Η υπερθέρμανση του πλανήτη οδηγεί τα πολύφυλλα τροπικά δασικά στέγαστρα κοντά σε θερμοκρασίες όπου δεν μπορούν πλέον να μετατρέψουν το ηλιακό φως και το CO2 σε ενέργεια, απειλώντας με ολική κατάρρευση αν το θερμόμετρο συνεχίσει να ανεβαίνει, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη.
.
Ένα ελάχιστο ποσοστό των φύλλων του ανώτερου θόλου έχει ήδη ξεπεράσει αυτό το όριο, φτάνοντας σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες – πάνω από 47 βαθμούς Κελσίου – που εμποδίζουν τη φωτοσύνθεση, αναφέρει η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.
Επί του παρόντος, ορισμένα φύλλα υπερβαίνουν αυτές τις κρίσιμες θερμοκρασίες μόνο κατά 0,01% του χρόνου, αλλά οι επιπτώσεις θα μπορούσαν γρήγορα να κλιμακωθούν, επειδή τα φύλλα θερμαίνονται ταχύτερα από τον αέρα, δήλωσαν οι ερευνητές.
«Θερμαίνεις τον αέρα κατά δύο με τρεις βαθμούς και η πραγματική ανώτερη θερμοκρασία αυτών των φύλλων ανεβαίνει κατά οκτώ βαθμούς», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο επικεφαλής της μελέτης Κρίστοφερ Ντόουτι του Πανεπιστημίου της Βόρειας Αριζόνα. Εάν η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας των τροπικών δασών αυξηθεί κατά 4 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα σημερινά επίπεδα -που θεωρείται ευρέως το χειρότερο σενάριο- «προβλέπουμε πιθανό ολικό θάνατο των φύλλων», είπε.
Η νέα έρευνα υποδηλώνει ότι ο θάνατος των φύλλων θα μπορούσε να γίνει ένας νέος παράγοντας στο προβλεπόμενο «σημείο καμπής», σύμφωνα με το οποίο τα τροπικά δάση θα μετατραπούν λόγω της κλιματικής αλλαγής και της αποψίλωσης σε τοπία που μοιάζουν με σαβάνα.
Εάν οι θερμοκρασίες του αέρα αυξηθούν αμείωτα κατά 0,03 C ετησίως, προβλέπει η μελέτη, η μαζική θνησιμότητα μεταξύ των στεγάστρων θα μπορούσε να συμβεί σε λίγο περισσότερο από έναν αιώνα. Ο Ντάουτι και η ομάδα του χρησιμοποίησαν δεδομένα από τον δορυφόρο ECOSTRESS της NASA – σχεδιασμένο για τη μέτρηση της θερμοκρασίας των φυτών – τα οποία επικυρώθηκαν με παρατηρήσεις από το έδαφος, οι οποίες βασίστηκαν εν μέρει σε αισθητήρες προσαρτημένους σε μεμονωμένα φύλλα.
«Αυξημένη θνησιμότητα των δέντρων»
Παραμένουν αβεβαιότητες ως προς το πώς οι υψηλές θερμοκρασίες των φύλλων μπορεί να επηρεάσουν το δάσος στο σύνολό του, προειδοποίησαν οι επιστήμονες. «Είτε το πιστεύετε είτε όχι, δεν γνωρίζουμε τρομερά πολλά για το γιατί πεθαίνουν τα δέντρα», δήλωσε ο συνεργάτης της μελέτης Γκρέγκορι Γκόλντσμιθ του Πανεπιστημίου Τσάπμαν. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς επιστήμονας για να γνωρίζει ότι όταν ένα δέντρο χάνει τις ρίζες του πεθαίνει, είπε.
Όμως, οι αλληλεπιδράσεις και οι αναδράσεις μεταξύ της ζέστης και της ξηρασίας και του νερού και της θερμοκρασίας στη συνολική υγεία των δέντρων δεν είναι τόσο σαφείς. Ο ολικός θάνατος των φύλλων μπορεί να μην σημαίνει απαραίτητα τον ολικό θάνατο του δέντρου.
Η κρίσιμη θερμοκρασία στην οποία τα φύλλα γίνονται καφέ και πεθαίνουν μπορεί επίσης να διαφέρει από είδος σε είδος, ανάλογα με το μέγεθος και το πάχος των φύλλων τους και το εύρος του θόλου τους.
Υπάρχουν όμως ήδη ανησυχητικά σημάδια. Στον Αμαζόνιο, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες από ό,τι σε άλλα τροπικά δάση, ο ρυθμός με τον οποίο πεθαίνουν τα δέντρα έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. «Ο Αμαζόνιος αντιμετωπίζει σήμερα υψηλότερα επίπεδα θνησιμότητας από ό,τι η Κεντρική Αφρική και αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να οφείλεται στις υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρούνται εκεί», δήλωσε ο Ντάουτι.
Ο αυξημένος κατακερματισμός των δασών από την αποψίλωση έχει επίσης αποδειχθεί ότι κάνει τις εναπομείνασες δασικές εκτάσεις πιο ζεστές. Οι τροπικοί βιότοποι περιέχουν το 45% των δασών της Γης και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση της ανθρωπογενούς ρύπανσης από τον άνθρακα.
Φιλοξενούν επίσης τη μισή ή και περισσότερη από τη φυτική βιοποικιλότητα του κόσμου, με τουλάχιστον 40.000 διαφορετικά είδη δέντρων, σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Το γεγονός ότι μερικά φύλλα υπερθερμαίνονται στις σημερινές θερμοκρασίες είναι ένα «καναρίνι στο ανθρακωρυχείο», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Τζόσουα Φίσερ του Πανεπιστημίου Τσάπμαν.
«Θέλεις να είσαι σε θέση να ανιχνεύσεις κάτι που συμβαίνει προτού αυτό γίνει ευρέως διαδεδομένο», είπε.
«Το γεγονός ότι μπορούμε να το κάνουμε αυτό τώρα μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε πραγματικά κάτι ως κοινωνία συλλογικά».
Επιστήμονες που δεν συμμετείχαν στη μελέτη δήλωσαν ότι αυτή θα πρέπει να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση ότι η ικανότητα της φύσης να προσαρμόζεται στην κλιματική αλλαγή έχει όρια.
«Είναι αλήθεια ότι τα δέντρα και άλλα είδη βλάστησης μπορούν να απορροφήσουν τις εκπομπές και να προσφέρουν ψύξη», σχολίασε η Λέσλι Μάμπον, λέκτορας περιβαλλοντικών συστημάτων στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
«Ωστόσο, η μελέτη αυτή καταδεικνύει ότι χωρίς συντονισμένη δράση από τον άνθρωπο για τη μείωση των εκπομπών και τον περιορισμό της παγκόσμιας θέρμανσης, ταυτόχρονα με την προστασία και την ενίσχυση της φύσης, ορισμένες λειτουργίες της φύσης μπορεί να αρχίσουν να καταρρέουν σε υψηλότερες θερμοκρασίες».
Πηγή: AFP
Επί του παρόντος, ορισμένα φύλλα υπερβαίνουν αυτές τις κρίσιμες θερμοκρασίες μόνο κατά 0,01% του χρόνου, αλλά οι επιπτώσεις θα μπορούσαν γρήγορα να κλιμακωθούν, επειδή τα φύλλα θερμαίνονται ταχύτερα από τον αέρα, δήλωσαν οι ερευνητές.