Καθώς οδεύαμε προς την COP28, την ετήσια παγκόσμια συνάντηση για την κλιματική αλλαγή, δύο ήταν οι κυρίαρχες σχολές σκέψης, και οι δύο λάθος. Η μία υποστηρίζει ότι το μέλλον φαντάζει απελπιστικό και τα εγγόνια μας είναι καταδικασμένα να υποφέρουν σε έναν πλανήτη που καίγεται. Η δεύτερη λέει ότι θα είμαστε μια χαρά επειδή έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε προκειμένου να λύσουμε το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.
Ούτε καταδικασμένοι είμαστε, ούτε έχουμε όλες τις λύσεις. Αυτό που έχουμε είναι ανθρώπινη ευφυΐα, το μεγαλύτερο πλεονέκτημά μας. Αλλά για να ξεπεράσουμε το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, χρειαζόμαστε πλούσιους ιδιώτες, εταιρείες και χώρες να επιταχύνουν τις πράσινες τεχνολογίες και να διασφαλίσουν πως θα είναι προσιτές για όλους και παντού - συμπεριλαμβανομένων των λιγότερο πλούσιων χωρών οι οποίες είναι και περισσότερο ρυπογόνες, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία.
Ας ξεκινήσουμε με το πώς μπορούν να βοηθήσουν πλούσιοι ιδιώτες, όπως εγώ. Οι εύποροι επενδυτές έχουν το κεφάλαιο για να αναλάβουν κινδύνους, και στην πραγματικότητα θα έπρεπε να ρισκάρουν περισσότερο. Θα έπρεπε να επενδύουν σε επιχειρήσεις οι οποίες αναπτύσσουν πράσινες λύσεις - ιδιαίτερα σε λύσεις οι οποίες διαθέτουν προοπτικές και δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς, όπως το πράσινο υδρογόνο και η διαχείριση του άνθρακα. Πριν από επτά χρόνια δημιούργησα ένα fund, μαζί με άλλους εύπορους ιδιώτες, προκειμένου να στηρίξουμε εταιρείες τα προϊόντα των οποίων θα μπορούσαν να μειώσουν κατά τουλάχιστον 1% τις παγκόσμιες εκπομπές - γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι οι περισσότερες εταιρείες στις οποίες θα επενδύαμε θα αποτύγχαναν. Γνώριζα όμως παράλληλα πως ήταν ένα ρίσκο που άξιζε να πάρουμε.
Οι πολύ πλούσιοι θα έπρεπε επίσης να υιοθετήσουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους ώστε σχεδόν να μηδενίσουν τις δικές τους εκπομπές. Αν για παράδειγμα χρησιμοποιείτε το προσωπικό σας τζετ, όπως κάνω εγώ, τότε μπορείτε να αντεπεξέλθετε στο επιπλέον κόστος βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων τα οποία προέρχονται από καλλιέργειες και απόβλητα με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Δεν θα μειώσετε μόνο τις δικές σας εκπομπές. Παράλληλα θα βοηθήσετε ώστε να αυξηθεί η ζήτηση για καθαρό καύσιμο, η οποία με τη σειρά της θα ενισχύσει την προσφορά και στο τέλος θα το καταστεί αρκετά φτηνότερο ώστε να χρησιμοποιείται ευρύτερα και από τα εμπορικά αεροσκάφη. Κάτι τέτοιο θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών πτήσεων μεγάλης διάρκειας, οι οποίες παραμένουν από τα πιο δυσεπίλυτα προβλήματα της κλιματικής κρίσης.
Από την άλλη, οι πλούσιες εταιρείες και οι κυβερνήσεις μπορούν να κάνουν ακόμη περισσότερα απ’ ό,τι οι ευκατάστατοι ιδιώτες και επενδυτές. Μπορούν να εκμεταλλευτούν την αγοραστική τους δύναμη, αγοράζοντας πράσινα προϊόντα ώστε να επιταχύνουν την υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών. Αυτό σημαίνει εξηλεκτρισμό του εταιρικού στόλου οχημάτων, αγορά υλικών χαμηλότερου διοξειδίου για τα κατασκευαστικά έργα και δέσμευση ότι θα χρησιμοποιούν σε υψηλό ποσοστό την καθαρή ηλεκτρική ενέργεια.
