Η Αναστασία Φουντούλη είναι ένα δυναμικό παράδειγμα για τις γυναίκες στην επιστήμη. Με διδακτορικές σπουδές στις Βιολογικές Επιστήμες, και ειδίκευση στα υγιή εδάφη και την επισιτιστική ασφάλεια και μεταδιδακτορικό στην στάση των Ελλήνων καταναλωτών ως προς την εντομοφαγία και τις εναλλακτικές μορφές πρωτεΐνης, έχει αποκτήσει μια πλήρη εικόνα της της γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων και των βιοεπιστημών. Το επιστημονικό και ερευνητικό background της Αναστασίας σχηματοποίησε μια πρωτοποριακή ιδέα για την δημιουργία της πρώτης φάρμας βρώσιμων εντόμων στην Ελλάδα, και στην παραγωγή προϊόντων πλούσιων σε πρωτεΐνες κατάλληλων τόσο για κατανάλωση από τον άνθρωπο, όσο και από τους μικρούς μας φίλους-σκυλάκια και γατάκια. Η ίδια συμμετείχε επί έξι μήνες στο πρόγραμμα EWA – Empowering Women in Agrifood, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υλοποιείται σε 13 χώρες, υποστηρίζοντας γυναίκες με mentoring, training και πρόσβαση σε δίκτυα επενδυτών και ειδικών. Την προηγούμενη εβδομάδα, μάλιστα, αναδείχθηκε νικήτρια και του σχετικού διαγωνισμού του οργανισμού AWomanCanBe.org, λαμβάνοντας το πρώτο βραβείο των 10.000 ευρώ, ώστε να στηριχθεί η χρηματοδότηση της επιχειρηματικής της ιδέας.
Το www.esgstories.gr μίλησε με την Αναστασία Φουντούλη για τα προϊόντα «Cricketos» που ετοιμάζει, την εντομοφαγία, τις προκλήσεις στην ελληνική αγορά, αλλά και για τα εμπόδια που καλούνται να ξεπεράσουν οι γυναίκες όταν μπαίνουν στον ερευνητικό στίβο.
1.Αναστασία καταρχάς συγχαρητήρια για τη νίκη σου και την καινοτόμα ιδέα. Είχες την έμπνευση να δημιουργήσεις μια φάρμα εδώδιμων εντόμων και μέσω αυτής προϊόντα πλούσια σε πρωτεΐνη. Μίλησέ μας για το project.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ! Η ιδέα της δημιουργίας μιας φάρμας εντόμων στο Πήλιο γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των μεταδιδακτορικών μου σπουδών όπου μελέτησα τις στάσεις και πεποιθήσεις των Ελλήνων ως προς την εντομοφαγία. Αν και η εντομοφαγία δεν είναι ο στόχος μου, μέσω της εκτεταμένης έρευνας που έκανα στα πλαίσια του ερευνητικού έργου, αντιλήφθηκα πως τα έντομα μπορούν να μας δώσουν βιώσιμες λύσεις στην κλιματική αλλαγή που βιώνουμε και την επερχόμενη επισιτιστική κρίση. Τα έντομα μπορούν να τραφούν με φρούτα και λαχανικά που απορρίπτει η αγορά και να μας δώσουν την κοπριά τους (που είναι οικολογικό λίπασμα) και βιώσιμη πρωτεΐνη που δεν εξαντλεί ενεργειακούς πόρους και η παραγωγή της απαιτεί ελάχιστο νερό και χώρο σε αντίθεση με τη συμβατική κτηνοτροφία.
2.Υπάρχουν άλλες φάρμες εδώδιμων εντόμων στην Ελλάδα;
Όχι, φάρμες εδώδιμων (βρώσιμων) εντόμων, δηλαδή εντόμων που έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για χρήση σε ζωοτροφές και για ανθρώπινη χρήση δεν υπάρχουν ακόμα στην Ελλάδα. Είναι ένας πολύ νέος κλάδος που ενώ στη δυτική Ευρώπη, στην Ασία και στην Αμερική είναι ανεπτυγμένος, στην Ελλάδα παραμένει ακόμα σε εμβρυακό στάδιο.
3. Η συγκεκριμένη ιδέα έχει εμπεδωμένες τις αξίες της κυκλικής οικονομίας. Θα ήθελα να μας πεις πώς προσαρμόζονται οι αξίες αυτές στο insect farm και στα προϊόντα σου.
Το σύστημα μας είναι απλό και πρωτοποριακό: συλλέγουμε τα απορριπτόμενα φρούτα και λαχανικά της περιοχής ή τα «άσχημα λαχανικά» που απορρίπτει ο καταναλωτής, και συμβάλλουμε στο να μην καταλήξουν στην χωματερή και δημιουργήσουν επιβλαβή αέρια του θερμοκηπίου. Στην συνέχεια, τα ταΐζουμε σε έντομα που αξιοποιούν υψηλά την οργανική ύλη και παράγουμε προϊόντα βιώσιμης πρωτεΐνης και οικολογικού λιπάσματος που έχουν χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Εφαρμόζουμε κυκλική οικονομία έμπρακτα, παράγουμε προϊόντα υψηλής αξίας που μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των καταναλωτών ενώ αυξάνουμε το εισόδημα των αγροτών (μέσω της αγοράς των απορριπτόμενων λαχανικών) και δημιουργούμε θέσεις εργασίας για τη Θεσσαλία.
