά έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για την αποδοχή της διαφορετικότητας στην ελληνική κοινωνία»
Σε ερώτηση για το εάν έχει αλλάξει κάτι στην ελληνική κοινωνία σχετικά με την αποδοχή της διαφορετικότητας μέσα στα τέσσερα χρόνια που διοργανώνεται το PDSFF, το Μελ απαντά: «Θεωρώ πως έχουν γίνει μεγάλα βήματα στην ορατότητα κάποιων ζητημάτων που μας απασχολούν». «Έχει ιδιαίτερη σημασία το ξέσπασμα του ελληνικού #metoo, που απέκτησε δυναμική μετά την καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου τον Ιανουάριο του 2021. Αυτό το γεγονός έκανε την συζήτηση γύρω από την έμφυλη βία να αποκτήσει κεντρική θέση στον δημόσιο λόγο και να αναδείξει προβληματικές που υπερβαίνουν κατά πολύ το καταγγελτικό κίνημα. Ακόμα, μία μακάβρια αναγνώριση του προβλήματος των γυναικοκτονιών έχει γίνει κοινός τόπος ανάμεσα σε κάποια κομμάτια της κοινωνίας».
Συνεχίζει λέγοντας: «Την ίδια στιγμή, η παρούσα πολιτική κατάσταση κάνει πολλά ζητήματα που απασχολούν το φεστιβάλ να παραμένουν κρίσιμα: τα τελευταία χρόνια η μεταναστευτική πολιτική του ελληνικού κράτους έχει γίνει ακόμα πιο σκληρή, τα pushbacks έχουν γίνει κανονικότητα παρά την διεθνή κατακραυγή. Μετράμε δύο ρατσιστικές δολοφονίες Ρομά από την Ελληνική Αστυνομία σε δύο χρόνια, τα ζητήματα προσβασιμότητας που επιτρέπουν την αυτοδιάθεση των ανάπηρων σωμάτων κάθε άλλο παρά λύνονται, όσο η Αθήνα παραμένει μία τρομακτικά μη προσβάσιμη πόλη, ενώ οι ταξικές διαφορές εντείνονται όσο φτωχοποιούνται μεγάλες μερίδες του πληθυσμού. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διανύσουμε…».
Οι φετινές φιναλίστ διαγωνίζονται για τέσσερα βραβεία -κριτικής επιτροπής, κοινού, καλύτερης ελληνικής παραγωγής, βραβείο επιμελητικής ομάδας- συνοδευόμενα από χρηματικά έπαθλα σε μία προσπάθεια έμπρακτης στήριξης των δημιουργών.
Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ συμπληρώνεται με συζητήσεις, μουσική και πολυμεσικές παραστάσεις.
Πληροφορίες για το φεστιβάλ: https://www.positively-different.net/
Το πρωτοποριακό φεστιβάλ για τη διαφορετικότητα και τη διαθεματικότητα που έγινε πια θεσμός, διοργανώνεται για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά στην Αθήνα.