Οι χώρες έχουν αναλάβει να συμφωνήσουν έναν νέο οικονομικό στόχο για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, ένα ποσό που σύμφωνα με τους οργανισμούς του ΟΗΕ θα πρέπει να φτάσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως μέχρι το τέλος του δεκαετίας.
.
Όμως οι κυβερνήσεις δαπανούν επίσης τρισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξουν την παραγωγή και τη χρήση ορυκτών καυσίμων, όπως η επιδότηση του κόστους της βενζίνης στην αντλία, τα οποία αποτελούν τους κύριους παράγοντες της κλιματικής κρίσης.
Τα κράτη δαπάνησαν περισσότερα από 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια για την επιδότηση ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μόνο το 2022, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο από την Earth Track, μια ερευνητική οργάνωση με έδρα τις ΗΠΑ που παρακολουθεί τις επιδοτήσεις που βλάπτουν το περιβάλλον.
Στη Βραζιλία, η μερίδα του λέοντος της κυβερνητικής υποστήριξης πηγαίνει στην επιδότηση των ορυκτών καυσίμων αντί των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δήλωσε η Helena Spiritus, η παγκόσμια επικεφαλής για τη μετάβαση στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του WWF. «Τα ορυκτά καύσιμα συνεχίζουν να λειτουργούν εξαιτίας αυτού και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν έχουν το ίδιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα», δήλωσε η ίδια στο Thomson Reuters Foundation στο πλαίσιο της COP29.
Η ομάδα των χωρών της G20 που συναντήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο αυτή την εβδομάδα δεσμεύτηκε να καταργήσει σταδιακά τις «αναποτελεσματικές» επιδοτήσεις σε μια δήλωση των ηγετών, μια δέσμευση που ανέλαβε για πρώτη φορά το 2009. Ωστόσο, η πραγματική παγκόσμια πρόοδος ήταν περιορισμένη. Οι επιδοτήσεις παραμένουν πεισματικά υψηλές και η περικοπή τους δεν είναι εύκολη πολιτικά, καθώς οι καταναλωτές βασίζονται σε αυτές.
Σύμφωνα με άλλη ανάλυση του Διεθνούς Ινστιτούτου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (IISD), τα κράτη της G20 δαπάνησαν σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων για τους καταναλωτές το 2022.
Οι κυβερνήσεις του παγκόσμιου Νότου ακολουθούν επίσης το παράδειγμα, δαπανώντας κατά μέσο όρο 439 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μεταξύ 2016 και 2023, σε σύγκριση με μόλις 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για δημόσιες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναφέρει πρόσφατη έκθεση της ομάδας δικαιωμάτων ActionAid.
«Τα στοιχεία για τις επιδοτήσεις δείχνουν ότι η παγκόσμια χρηματοδότηση κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση, με πολύ περισσότερη χρηματοδότηση να ρέει στην τροφοδότηση της κλιματικής κρίσης αντί για τη λήψη μέτρων κατά της κατά της», δήλωσε η Τερέζα Άντερσον, η παγκόσμια επικεφαλής για την κλιματική δικαιοσύνη στην
ActionAid.
Οι παγίδες
Η επιδίωξη να περικοπούν οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων σε πολλές χώρες οφείλεται σε εγχώριες οικονομικές ανησυχίες, όπως η αύξηση του χρέους ή οι μεγάλες ενεργειακές δαπάνες, και όχι ως μέτρο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε ο Jakob Skovgaard, ανώτερος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας.
Οι απόπειρες κατάργησης των επιδοτήσεων μπορεί να αυξήσουν το κόστος των μεταφορών ή της άρδευσης, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να επηρεάσει άσχημα τους εργαζόμενους και τους φτωχούς, εκτός αν ληφθούν προληπτικά μέτρα για την προστασία τους.
«Κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης ή σταδιακής κατάργησης τείνει να είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη», είπε.
Διαμαρτυρίες κατά της αύξησης των τιμών των καυσίμων έχουν ξεσπάσει σε αναδυόμενες οικονομίες από την Αγκόλα έως τη Νιγηρία, καθώς οι υπερχρεωμένες κυβερνήσεις προσπαθούν να περικόψουν τις επιδοτήσεις. Αυτό έχει κάνει τους πολιτικούς να διστάζουν να υιοθετήσουν περαιτέρω αντιδημοφιλείς οικονομικές πολιτικές.
Οι μαζικές διαμαρτυρίες που ανέτρεψαν τον πρωθυπουργό του Μπαγκλαντές Σεΐκ Χασίνα τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους πυροδοτήθηκαν από τις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων που επηρέασαν τις μικρές επιχειρήσεις, τους αγρότες και τους καταναλωτές.
Αντί να καταργούν τις επιδοτήσεις εν μία νυκτί, οι χώρες θα πρέπει να έχουν μια δίκαιη, σταδιακή στρατηγική για τη μεταρρύθμιση των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων, δήλωσε η σύμβουλος πολιτικής του IISD Natalie Jones.
Τέτοιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να αναλαμβάνονται όταν οι τιμές των καυσίμων είναι χαμηλότερες και η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει έναν σαφή, προβλέψιμο οδικό χάρτη που θα επιτρέπει στους καταναλωτές να προσαρμοστούν στις αλλαγές, δήλωσε η ίδια.
Οι αναδυόμενες οικονομίες μπορούν να βρουν τρόπους να στηρίξουν τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας, προωθώντας παράλληλα τις μεταρρυθμίσεις των επιδοτήσεων, δήλωσαν οι ειδικοί σε θέματα ενέργειας.
Στην Αίγυπτο, οι περικοπές στις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων το 2014 συνδέθηκαν με τις επιδοτήσεις τροφίμων και τις κοινωνικές συντάξεις για να αμβλυνθούν οι φτωχότεροι άνθρωποι από τις επιπτώσεις της μεταρρύθμισης. Άλλες χώρες, όπως η Δομινικανή Δημοκρατία, δημιούργησαν προγράμματα μεταφοράς μετρητών για να αντισταθμίσουν τις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων.
Καθώς πολλές χώρες που αναλαμβάνουν αυτές τις μεταρρυθμίσεις είναι υπερχρεωμένες,η διαγραφή των χρεών θα μπορούσε να είναι ένας βασικός τρόπος που θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να κατευθύνουν πόρους σε προγράμματα κοινωνικής βοήθειας, δήλωσε η Anderson από την ActionAid.
Ο στόχος του ενός τρισ. ετησίως μέχρι το 2030 φαίνεται μακρινός.