Μετά από ένα καλοκαίρι με όλο και πιο φονικές πλημμύρες, ξηρασίες και πυρκαγιές, δύο φθινοπωρινές σύνοδοι κορυφής - η G20 και η γενική συνέλευση του ΟΗΕ - ήρθαν και έφυγαν. Και οι δύο απέτυχαν να υλοποιήσουν το παγκόσμιο σχέδιο για τη χρηματοδότηση του μετριασμού του κλίματος και της προσαρμογής σε αυτό. Όμως, καθώς οι πολιτικοί ηγέτες εκδίδουν ανεπαρκείς υποσχέσεις, μια πιθανή ανακάλυψη κοιτάζει τον κόσμο κατάματα. Θα μπορούσε επιτέλους να τερματίσει τον κύκλο των αθετημένων υποσχέσεων προς τον παγκόσμιο Νότο και να διασώσει την επόμενη σύνοδο κορυφής, το Cop28 τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.
.
Πέρυσι, η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου σε όλο τον κόσμο εισέπραξε περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τον επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας. Αυτό αντιπροσωπεύει μια από τις μεγαλύτερες ανακατανομές πλούτου από τους φτωχούς του κόσμου προς τα πλουσιότερα πετρελαϊκά κράτη. Οι τιμές ρεκόρ της ενέργειας που έχουν δημιουργήσει αυτά τα αδικαιολόγητα κέρδη όχι μόνο προκάλεσαν δραματική αύξηση της φτώχειας και του χρέους στον παγκόσμιο Νότο, αλλά και εμπόδισαν δεκαετίες προόδου στην επέκταση της ενέργειας σε σπίτια, χωριά και πόλεις που προηγουμένως δεν είχαν ηλεκτρικό ρεύμα.
Ας το θέσουμε αυτό σε προοπτική: τα $4 τρισ. δολάρια είναι ένα ποσό μεγαλύτερο από ολόκληρη την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου και περίπου 20 φορές όλους τους προϋπολογισμούς διεθνούς βοήθειας του κόσμου. Είναι 40 φορές ο στόχος των 100 δισ. δολαρίων ετησίως για τον παγκόσμιο Νότο που είχε υποσχεθεί το 2009 για το 2020, αλλά δεν επιτεύχθηκε ποτέ.
Η απροσδόκητη αύξηση έδωσε στους εξαγωγείς ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των κρατών του Κόλπου και της Νορβηγίας, σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια κέρδη μόνο από τις πωλήσεις τους στο εξωτερικό, και η αποτυχία να ανακυκλώσουν ένα μέρος αυτών των κερδών στις φτωχότερες χώρες του κόσμου είναι ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της εποχής μας.
Αυτός ο μποναμάς τύπου λοταρίας, που συσσωρεύεται από τα πετρελαϊκά κράτη, είναι το σκηνικό της συνόδου κορυφής για το κλίμα του Cop28 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Στη σύνοδο θα προεδρεύσει ο Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, επικεφαλής της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Άμπου Ντάμπι, η οποία είναι ένας από τους μεγαλύτερους δικαιούχους του απροσδόκητου κέρδους.
Ο ίδιος έχει καλέσει τις πλουσιότερες χώρες να "μου δείξουν τα χρήματα" για να εκπληρώσουν τις "καθυστερημένες" δεσμεύσεις χρηματοδότησης. Όμως, με τη διάσκεψη να βρίσκεται σε πορεία αποτυχίας λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, η χώρα του Αλ Τζαμπέρ έχει τώρα την ευθύνη και την ευκαιρία να είναι η πρώτη που θα αναλάβει δράση για την παροχή βοήθειας στον παγκόσμιο Νότο.