4. Η διείσδυση των προϊόντων στην ελληνική αγορά θα μπορούσε να είναι περίπλοκη μιας και ο Έλληνας δεν είναι συμφιλιωμένος με τέτοιες πηγές πρωτεϊνών. Τι θα έλεγες για να μας «πείσεις»;
Κατανοώ και σέβομαι πως ο καταναλωτής στην Ελλάδα δεν είναι εξοικειωμένος με τις εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης και δύσκολα θα αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες. Ο στόχος μας δεν είναι όμως να πείσουμε τους καταναλωτές να φάνε έντομα αλλά να επιλέξουν προϊόντα, όπως είναι το οικολογικό λίπασμα και οι σκυλοτροφές/γατοτροφές για τα κατοικίδια, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Σαφώς και θα χρειαστούν ενημερωτικές καμπάνιες μάρκετινγκ και προγράμματα ενημέρωσης του κοινού για την αποδοχή των εδώδιμων εντόμων, εφόσον είναι ένα νέο τρόφιμο που οι καταναλωτές δεν το έχουν δει ποτέ στην ελληνική αγορά, αλλά ο στόχος μας δεν είναι αυτός και ούτε θέλουμε να πουλήσουμε κατ’ ανάγκη έντομα για ανθρώπινη βρώση.
5.Ποια είναι τα επόμενα βήματα που σχεδιάζεις τώρα που έχεις κερδίσει και το βραβείο;
Μετά την παρουσίαση στο Pitching event μας προσέγγισαν δυο χρηματοδότες που θέλουν να ξεκινήσουμε τις διαδικασίες υλοποίησης της φάρμας το συντομότερο δυνατό, οπότε βρισκόμαστε στη φάση συναντήσεων με την ομάδα και τους χρηματοδότες για τις απαιτήσεις της κάθε πλευράς. Προσωπικά, θα ήθελα να ξεκουραστώ λίγο αλλά και να το ήθελα οι εξελίξεις δεν μου το επιτρέπουν!
6.Είσαι μια γυναίκα που ασχολείται επαγγελματικά με την έρευνα. Έχεις βιώσει έμφυλες διακρίσεις στον τομέα; Πώς πιστεύεις ότι προχωράει η κατάσταση με τις γυναίκες στην επιστήμη σήμερα ; Έχει υπάρξει διαφορά μετά την εφαρμογή των ESG κριτηρίων;
Οι έμφυλες διακρίσεις υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν· ωστόσο, βλέπω μια πραγματική διάθεση για αλλαγή και ελπίζω αυτή η διάθεση να μετατραπεί σύντομα σε πράξη. Οι γυναίκες ερευνήτριες χρειάζονται ουσιαστική στήριξη για να εξελιχθούν, να αποκτήσουν πιο επιτελικούς ρόλους και να ηγηθούν ερευνητικών ομάδων. Για να γίνει αυτό, η συμβολή των αντρών είναι απαραίτητη: πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες όπου μια γυναίκα μπορεί να αποχωρήσει από την εργασία της για να τεκνοποιήσει χωρίς ο φόβος ότι η πόρτα θα είναι κλειστή όταν επιστρέψει. Αν δεν εργαστούμε συλλογικά ώστε να εξαλειφθούν αυτά τα εμπόδια, τότε φοβάμαι πως στις κορυφές των πυραμίδων θα συνεχίσουν να βρίσκονται κυρίως άντρες – ακριβώς επειδή δεν φέρουν το βιολογικό φορτίο της τεκνοποίησης. Οι γυναίκες, από τη φύση και την κοινωνική τους εμπειρία, λειτουργούν πολυδιάστατα: μπορούν να έχουν πολλαπλούς, απαιτητικούς, ταυτόχρονους ρόλους και να ανταποκρίνονται εξαιρετικά. Είναι καιρός, λοιπόν, οι άντρες να μας εμπιστευτούν περισσότερο και να συμβάλουν στη δημιουργία δίκαιων, υποστηρικτικών και ευνοϊκών συνθηκών εργασίας, ανεξαρτήτως κλάδου.
7.Μιας που η χρονιά οδεύει προς το τέλος της, θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μας ένα στόχο για το 2026.
Ας γίνουμε η έμπνευση για περισσότερες γυναίκες που μας διαβάζουν, ώστε να κυνηγήσουν με τόλμη τα όνειρά τους και το 2026 να είναι η χρονιά που θα τις δουν να γίνονται πραγματικότητα. Να τολμάτε και να μην φοβάστε!
Η νικήτρια του διαγωνισμού EWA – Empowering Women in Agrifood, Αναστασία Φουντούλη, μιλάει στο www.esgstories.gr για την καινοτόμα ιδέα δημιουργίας του πρώτου ελληνικού insect farm στην Ελλάδα.