Ισχυρό μήνυμα για το περιβάλλον και τη θέση της γυναίκας από τις... υψηλότερες κορυφές του κόσμου

Η Ελληνίδα αλπινίστρια Βανέσα Αρχοντίδου, με την ανάβαση στο όρος Βίνσεν στην Ανταρκτική, ολοκλήρωσε τα 7 Summits (την ανάβαση στις 7 υψηλότερες κορυφές των ηπείρων του κόσμου) και πραγματοποίησε την υπόσχεση που είχε δώσει στις αρχές Δεκέμβρη ότι θα μεταφέρει το μήνυμα για την ανάγκη δράσης κατά της κλιματικής κρίσης σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

Αλλά πώς ξεκίνησε όλο αυτό το ορειβατικό ταξίδι που περιλαμβάνει την ανάβαση στις 7 υψηλότερες κορυφές των ηπείρων του κόσμου; Συναντήσαμε την κα Αρχοντίδου για να μας διηγηθεί τις περιπετειώδεις εμπειρίες της αλλά και να μας πει τους λόγους και τα κίνητρα που την οδήγησαν σε αυτό το επίτευγμα και πώς η διαδρομή της αυτή της δημιούργησε την ανάγκη να «φωνάξει» την ανάγκη δράσης κατά της κλιματικής κρίσης και να ιδρύσει την Μη Κερδοσκοπική εταιρεία A Woman Can Be για την γυναικεία ενδυνάμωση. 

Το ταξίδι των 7 summits 

Το ταξίδι της ορειβασίας για τη Βανέσα ξεκίνησε όταν ακόμη εργαζόταν ως στέλεχος σε πολυεθνική και συνειδητοποίησε ότι έχει ανάγκη να ξεφεύγει από το κλισέ του οκταώρου και από τα στενά όρια του γραφείου. «Ξεκίνησα την ορειβασία, και τελείωσα την πρώτη ορειβατική χρονιά με την ανάβαση στον Όλυμπο» θα πει και θα σημειώσει ότι η «ταλαιπωρία» του βουνού την ξετρελαίνει γιατί αισθάνεται ότι γίνεται ένα με τη φύση και ότι προσπαθεί και ξεπερνάει τις δυσκολίες και αισθάνεται τη γυναικεία ενδυνάμωση. 

Μετά τον Όλυμπο, ξεκίνησε να κάνει μία φορά το χρόνο ένα μεγάλο ταξίδι σε μακρινούς προορισμούς. «Το 2014 πήγαμε με τον άντρα μου στο Κιλιμάντζαρο, είναι η υψηλότερη κορυφή στην Αφρική πάνω από τα 5.500 μέτρα. Εκεί αντιλήφθηκα ότι έχω πολύ καλή προσαρμογή στο υψόμετρο. Δεν αισθανόμουν όλα αυτά τα συμπτώματα που αισθάνονται οι ορειβάτες, που τους κόβεται η όρεξη, έχουν πονοκέφαλο κλπ. Με την ανάβαση στη δεύτερη κορυφή, στην  Ακονκάγκουα, την υψηλότερη κορυφή στη Νότια Αμερική με ύψος 6.959 μέτρα, πείστηκα ότι είναι κάτι που μπορώ να κάνω, καθώς ο Νίκος Μαγγίτσης, ο οποίος ήταν ο πρώτος Έλληνας που έχει κάνει τα 7 Summits μου επιβεβαίωσε ότι έχω μεγάλες αντοχές καθώς τρώω καλά στα ψηλά υψόμετρα και κοιμάμαι καλά. Και αυτός μου έβαλε το μικρόβιο καθώς άρχισε να λέει για τις ιστορίες του και μου είπε συγκεκριμένα να ξέρεις γυναίκες Ελληνίδες δεν έχουν ανέβει στο Έβερεστ». Κάπως έτσι ξεκίνησε και το όνειρο για τα 7 Summits, γιατί για τη Βανέσα τα ταξίδια είναι και πολιτισμική εμπειρία, «γνωρίζεις τη Γη, γνωρίζεις τους ανθρώπους της και αυτό από μόνο του είναι μεγάλη εμπειρία». 

