Κατάρρευση του Ατλαντικού Ρεύματος: Από «απίθανη» σε πιθανή απειλή

Η πιθανότητα κατάρρευσης του Ατλαντικού Μεσημβρινού Ρεύματος (AMOC) – του κρίσιμου ωκεάνιου μηχανισμού που ρυθμίζει το κλίμα της Γης – δεν μπορεί πλέον να θεωρείται «χαμηλή».

.

Νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 28 Αυγούστου 2025 δείχνει ότι η σταθερότητα του συστήματος βρίσκεται σε πρωτοφανή κίνδυνο, καθώς το ρεύμα βρίσκεται στο πιο αδύναμο σημείο των τελευταίων 1.600 ετών.

Πιθανότητες κατάρρευσης

Οι ερευνητές προσομοίωσαν την εξέλιξη του AMOC μέχρι το 2300–2500 και διαπίστωσαν ότι το ενδεχόμενο κατάρρευσης είναι:

• 70% σε σενάρια υψηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
• 37% σε μεσαίες εκπομπές,
• 25% ακόμη και σε χαμηλές εκπομπές, κοντά στις δεσμεύσεις της Συμφωνίας του Παρισιού.

Η εκτίμηση αυτή ανατρέπει τις μέχρι πρόσφατα καθησυχαστικές προβλέψεις, που έκαναν λόγο για εξασθένηση αλλά όχι για πλήρη κατάρρευση μέσα στον 21ο αιώνα.

Πιθανές συνέπειες

Η κατάρρευση του AMOC θα είχε καταστροφικές συνέπειες σε παγκόσμια κλίμακα:

• Ευρώπη: ακραία καιρικά φαινόμενα, πολύ ψυχροί χειμώνες και παρατεταμένες ξηρασίες,
• Τροπικές περιοχές: απορρύθμιση των βροχοπτώσεων, με σοβαρές επιπτώσεις στη γεωργία,
• Ακτές: επιτάχυνση της ανόδου της στάθμης της θάλασσας,
• Πλανητικό κλίμα: ανατροπή σταθερών μοτίβων που έχουν διαμορφώσει την ανθρώπινη ιστορία.

«Συναγερμός» για δράση

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο μηχανισμός περιέχει «αυτοτροφοδοτούμενες ανατροφοδοτήσεις», που σημαίνει πως όταν ξεπεραστεί το όριο αντοχής, η κατάρρευση μπορεί να καταστεί αναπόφευκτη μέσα σε λίγες δεκαετίες. Αυτό καθιστά τις άμεσες και δραστικές μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πιο επείγουσες από ποτέ.

Η μάχη της επιστήμης

Παρά τις ανησυχητικές προβλέψεις, ορισμένες μελέτες εξακολουθούν να δείχνουν πιθανότητα μόνο εξασθένησης και όχι πλήρους κατάρρευσης, ενώ άλλες επισημαίνουν νέους μηχανισμού «ανθεκτικότητας» στον Αρκτικό Ωκεανό. Ωστόσο, η πλειονότητα των ενδείξεων συγκλίνει στο ότι το AMOC πλησιάζει ένα κρίσιμο σημείο καμπής.

Το μήνυμα είναι σαφές: η Γη μπαίνει σε μια περίοδο όπου τα «χειρότερα σενάρια» για το κλίμα δεν είναι πια θεωρητικές υποθέσεις, αλλά πραγματικοί κίνδυνοι που μπορεί να εκδηλωθούν εντός των επόμενων δεκαετιών.