Μια παγκόσμια έκτακτη εισφορά 25 δισ. δολαρίων επί των κερδών από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, που θα καταβληθεί από τα πλουσιότερα πετρελαϊκά κράτη, θα αντιστοιχούσε σε λιγότερο από το 1% των παγκόσμιων εσόδων από πετρέλαιο και φυσικό αέριο και μόνο στο 3% των εξαγωγικών εσόδων αυτών των μεγάλων παραγωγών. Κάθε ένα από τα πλουσιότερα πετροκράτη μπορεί εύκολα να αντέξει να πληρώσει. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είδαν τα έσοδά τους από τις εξαγωγές να αυξάνονται από 76 δισ. δολάρια σε 119 δισ. δολάρια- μπορούν να συνεισφέρουν 3 δισ. δολάρια χωρίς καμία επίπτωση στις τιμές ενέργειας που πληρώνουν οι εγχώριοι καταναλωτές τους. Και δεν είναι τα μόνα: με τα έσοδα από τις εξαγωγές του Κατάρ, κυρίως από το φυσικό αέριο, να αυξάνονται από 53 δισ. δολάρια σε 86 δισ. δολάρια, θα μπορούσε επίσης εύκολα να αντέξει 3 δισ. δολάρια, όπως και το Κουβέιτ με τα έσοδα από τις εξαγωγές του να αυξάνονται από 63 δισ. δολάρια σε 98 δισ. δολάρια.
Η Νορβηγία έχει επωφεληθεί ακόμη περισσότερο, καθώς τα έσοδα από τις εξαγωγές της αυξήθηκαν δραματικά σε περίπου 174 δισ. δολάρια- μπορεί να αντέξει μια εισφορά ύψους 5,2 δισ. δολαρίων. Αλλά ο μεγαλύτερος συνεισφέρων από όλους πρέπει να είναι η Σαουδική Αραβία, η οποία συγκέντρωσε έκτακτο κέρδος 120 δισ. δολαρίων, καθώς τα εξαγωγικά κέρδη αυξήθηκαν σε 311 δισ. δολάρια. Τα 10,35 δισ. δολάρια που πρέπει να της ζητηθεί να συνεισφέρει είναι λιγότερα από όσα ξοδεύει για την αγορά του ποδοσφαίρου, της πυγμαχίας και του γκολφ.
Η παγκόσμια έκτακτη εισφορά ύψους 25 δισ. δολαρίων θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει το έναυσμα για τους ιστορικούς και σημερινούς φορείς εκπομπών να συνεισφέρουν το μερίδιό τους στο 1 δισ. δολάρια ετησίως που απαιτείται τώρα για την κάλυψη των κλιματικών και αναπτυξιακών αναγκών του παγκόσμιου Νότου.
Οι χώρες με τριπλή πιστοληπτική ικανότητα ΑΑΑ ή διπλή πιστοληπτική ικανότητα ΑΑ+ μπορούν να προσφέρουν εγγυήσεις στις πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες, οι οποίες, με βάση αυτές τις εγγυήσεις, μπορούν να δανείζονται με ελκυστικούς όρους από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Εάν ένα μέρος της παγκόσμιας έκτακτης εισφοράς χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση, η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική θα μπορούσαν να παράσχουν εγγυήσεις ύψους 25 δισ. δολαρίων, οι οποίες μπορούν να μοχλευτούν από τα πολυμερή ιδρύματα τέσσερις φορές περισσότερο - δημιουργώντας έτσι πόρους ύψους 100 δισ. δολαρίων που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την έξοδο από τον άνθρακα και να επεκτείνουν την ηλιακή ενέργεια και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην υποσαχάρια Αφρική. Μια ακόμη πιο φιλόδοξη προσφορά - 100 δισ. δολάρια σε εγγυήσεις - θα μπορούσε να δημιουργήσει 400 δισ. δολάρια σε νέες επενδύσεις, ώστε η Αφρική να λάβει περισσότερα από το πενιχρό 3% της προσφερόμενης χρηματοδότησης για το κλίμα.
Πηγή: Guardian
Γκόρντον Μπράουν, πρώην πρωθυπουργός Ηνωμένου Βασιλείου.