Το τρίτο βήμα για την κα Αρχοντίδου ήταν η στοχοθεσία. «Κανείς δεν πίστευε πως μία γυναίκα με δύο παιδιά θα το κατάφερνε.  Συνάντησα μια ακόμη κοπέλα και γίναμε σχοινόσυντροφοι και δημιουργήσαμε μαζί τη δράση Α Woman Can Be» σημειώνει και συνεχίζει «Το επόμενο βουνό ήταν τυχαία κάτι εύκολο και φθηνό, το Elbrus (5.642 μέτρα) στην Ρωσία που είναι η υψηλότερη κορυφή στην Ευρώπη στον Κάυσκασο και έτσι οι κορυφές έγιναν τρεις». 

Όταν όμως ολοκληρώθηκαν  οι τρεις τα πράγματα άρχιζαν να γίνονται λίγο δύσκολα εξηγεί στο esgstories.gr. «Η τέταρτη κορυφή ήταν και ακριβή (της τάξης των 10.000 δολαρίων) και τεχνικά δύσκολη. Ήταν το Denali στην Αλάσκα ή McKinley (6.194 μέτρα). Και εκεί ξεκίνησα να ψάχνω χορηγίες και συνεργάστηκα με τη North Face που μου έδωσε τον εξοπλισμό αξίας 5.000 ευρώ. Δυσκολεύτηκα πολύ σε αυτή την ανάβαση γιατί ήταν η πρώτη κορυφή που έπρεπε να κουβαλάω μαζί μου όλο τον εξοπλισμό (45 κιλά) είχαν και το Clean Mountain Policy οπότε ήταν μία πρόκληση για μένα» σημειώνει.

Εκεί ξεκινάει και μια πρώτη δημοσιότητα για την ίδια. Ο επόμενος στόχος της ήταν η κορυφή του Έβερεστ αλλά όπως εξηγεί η ίδια ήταν δύσκολο ακόμα γιατί δεν πίστευαν ότι μία γυναίκα μπορεί να το καταφέρει, υπήρχε και ο φόβος μήπως κάτι πάει στραβά και δεν έβρισκαν εύκολα χορηγίες. «Ψάχναμε λεφτά όμως δεν καταφέραμε να τα μαζέψουμε,  όμως είχαμε συγκεντρώσει αρκετά για να κάνουμε την ανάβαση στην Παπουα, στο Carstenzs Pyramid ή αλλιώς Punchak Jaya (Πούντσακ Τζάγια) με υψόμετρο 4.884 μέτρα, την υψηλότερη κορυφή στην Ωκεανία». Η πρόκληση σε αυτή την ανάβαση όπως επισημαίνει η ίδια είναι ότι είναι ένα τεχνικό βουνό, το οποίο χρειάζεται πιο πολύ αναρρίχηση. «Και επειδή ακόμα εργαζόμουν η μόνη άδεια που μπορούσα να πάρω ήταν το καλοκαίρι πέσαμε σε μουσώνες. Κάναμε ανάβαση δηλαδή off season όπου υπάρχει ο κίνδυνος για υποθερμία εξαιτίας της βροχής και της υγρασίας» σημειώνει.

