Να υπερδιπλασιάσει τις μονάδες παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) μέσα στην επόμενη δεκαετία, ώστε από τα 8,27 GW σήμερα να φτάσουν τα 20 GW, επιδιώκει η κυβέρνηση μέσω σειράς νομοθετημάτων που θα κατατεθούν τις επόμενες εβδομάδες. Περίπου 2 GW θα προέρχονται από θαλάσσια (υπεράκτια) αιολικά πάρκα, όπως θα αναφέρουν οι νέοι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και του νέου κλιματικού νόμου (η παρουσίαση του οποίου είχε προγραμματιστεί για σήμερα αλλά αναβλήθηκε).
Για να υλοποιηθεί αυτός ο στόχος θα απαιτηθούν επενδύσεις 6 δισ. ευρώ, αλλά θα χρειαστεί τιτάνια προσπάθεια ώστε να πειστούν οι τοπικές κοινωνίες, να αναβαθμιστούν λιμενικές υποδομές αλλά και ναυπηγεία, να προχωρήσουν οι απαραίτητες διασυνδέσεις κ.α.
Δυνητικά, δηλαδή αν δεν ληφθούν υπόψη οι γεωπολιτικές συνθήκες, κ.α., όπως αναφέρονταν στην παρουσίαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο, εντός των χωρικών υδάτων της Ελλάδας μπορούν να αναπτυχθούν θαλάσσια αιολικά με σταθερή βάση («καρφωμένα» στο βυθό) συνολικής ισχύος 8 – 9 GW σε έναν άξονα που ξεκινά από τη Βόρεια Εύβοια και φτάνει (μέσω Σκύρου και Λήμνου) ανοικτά της Αλεξανδρούπολης.
Δυνητικά, επίσης, τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας μπορούν να φιλοξενήσουν και πλωτά αιολικά σε βάθη 60 – 250 μέτρα συνολικής ισχύος 35 – 40 GW. Οι ιδανικές περιοχές για τα πλωτά αιολικά εντοπίζονται στις Κυκλάδες, στο Βόρειο Αιγαίο (μεταξύ Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου), στα Δωδεκάνησα (στον άξονα Ικαρίας – Πάτμου – Λέρου) καθώς και μεταξύ Κρήτης και Καρπάθου. Σε κάποιες από τις περιοχές για σταθερά ή πλωτά θαλάσσια αιολικά υπάρχουν ήδη άδειες που με βάση το σχέδιο νόμου διατηρούνται σε ισχύ.
Πώς επιλέχθηκαν οι περιοχές
Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για τον καθορισμό των ευρύτερων περιοχών περιλαμβάνουν το αιολικό δυναμικό (σχετικά υψηλό, ιδίως στο Αιγαίο), τα κύματα (που είναι χαμηλότερα, κυρίως σε σχέση με τη Βόρεια Θάλασσα), τη σεισμική δραστηριότητα, την απότομη κλίση πυθμένα και τα μεγάλα βάθη κοντά στις ακτές, τις γεωπολιτικές συνθήκες καθώς και το εγκεκριμένο δεκαετές πρόγραμμα διασύνδεσης του ΑΔΜΗΕ.
Ο κ. Σκρέκας παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο τα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει η χώρα μας από την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών πάρκων, αλλά και το χρονοδιάγραμμα για το πλαίσιο αδειοδότησης. Όπως υποστήριξε, το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης των θαλάσσιων αιολικών έχει ολοκληρωθεί και μέσα στον επόμενο μήνα θα ολοκληρωθεί και η Εθνική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Η ΣΜΠΕ θα εγκριθεί με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ).
Ο προσδιορισμός του Εθνικού Θαλάσσιου Χώρου για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών είναι το πρώτο στάδιο της διαδικασίας χωροταξικού σχεδιασμού. Το δεύτερο στάδιο είναι ο καθορισμός ευρύτερων περιοχών (ΠΟΑΥΑΠ) με την εφαρμογή ειδικών κριτηρίων, διαδικασία που θα ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022. Θα ακολουθήσει η σύνταξη ΣΜΠΕ ανά περιοχή με στόχο να έχουν εγκριθεί όλες με Προεδρικό Διάταγμα μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023. Το τελευταίο στάδιο είναι ο καθορισμός Περιοχών Υπεράκτιων Εργων (πολυγώνων) εντός κάθε ευρύτερης περιοχής. Αυτά τα πολύγωνα είτε θα εγκριθούν μέσω του Προεδρικού Διατάγματος που προαναφέρθηκε, είτε με μεταγενέστερες υπουργικές αποφάσεις του ΥΠΕΝ.
