Μετά από ένα ήσυχο ξεκίνημα του φθινοπώρου, ο τυφώνας Φιόνα χτύπησε το Πουέρτο Ρίκο και στη συνέχεια έπληξε τη Δομινικανή Δημοκρατία, αφήνοντας περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους χωρίς τρεχούμενο νερό ή ρεύμα.
.
Μέχρι το Σάββατο η καταιγίδα είχε χτυπήσει την ανατολική ακτή του Καναδά, κόβοντας το ρεύμα σε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια και επιχειρήσεις. Αν και οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καθορίσει εάν η κλιματική αλλαγή επηρέασε τη δύναμη ή τη συμπεριφορά του τυφώνα, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι αυτές οι καταστροφικές καταιγίδες χειροτερεύουν.
Επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τους τυφώνες;
Ναι, η κλιματική αλλαγή κάνει τους τυφώνες πιο δυνατούς, να επηρεάσει την ποσότητα των βροχοπτώσεων και την ένταση του ανέμου. Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι αναγκάζει τις καταιγίδες να ταξιδεύουν πιο αργά, που σημαίνει ότι μπορούν να ρίξουν περισσότερο νερό σε ένα μέρος.
Αν δεν υπήρχαν οι ωκεανοί, ο πλανήτης θα ήταν πολύ πιο ζεστός λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όμως, τα τελευταία 40 χρόνια, ο ωκεανός έχει απορροφήσει περίπου το 90% της θέρμανσης που προκαλείται από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Μεγάλο μέρος αυτής της θερμότητας βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια του νερού. Αυτή η πρόσθετη θερμότητα μπορεί να επηρεάσει την ένταση μιας καταιγίδας και να τροφοδοτήσει ισχυρότερους ανέμους.
Η κλιματική αλλαγή μπορεί επίσης να ενισχύσει την ποσότητα βροχοπτώσεων που προκαλείται από μια καταιγίδα. Επειδή μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερη υγρασία, οι υδρατμοί συσσωρεύονται μέχρι να προκληθεί μια δυνατή βροχή.
Κατά τη διάρκεια της εποχής των τυφώνων στον Ατλαντικό το 2020 -μια από τις πιο ενεργές καταγεγραμμένες εποχές- η κλιματική αλλαγή αύξησε τα ποσοστά ωριαίας βροχόπτωσης σε καταιγίδες δυνάμεων τυφώνων κατά 8%-11%, σύμφωνα με μια μελέτη του Απριλίου 2022 στο περιοδικό Nature Communications.
Η θερμοκρασία ήδη έχει αυξηθεί κατά 1,1 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο. Οι επιστήμονες της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) θεωρούν ότι, στους 2 βαθμούς Κελσίου, η ταχύτητα του ανέμου θα μπορούσε να αυξηθεί έως και 10%.
Η NOAA προβλέπει επίσης ότι το ποσοστό των τυφώνων που φτάνουν στα πιο έντονα επίπεδα -Κατηγορία 4 ή 5- θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 10% αυτόν τον αιώνα. Μέχρι σήμερα, λιγότερο από το ένα πέμπτο των καταιγίδων έχουν φτάσει σε αυτήν την ένταση από το 1851.
Πώς αλλιώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τις καταιγίδες;
Η τυπική «εποχή» για τους τυφώνες αλλάζει, καθώς η υπερθέρμανση του κλίματος δημιουργεί συνθήκες ευνοϊκές για καταιγίδες περισσότερους μήνες του χρόνου. Και οι τυφώνες εμφανίζονται και σε περιοχές εκτός από τις συνηθισμένες.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Φλόριντα βλέπει τους περισσότερους τυφώνες να φτάνουν στην ξηρά, με περισσότερα από 120 άμεσα χτυπήματα από το 1851, σύμφωνα με τη NOAA. Όμως, τα τελευταία χρόνια, ορισμένες καταιγίδες φτάνουν στο μέγιστο της έντασης και προχωρούν πιο βόρεια από ό,τι στο παρελθόν -μια μετατόπιση προς τους πόλους μπορεί να σχετίζεται με την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας του αέρα και των ωκεανών, είπαν οι επιστήμονες.