Μετά τη συγκεκριμένη ανάβαση έμεναν ακόμη δύο κορυφές για να ολοκληρώσει τα 7 Summits. Οι επόμενες δύο όμως εκτός ότι είχαν μεγαλύτερη δυσκολία, χρειαζόντουσαν πολλές ημέρες και μεγάλο budget. Εκεί άρχισε ο αγώνας για την εύρεση χορηγών. «Σε αθλητικές χορηγίες όπου δεν υπάρχει κοινό χρειάζεται ως αθλητής να κάνεις ομιλίες, παρουσιάσεις και να προσφέρεις ένα όραμα και έμπνευση. Αυτό με βοήθησε γιατί μέσα από αυτή την προσπάθεια να προσφέρω έμπνευση συνειδητοποίησα κάτι πολύ σημαντικό για μένα: ότι τελικά ο κόσμος εμπνέεται όντως. Και αυτό δημιουργεί μεγαλύτερα συναισθήματα από το ανεβαίνεις απλά μία κορυφή. Είδα ότι ο κόσμος χρειάζεται ελπίδα. Και εκεί δημιουργήθηκε η ανάγκη να μιλήσουμε για κάτι πιο πάνω από τον άνθρωπο και από τους ορειβάτες, για κάτι που μας αφορά όλους, την προστασία του περιβάλλοντος» αναφέρει. 

Η έκτη κορυφή ήταν το Έβερεστ 8.848 μέτρα. «Το 2019 μαθαίνω ότι έχουν μειώσει στη μισή τιμή το κόστος μία νέα εταιρεία Νεπαλεζική, γιατί το κόστος είναι 70.000-90.000 ευρώ». Και έτσι κατάφερε το έως τότε ακατόρθωτο: η πρώτη ελληνική γυναικεία ομάδα που κατακτά την κορυφή και συγκεριμένα τρεις στο σύνολο. Τρεις Ελληνίδες στο Έβερεστ. 

Αυτό  που θυμάται όταν βρέθηκε πάνω στην υψηλότερη κορυφή στον κόσμο ήταν ότι το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να βγάλει τη φωτογραφία της οικογένειας της που της είχαν δώσει λίγο πριν φύγει με μία αφιέρωση από πίσω «Μαμά σου ευχόμαστε να ανέβεις στην κορυφή και να γυρίσεις πίσω» και ο Σέρπα της την τράβηξε φωτογραφία ανεβάζοντας την οικογένεια της στη υψηλότερη κορυφή. 

Η ανάβαση της στην έκτη κορυφή συνδυάστηκε με την χρονιά που το National Geographic είχε ως στόχο να τοποθετήσει τον υψηλότερο μετερεωλογικό σταθμό στον κόσμο για να μπορέσει να μετρήσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Χωρίς να το γνωρίζει αυτό θα άλλαζε το νόημα της ζωής της.  Συντονιστής της συγκεκριμένης αποστολής ήταν ο Peter Athans, Εληνοαμερικάνος, τον οποίο τον γνώρισε εκεί τυχαία και έτσι από εκείνη την στιγμή μπήκε στη διαδικασία να παρακολουθεί τα αποτελέσματα του σταθμού, τα οποία τα πρώτα βγήκαν το 2020. Συγκλονισμένη από τα πρώτα αποτελέσματα που έδειχναν ότι οι παγετώνες λιώνουν σε απίστευτα γρήγορους ρυθμούς  και ότι αυτές οι εικόνες που είχε όταν πήγε το 2019 αλλάζουν ραγδαία την ευαισθητοποίησε αρκετά. «Όταν λιώνει ένα παγετώνας  αυτό που αφήνει πίσω του είναι κάτι σαν το βυθό της θάλασσας. Δηλαδή μπορείς να δεις την υποχώρηση του. Είναι οφθαλμοφανές που ήταν πριν την υποχώρηση και χρειάζονται εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια για να πρασινίσει και να γίνει εύφορο. Έτσι ανεβαίνοντας στο βουνό μπορείς να παρατηρήσεις τα σαθρά πεδία όπου κάποτε ήταν παγετώνες. Μάλιστα σε διαφορα σημεία υπάρχουν σημάδια που βρίσκονταν παλιότερα οι παγετώνες. Είναι αξιοσημείωτο ότι το camp κάθε χρόνο στήνεται σε διαφορετικό σημείο, καθώς δεν γίνεται να στηθεί πάνω στον παγετώνα, οπότε πλέον το camp βρίσκεται πολύ κοντά στη βάση του βουνού γιατί οι παγετώνες αρχίζουν και λιώνουν και υποχωρούν». Αυτό είναι ένα τραγικό αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης. Ένα ακόμη αποτελέσμα αυτής είναι οι καιρικές συνθήκες. «Παλιά τα παράθυρα καιρού ήταν και το φθινόπωρο και διαρκούσαν μεγαλύτερα διστήματα. Τώρα και το διάστημα έχει μικρύνει αλλά και απροσδιόριστο είναι το πότε μπορείς να ανέβεις».