Το μοντέλο αδειοδότησης
Το μοντέλο αδειοδότησης που υιοθετήθηκε από το ΥΠΕΝ προβλέπει πως το δημόσιο θα επιλέγει περιοχές για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών, θα ωριμάζει (χωροταξικό, κ.λπ.) μέχρι ενός σημείου και στη συνέχεια θα τις παραδίδει στους επενδυτές για ολοκλήρωση των έργων. Τα θαλάσσια τεμάχια θα έχουν επιλεγεί, με βάση το χρονοδιάγραμμα που παρουσίασε ο κ. Σκρέκας στο υπουργικό συμβούλιο, στο τρίτο τρίμηνο του 2022, ενώ η αρχική χωροταξική ωρίμανση θα έχει ολοκληρωθεί στο πρώτο τρίμηνο του 2023 ώστε μέσα στο δεύτερο τρίμηνο της ίδιας χρονιάς να γίνει η παραχώρηση σε επενδυτές (μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας) για περαιτέρω ανάπτυξη / ωρίμανση.
Τη λύση διασύνδεσης θα μελετά και θα σχεδιάζει ο ΑΔΜΗΕ. Οι επενδυτές θα αναλάβουν την τελική ωρίμανση (μελέτες / μετρήσεις / άδειες, κ.α.) με στόχο να την έχουν ολοκληρώσει στο τέλος του 2025 ώστε στο πρώτο τρίμηνο του 2026 οι ώριμοι επενδυτές να διαγωνιστούν για την τιμή της παραγόμενης ενέργειας σε διαδικασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, «οι σχεδιαστικές παράμετροι των διαγωνισμών δεν απέχουν ουσιωδώς από τις παραμέτρους διενέργειας των διαγωνισμών για χερσαία ΑΠΕ». Με απόφαση της ΡΑΕ θα κατανέμεται και το κόστος διασύνδεσης ανάμεσα στον ΑΔΜΗΕ (που ανακτά μέσω των Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος) και τον επενδυτή.
Όπως είναι γνωστό, στο ΥΠΕΝ εξετάζουν το ενδεχόμενο να αναθέσουν στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) το ρόλο του Φορέα Διαχείρισης για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών. Θεωρούν πως καλύπτει τις σχετικές απαιτήσεις αφού ο Φορέας διαχείρισης πρέπει να συγκεντρώνει μια σειρά από χαρακτηριστικά που θα εγγυώνται στους επενδυτές τεχνογνωσία, ταχύτητα και διαφάνεια. Όπως, εμπειρία σε διενέργεια Διαγωνισμών και διαχείριση Παραχωρήσεων, εμπειρία στη διαχείριση Περιβαλλοντικών Μελετών, εμπειρία σε Κανόνες Ασφάλειας στο θαλάσσιο χώρο, εμπειρία στη συλλογή και ανάλυση μελετητικών Δεδομένων και γνώση για τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.
Το σχέδιο νόμου για τα θαλάσσια αιολικά θα προβλέπει κα αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Έτσι, ποσοστό του Ανταλλάγματος Παραχώρησης θα είναι εκ του νόμου δεσμευμένο για απόδοση στους Δήμους, σε τοπικούς αλιείς και τουριστικές επιχειρήσεις, ενώ θα προβλέπεται και δυνατότητα του παραχωρησιούχου να υποβάλει δεσμευτική πρόταση για κοινωφελή έργα στις τοπικές κοινωνίες.
(του Φώτη Κόλλια, powergame.gr)
Για να υλοποιηθεί αυτός ο στόχος θα απαιτηθούν επενδύσεις 6 δισ. ευρώ, αλλά θα χρειαστεί τιτάνια προσπάθεια ώστε να πειστούν οι τοπικές κοινωνίες, να αναβαθμιστούν λιμενικές υποδομές αλλά και ναυπηγεία, να προχωρήσουν οι απαραίτητες διασυνδέσεις κ.α.