Να παύσει η αποψίλωση του πνεύμονα του πλανήτη να είναι συνώνυμη του κέρδους: πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες της Νότιας Αμερικής κάλεσαν από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός να υπάρξουν νέες μορφές βιώσιμης εκμετάλλευσης της Αμαζονίας.
.
"Είναι θέμα ρύθμισης, νομοθεσίας και δημιουργίας των βάσεων για να γίνουν οι κάτοικοι του δάσους επιχειρηματίες, πράγμα το οποίο είναι αυτό που επιθυμούν πραγματικά", σημείωσε από το Νταβός ο Γκουστάβο Μοντεσάνο, ο οποίος είναι πρόεδρος της Τράπεζας Ανάπτυξης της Βραζιλίας (BNDES), της χώρας της οποίας το 60% του εδάφους βρίσκεται στην Αμαζονία.
Η τράπεζα αυτή χρηματοδοτεί την αναδάσωση της Αμαζονίας έχοντας να αντιμετωπίσει μια κουλτούρα η οποία στηρίζεται για χρόνια στην πεποίθηση ότι "η καταστροφή του δάσους επιτρέπει τη δημιουργία οικονομικής αξίας", πρόσθεσε.
Η λεκάνη του Αμαζονίου, επιφάνειας 7,4 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, καλύπτει σχεδόν το 40% της Νότιας Αμερικής και εκτείνεται σε 9 χώρες με πληθυσμό που υπολογίζεται στα 34 εκατομμύρια κατοίκους, τα δύο τρίτα των οποίων ζουν σε πόλεις.
Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί είναι αυτοί που ζητούν να ενισχυθεί ο Οργανισμός της Συνθήκης Συνεργασίας της Αμαζονίας (OTCA), που υπάρχει από τη δεκαετία του 1970 για να προστατεύει το δάσος.
Ο πρόεδρος της Κολομβίας Ιβάν Ντούκε τάχθηκε από την πλευρά του υπέρ μιας πολιτικής μαστιγίου και καρότου: να τιμωρείται η αποψίλωση ενώ παράλληλα να ενθαρρύνεται η βιώσιμη καλλιέργεια ειδών, όπως το κουπουασού, καρπός δέντρου που συγγενεύει με το κακαόδεντρο, ή φρούτων που έχουν ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση στον κόσμο, όπως τα μούρα ακάι και τα καμού καμού.
Μετά την Βραζιλία, το Περού είναι η δεύτερη χώρα με την μεγαλύτερη έκταση στην Αμαζονία, "μια περιοχή ιστορικά ξεχασμένη από το κράτος", σύμφωνα με την αντιπρόεδρο Ντίνα Μπολουάρτε, η οποία αιτήθηκε την αγορά "σε δίκαιη τιμή" των φρούτων που καλλιεργούνται στην περιοχή.
Ωστόσο αυτή η "βιοοικονομία", η οποία χαρακτηρίζεται από τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ βιώσιμη μετατροπή των βιολογικών πόρων, απαιτεί τη βοήθεια των δημόσιων διοικητικών αρχών προκειμένου να μετατραπεί σε μια πραγματική εναλλακτική επιλογή στις δραστηριότητες, όπως είναι η κτηνοτροφία ή η εξόρυξη, που καταστρέφουν το τροπικό δάσος.
Κοντινοί δρόμοι
Μελέτη που διεξήγαγε ο οικονομολόγος της Βενεζουέλας Ρικάρντο Χάουσμαν, καθηγητής στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και υπουργός τη δεκαετία του 1990, δείχνει ότι η εγγύτητα δρόμων που κατασκευάστηκαν από τις τοπικές κυβερνήσεις ευνοεί την κτηνοτροφία και επομένως την αποψίλωση. Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται καλές οδικές υποδομές για τη διάθεση της παραγωγής του.
"Το 90% της αποψίλωσης προκαλείται σε ακτίνα δέκα χιλιομέτρων από δρόμους. Και ποιος κατασκευάζει αυτούς τους δρόμους; Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες", σημείωσε ο οικονομολόγος, υπογραμμίζοντας τις αντιφάσεις ορισμένες φορές ανάμεσα στις τοπικές και τις εθνικές πολιτικές.
Ένα άλλο θέμα που προκαλεί επίσης ανησυχία είναι η βιοπειρατεία, η οποία συνίσταται στην εκμετάλλευση των βιολογικών πόρων, όπως συμβαίνει με την εξαγωγή φαρμακευτικών φυτών από μεγάλες επιχειρήσεις, κάτι το οποίο έχει συνέπειες στη φύση και στους πληθυσμούς των αυτοχθόνων.
Σε διεθνές επίπεδο, οι μηχανισμοί χρέωσης για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα λειτουργούν ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκώς για να περιορίσουν την αποψίλωση: η τιμή του τόνου CO2 είναι υπερβολικά χαμηλή για να αποθαρρύνει τις επιβλαβείς δραστηριότητες στην Αμαζονία.
"Δεν πρόκειται οι άνθρωποι να σταματήσουν αυτό που κάνουν αν οριστεί σωστά η τιμή. Η αλλαγή των κινήτρων θα είναι πιο αποτελεσματική από τον εξαναγκασμό", δήλωσε επίσης στο Νταβός ο Μάριο Μεσκίτα, επικεφαλής οικονομολόγος της βραζιλιάνικης τράπεζας Itaú Unibanco.
Παρά τις δυσκολίες αυτές, ο κυβερνήτης Έλντερ Μπαρμπάλο της πολιτείας Παρά, η οποία παράγει την μεγαλύτερη ποσότητα μούρων ακάι στη Βραζιλία, είναι αισιόδοξος, καθώς κρίνει ότι είναι ακόμη δυνατή "η συμφιλίωση του λαού με την οικονομία" προκειμένου να σωθεί η Αμαζονία.
Η λεκάνη του Αμαζονίου, επιφάνειας 7,4 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, καλύπτει σχεδόν το 40% της Νότιας Αμερικής και εκτείνεται σε 9 χώρες με πληθυσμό που υπολογίζεται στα 34 εκατομμύρια κατοίκους, τα δύο τρίτα των οποίων ζουν σε πόλεις.