«Ο ρυθμός του λιωσίματος των πάγων στα Ιμαλάϊα είναι τόσο ταχύς που μπορεί σε μερικά χρόνια να μην μπορούν οι αναβάτες να ανέβουν»

Τα αποτελέσματα του National Geograpfhic όπως εξηγεί η ίδια «έδειξαν επίσης ότι ο ρυθμός του λιωσίματος είναι τόσο ταχύς που μπορεί σε μερικά χρόνια να μην μπορούν οι αναβάτες να ανέβουν  γιατί δεν θα μπορούν να διασχίσουν τον παγωκαταρράκτη Khumbu glacier. Αυτά τα στοιχεία με έκαναν να συνηδοτοποιήσω ότι η κλιματική κρίση είναι πιο εμφανής στα πολικά τοπία». 

Έτσι πριν έρθει η 7η κορυφή έγινε Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα τον Μάρτιο του 2021. «Αυτό που θέλω να κάνω πια είναι σε αυτές τις περιοχές που λίγα ανθρώπινα πόδια έχουν πατήσει να αναδείξω ότι το πρόβλημα υπάρχει δεν είναι ένα μακρινό μέρος που δεν μας επηρεάζει γιατί μας αφορά όλους. Αυτό ήταν που με παρακίνησε να ολοκληρώσω και την 7η κορυφή, της Ανταρκτικής. Θεωρούσα ότι ήταν μάταιο να κάνω κάτι απλά για την 7η κορυφή. Βλέποντας όλες αυτές τις πληροφορίες σκέφτηκα ότι αυτό που μπορώ να κάνω εγώ από την πλευρά μου είναι ένα: Ως άνθρωπος της επικοινωνίας πρέπει να κάνω μία καμπάνια, που να ευαισθητοποιήσει. Πώς; Θα πρέπει να τους δείξω τα βουνά. Γιατί έως τότε δεν βιντεοσκοπούσα αλλά έβγαζα μόνο φωτογραφίες για προσωπική χρήση. Στην αποστολή της Ανταρκτικής δεν ήθελα να πάω μόνο για τη φωτογραφία. Γι αυτό μετά την ανάβαση λοιπόν στο Βίνσεν την υψηλότερη κορυφή στην Ανταρκτική (4.892 μέτρα) πραγματοποιήθηκε και το πρώτο Peer Parliament στην Ανταρκτική για να έχει συμβολικό χαρακτήρα» συμπληρώνει. 

Πράγματι μέσα από το Peer Parliament η Βανέσα διοργάνωσε μια συζήτηση στην καρδιά της Ανταρκτικής με συμμετέχοντες ορειβάτες από την Ελβετία, την Πολωνία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, με θέμα τη βιώσιμη κινητικότητα. Όλοι εξέφρασαν την πεποίθησή τους ότι θα πρέπει πάντα να προτιμώνται εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης, όπως το περπάτημα και το ποδήλατο όταν είναι δυνατόν, καθώς παρέχουν και οφέλη για την υγεία, τόσο πνευματικά όσο και σωματικά, εκτός από τα περιβαλλοντικά. Σχετικά με τις λύσεις που θα μπορούσε να υιοθετήσει το ευρωπαϊκό εργατικό δυναμικό, τόνισαν την επιλογή της τηλεργασίας που προέκυψε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού και στην οποία οι εταιρείες και οι εργοδότες θα πρέπει να συνεχίσουν να επενδύουν.