Αυτή η τάση είναι ανησυχητική για πόλεις μεσαίου γεωγραφικού πλάτους όπως η Νέα Υόρκη, η Βοστώνη, το Πεκίνο και το Τόκιο, όπου «δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές» για τέτοιες καταιγίδες, δήλωσε η ατμοσφαιρικός επιστήμονας Allison Wing στο State University της Φλόριντα.
Ο τυφώνας Sandy, αν και ήταν μια καταιγίδα κατηγορίας 1, ήταν ο τέταρτος πιο δαπανηρός τυφώνας στις ΗΠΑ που έχει καταγραφεί, προκαλώντας απώλειες 81 δισεκατομμυρίων δολαρίων όταν έπληξε τη βορειοανατολική ακτή το 2012.
Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, η δραστηριότητα των τυφώνων είναι κοινή για τη Βόρεια Αμερική από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο, με κορύφωση τον Σεπτέμβριο -μετά από μια συσσώρευση κατάλληλων συνθηκών έντονης υγρασίας το καλοκαίρι.
Ωστόσο, οι πρώτες επώνυμες καταιγίδες που έφτασαν στις ΗΠΑ εμφανίζονται τώρα περισσότερο από τρεις εβδομάδες νωρίτερα από ό,τι το 1900, μεταθέτοντας την έναρξη της σεζόν τον Μάιο, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο Nature Communications.
Η ίδια τάση φαίνεται να εμφανίζεται σε όλο τον κόσμο στον κόλπο της Βεγγάλης της Ασίας για παράδειγμα, όπου οι κυκλώνες από το 2013 σχηματίζονται νωρίτερα από το συνηθισμένο -τον Απρίλιο και τον Μάιο- πριν από τους καλοκαιρινούς μουσόντες, σύμφωνα με μια μελέτη του Νοεμβρίου 2021 στο Scientific Reports.
Δεν είναι σαφές, ωστόσο, εάν η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον αριθμό των τυφώνων που σχηματίζονται κάθε χρόνο. Μια ομάδα επιστημόνων ανέφερε πρόσφατα ότι ανίχνευσε αύξηση της συχνότητας των τυφώνων του Βόρειου Ατλαντικού τα τελευταία 150 χρόνια, σύμφωνα με τη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο στο Nature Communications. Όμως η έρευνα είναι ακόμα σε εξέλιξη.
Πώς σχηματίζονται οι τυφώνες;
Οι τυφώνες χρειάζονται δύο κύρια συστατικά – ζεστό νερό των ωκεανών και έντονη υγρασία. Όταν το ζεστό θαλασσινό νερό εξατμίζεται, η θερμική ενέργειά του μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα. Αυτό βοηθάει τους ανέμους της καταιγίδας να ενισχυθούν. Χωρίς αυτό, οι τυφώνες δεν μπορούν να αυξήσουν την έντασή τους και θα εξαφανιστούν.
Κυκλώνας, τυφώνας, ανεμοστρόβιλος – ποια η διαφορά;
Ενώ τεχνικά είναι το ίδιο φαινόμενο, αυτές οι μεγάλες καταιγίδες παίρνουν διαφορετικά ονόματα ανάλογα με το πού και πώς σχηματίστηκαν.
Οι καταιγίδες που σχηματίζονται πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό ή τον κεντρικό και ανατολικό Βόρειο Ειρηνικό ονομάζονται «τυφώνες» όταν η ταχύτητα του ανέμου φτάνει τουλάχιστον τα 74 μίλια την ώρα (119 χιλιόμετρα την ώρα). Μέχρι εκείνο το σημείο, είναι γνωστές ως «τροπικές καταιγίδες».
Στην Ανατολική Ασία, οι βίαιες, στροβιλιζόμενες καταιγίδες που σχηματίζονται πάνω από τον Βορειοδυτικό Ειρηνικό ονομάζονται «τυφώνες», ενώ «κυκλώνες» εμφανίζονται πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό και τον Νότιο Ειρηνικό.
Η θερμοκρασία ήδη έχει αυξηθεί κατά 1,1 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο.