Η Φινλανδία βρίσκεται ένα βήμα πριν από την ταφή των αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων στον πρώτο «γεωλογικό τύμβο» του κόσμου, όπου θα αποθηκευτούν για 100.000 χρόνια.
.
Το πρωτοποριακό έργο έχει χαρακτηριστεί ως μια στιγμή καμπής για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της πυρηνικής ενέργειας και ως «ένα μοντέλο για ολόκληρο τον κόσμο».
Είτε το επόμενο έτος είτε στις αρχές του 2026, τα εξαιρετικά ραδιενεργά αναλωμένα πυρηνικά καύσιμα θα συσκευαστούν σε υδατοστεγή δοχεία και θα εναποτεθούν στο υπέδαφος σε βάθος άνω των 400 μέτρων κάτω από τα δάση της νοτιοδυτικής Φινλανδίας.
Τα ανθεκτικά χάλκινα δοχεία θα απομονωθούν και θα διατηρηθούν υπόγεια για χιλιάδες χρόνια.
Η «Onkalo», που είναι το όνομα της εγκατάστασης μακροπρόθεσμης ταφής, είναι η φινλανδική λέξη για μια μικρή σπηλιά ή λάκκο. Πρόκειται για ένα καλό όνομα για την αποθήκη, η οποία βρίσκεται σε μια δαιδαλώδη σήραγγα και δίπλα σε τρεις πυρηνικούς αντιδραστήρες στο νησί Olkiluoto, περίπου 240 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Ελσίνκι.
Η διαχειριστής του πρότζεκτ, Posiva, ιδρύθηκε το 1995 και είναι επιφορτισμένη με την ευθύνη της τελικής διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων στο Onkalo. Η φινλανδική εταιρεία ανήκει από κοινού στην εταιρεία πυρηνικής ενέργειας TVO και στην εταιρεία κοινής ωφέλειας Fortum.
«Το έργο Onkalo αποτελεί την κατασκευή μονάδας ενθυλάκωσης και ταφής αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων. Δεν είναι προσωρινό, είναι για πάντα», δήλωσε στο CNBC ο εκπρόσωπος της Posiva, Πάσι Τουοχίμα.
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι η πρώτη στο είδος της εγκατάσταση γεωλογικής ταφής έχει προσελκύσει αυξημένο ενδιαφέρον από παράγοντες του κλάδου, αναφερόμενος στην «πυρηνική αναγέννηση» των τελευταίων ετών όσο και την ενεργειακή κρίση που έπληξε την Ευρώπη και μέρη της Ασίας από τα μέσα του 2021 έως τα τέλη του 2022.
«Η ύπαρξη μιας λύσης για την τελική αποθήκευση και ταφή των πυρηνικών αποβλήτων ήταν το κομμάτι που έλειπε από τον βιώσιμο κύκλο ζωής της πυρηνικής ενέργειας», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.
Το έργο Onkalo έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση σχετικά με το αν μπορεί κανείς να εγγυηθεί τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια των πυρηνικών αποβλήτων και το βαθμό στον οποίο η πυρηνική ενέργεια θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Η πυρηνική ενέργεια παρέχει σήμερα περίπου το 9% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την World Nuclear Association.
Καθώς παράγει χαμηλές εκπομπές άνθρακα, οι υποστηρικτές της υποστηρίζουν ότι η πυρηνική ενέργεια έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να βοηθήσει τις χώρες να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, μειώνοντας παράλληλα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα.
Ορισμένες περιβαλλοντικές ομάδες, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι η πυρηνική βιομηχανία είναι ένας ακριβός και επιβλαβής αντιπερισπασμός από τις φθηνότερες και καθαρότερες εναλλακτικές λύσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το έργο Onkalo βασίζεται στη λεγόμενη μέθοδο «KBS-3» που αναπτύχθηκε από σουηδική εταιρεία διαχείρισης πυρηνικών καυσίμων και αποβλήτων.
Η μέθοδος KBS-3 βασίζεται στην αρχή των πολλαπλών φραγμών, όπου διάφορα κατασκευασμένα εμπόδια επιδιώκουν να διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια των πυρηνικών αποβλήτων.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι αν ένα από τα φράγματα αποτύχει, η απομόνωση των ραδιενεργών αποβλήτων δεν τίθεται σε κίνδυνο.
«Είναι ένας τρόπος να αναδείξουμε ότι ένα τόσο μικρό έθνος είναι μερικές φορές σε θέση να λύσει ένα από τα 20 ίσως κορυφαία προβλήματα ή προκλήσεις της ανθρωπότητας», δήλωσε ο Φινλανδός υπουργός Κλιματικής Πολιτικής Κάι Μικάνεν στο CNBC.
«Όπως έχουμε δει τα τελευταία 10 χρόνια, η πυρηνική ενέργεια φαίνεται να παίζει κύριο ρόλο όσον αφορά το Green Deal στην Ευρώπη. Παράλληλα, παίζει σημαντικό ρόλο και για την ενεργειακή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα τόσο στην Ασία όσο και στις ΗΠΑ», προσέθεσε.
Ερωτηθείς εάν το έργο Onkalo θα μπορούσε να θεωρηθεί ως λύση για τη βιωσιμότητα των πυρηνικών αποβλήτων, ο Μικάνεν απάντησε καταφατικά.
«Είμαι βέβαιος ότι η πλειοψηφία του φινλανδικού πληθυσμού, αλλά και οι κάτοικοι κοντά στο Onkalo, το θεωρούν ως κάτι το θετικό. Οι άνθρωποι το βλέπουν πραγματικά ως μια λύση που καταπολεμά τα προβλήματα που προκαλούν οι πιο ρυπογόνες και επιβλαβείς τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας».
Ο Μικάνεν δήλωσε ότι ελπίζει ότι το έργο Onkalo θα αποτελέσει «πρότυπο για ολόκληρο τον κόσμο».
Το έργο Onkalo βασίζεται στη λεγόμενη μέθοδο «KBS-3» που αναπτύχθηκε από σουηδική εταιρεία διαχείρισης πυρηνικών καυσίμων και αποβλήτων.