«Στην Ανταρκτική εγώ είχα το δικό μου προσωπικό στόχο , να είναι η 7η κορυφή, αλλά όταν λες μία ιστορία η οποία περιλαμβάνει και προσωπικό αλλά κοινό στόχο έχει διπλή σημασία. Πάντρεψα αυτούς τους δύο στόχους και για αυτό το λόγο είχε τόση μεγάλη συγκίνηση η κορυφή αυτή γιατί ήταν το τέλος ενός προσωπικού στόχου και η αρχή ενός καινούργιου μεγαλύτερου πάνω από εμένα» προσθέτει.

Από πού αντλεί δύναμη

Ένα από τα βασικότερα πράγματα που της έδωσαν αρχικά δύναμη σε αυτό το ταξίδι, εκτός από την οικογένεια της, ήταν το στοίχημα με τον εαυτό της ότι καμία Ελληνίδα δεν έχει ανέβει στην κορυφή του Έβερεστ. «Για μένα αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο κίνητρο να πω ότι πρέπει να προσπαθήσουμε τόσο για τις γυναίκες όσο και για την Ελλάδα. Σημασία για μένα έχει ότι το Glass Ceiling. Όταν ξεκίνησα ορειβασία άρχισα να νιώθω μειονεκτικά για πρώτη φορά στη ζωή μου. Δεν ήμουν η Βανέσα Αρχοντίδου αλλά η γυναίκα κάποιου. H πίεση που δεχόμουν εγώ και η οικογένειά μου από το ευρύτερο περιβάλλον με θύμωνε. Και όταν γύρισα πίσω άρχισα να πηγαίνω στα σχολεία να μιλάω για να προσφέρω awareness» σημειώνει και προσθέτει «Δεν θα ξεχάσω σε μία από τις επισκέψεις μου σε σχολείο με πλησίασε ένα κορίτσι και μου είπε: «Αφού οι γυναίκες δεν είμαστε ικανές όσο οι άντρες εσύ πώς πήγες  στην κορυφή του Έβερεστ» και της απάντησα «Μπορεί να διαφέρουμε σωματικά αλλά αν το προσπαθήσουμε σε οποιοδήποτε τομέα μπορούμε να τα καταφέρουμε». 

Η ιδέα και η υλοποίηση του A Woman Can Be

Η υλοποίηση ξεκινάει το 2020 με την ίδρυση μίας Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας στην προσπάθεια η αρχική δράση να τοποθετηθεί σε ένα πλαίσιο. «Είμαστε 5 ιδρυτικά μέλη, η Άντζελα Πανταζή που έχει την ευθύνη για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και μαζί κάνουμε συνεδρίες Mindfulness στη φύση, η Νατάσα Πεολίδου, που είναι Σχεδιάστρια και Συντονίστρια εμπειριών, η Αναστασία Ζώτου, Περιβαλλοντολόγος και Sustainability Consultant , η Ιωαννα Παπακωνσταντίνου Human Resources Executive και εγώ που είμαι Motivational Speaker & Environmental Communicator».

«Όταν ολοκλήρωσα όλη αυτή τη δοκιμασία άρχισα να νιώθω δυνατή εκτός από σωματικά και ψυχικά»

Η πρωτοβουλία ξεκίνησε γιατί συνειδητοποιήσαμε μέσα από το δικό μου παράδειγμα ότι η φύση ενδυναμώνει τις γυναίκες. «Με την αναρρίχηση συνειδητοποίησα τη δύναμη μου, γιατί χρειάστηκα να στηριχτώ στα χέρια και στα πόδια μου και όταν ολοκλήρωσα όλη αυτή τη δοκιμασία άρχισα να νιώθω δυνατή εκτός από σωματικά και ψυχικά».

Αποστολή τους είναι η γυναικεία ενδυνάμωση, ώστε να μπορέσουν οι γυναίκες όλων των ηλικιών να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, σε όλες τις πτυχές της ζωής. Παροτρύνουν τις γυναίκες να δράσουν ως ηγέτες και ως φορείς της αλλαγής, υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες όπου υπάρχει δυναμική συμμετοχή γυναικών και που προσανατολίζονται στην υλοποίηση των παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. «Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία αναδεικνύουμε τις γυναίκες ως agents of change, δηλαδή να είναι οι γυναίκες αυτές που ξεκινάνε πρωτοβουλίες που έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος. Υπάρχουν γυναίκες ακτιβίστριες, αλλά όταν φτάνουμε σε θεσμικό επίπεδο είναι πολύ λιγότερες. Για μένα πρέπει να γίνουμε οι φορείς της αλλαγής».

Με την οργάνωση, εκτέλεση και προβολή δυναμικών γυναικείων project, στόχος τους είναι να συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των γυναικών και στην αλλαγή της αντίληψης για τα γυναικεία πρότυπα. Παράλληλα, οι ενέργειες τους συμβάλλουν στην εκπαίδευση, την ανταλλαγή απόψεων και την αλληλεπίδραση των γυναικών. Παράλληλα, με τις δράσεις αυτές, θέλουν να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη για περιβαλλοντικά προβλήματα και απειλές, όπως η κλιματική αλλαγή. «Στόχος μας είναι να εκπαιδεύσουμε τις νέες γενιές και να προάγουμε έναν τρόπο ζωής πιο φιλικό στο περιβάλλον, τις υπαίθριες δραστηριότητες και τη φύση» εξηγεί. To Women for Nature είναι μια πρωτοβουλία του οργανισμού A Woman Can Be για τη φύση και το περιβάλλον. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, ώστε οι γυναίκες να συμμετέχουν ισότιμα στη λήψη αποφάσεων, αλλά και να προΐστανται σε ενέργειες που στόχο έχουν την αειφορία του φυσικού περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση, περιβαλλοντικών προβλημάτων και απειλών, όπως η κλιματική αλλαγή».

Βασικοί στόχοι της πρωτοβουλίας Women For Nature είναι:

• H ευαισθητοποίηση για περιβαλλοντικά θέματα και για την Κλιματική αλλαγή
• H εκπαίδευση για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και για τους τρόπους που μπορούμε να συμβάλλουμε στην επίλυση τους
• Η ανάδειξη ενός πιο βιώσιμου τρόπου ζωής και η ενθάρρυνση της αγάπης για τη φύση
• Η σύνδεση με ανθρώπους και οργανισμούς στην Ελλάδα και τον κόσμο, με σκοπό την αειφορία και τη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος 

Και όλα αυτά μέσα Εκδηλώσεις, Υπαίθριες Δραστηριότητες και Εκπαιδευτικά Προγράμματα

Τα επόμενα βήματα

Στην ερώτηση ποια είναι η συνέχεια από εδώ και στο εξής απαντά η υλοποίηση των τεσσάρων πυλώνων του a woman can be (η ευαισθητοποίηση, η εκπαίδευση, η επαφή με τη φύση και το net working). «Ο προορισμός μου από εδώ και στο εξής είναι η ενασχόληση μου με το A Woman Can Be σε συνδυασμό με το European Climate Pact (Ευρωπαϊκό σύμφωνο για το κλίμα). Ο στόχος μου είναι να προβάλλω περιοχές του πλανήτη οι οποίες αυτή τη στιγμή πλήττονται περισσότερο από την κλιματική κρίση  και μέσα από αυτές τις ιστορίες να γίνεται η ευαισθητοποίηση . Οι αναβάσεις από εδώ και στο εξής θα σχετίζονται με τις περιοχές αυτές. Οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική κρίση είναι οι πόλεις και τα βουνά γιατί είναι ευαίσθητα οικοσυστήματα. Η υπεράσπιση των βουνών για ένα είναι ένας σκοπός. Έχουν σημασία για την ζωή γιατί η διατάραξη της ισορροπίας στα βουνά έχει αποτελέσματα στη καθημερινότητα μας» καταλήγει.