Οι επικεφαλής των εταιρειών ενδέχεται να φέρουν αντιρρήσεις στις πρόσθετες δαπάνες, υποστηρίζοντας ότι δουλειά τους είναι να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις για τους μετόχους τους. Αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, πολλές εταιρείες ήδη χρηματοδοτούν προσπάθειες για την κλιματική αλλαγή οι οποίες, όμως, δεν έχουν τόσο μεγάλο αντίκτυπο όπως αυτό που προτείνω: τη μείωση αυτών που αποκαλώ "πράσινες προσαυξήσεις”, τις υψηλότερες τιμές που συχνά συνοδεύουν τις περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον εναλλακτικές. Αν κατευθύνουν τα χρήματα που δαπανούν σήμερα σε διάφορες προσπάθειες κατά της κλιματικής αλλαγής στη δημιουργία αγοράς για καθαρά προϊόντα, κάθε δολάριο που δαπανούν για την κλιματική αλλαγή θα πετυχαίνει τον σκοπό του.
Οι πλούσιες χώρες από την άλλη μπορούν να κάνουν περισσότερα όσον αφορά την ευρύτερη πολιτική τους. Για παράδειγμα, να συμβάλλουν ώστε να καταστούν τα καθαρά προϊόντα περισσότερα ανταγωνιστικά σε σχέση με τα συμβατικά, παρέχοντας φορολογικά κίνητρα, αλλά και ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τις πράσινες εναλλακτικές. Η νομοθεσία, όπως λόγου χάρη ο νόμος των ΗΠΑ περί μείωσης του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act), είναι ένα παράδειγμα ομοσπονδιακών επενδύσεων για το κλίμα, σχεδιασμένες ώστε να επιταχυνθεί η απεξάρτηση από τον άνθρακα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, κυρίως για τις βαριές βιομηχανίες, να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα -όπως το τσιμέντο και ο χάλυβας- και να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες κυβερνήσεις.
Ενδεχομένως να πρέπει να κάνουμε ένα βήμα μπρος και να πιστέψουμε ότι μπορούμε να δώσουμε λύση στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Οι άνθρωποι έχουμε καταφέρει και στο παρελθόν να ξεπεράσουμε το φαινομενικά αδύνατο. Από τις αρχές του αιώνα, ο αριθμός των παιδιών που πεθάνουν σε όλο τον κόσμο, έχει μειωθεί στο μισό. Η πρόοδος αυτή επιτεύχθηκε εν μέρει από τη συνεργασία κυβερνήσεων, εταιρειών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών, που με στόχο την επίλυση του προβλήματος έδωσαν προτεραιότητα σε καινοτομίες στην επιστήμη και την πολιτική προκειμένου να μειώσουν το κόστος σωτήριων εμβολίων τα οποία κατέστησαν δυνατή την προστασία περισσότερων παιδιών.
Η συνεχιζόμενη πρόοδος στον τομέα της υγείας και της ανάπτυξης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ικανότητά μας να λύσουμε το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Άνθρωποι που είναι υγιείς, και διαθέτουν οικονομική σταθερότητα θα μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα έντονες συνθήκες καύσωνα, ξηρασίας, αλλά και πυρκαγιές, ενώ παράλληλα θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν οικονομικά στις τεχνολογίες για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Για τους εύπορους αυτό σημαίνει μια διαρκή δέσμευση για την εξάλειψη της φτώχειας, τη βελτίωση της υγείας και τη χρηματοδότηση προγραμμάτων τα οποία βοηθούν τους ανθρώπους να προσαρμοστούν σε έναν πιο ζεστό πλανήτη.
Ενώ οι πλούσιοι φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη, στο τέλος θα χρειαστεί η βοήθεια όλων μας -καταναλωτών, εργαζομένων, ψηφοφόρων- ώστε να φέρουμε το green premium στο μηδέν. Κάθε φορά που επιλέγετε ένα φιλικό προς το περιβάλλον προϊόν, είτε πρόκειται για μια λάμπα LED, μια αντλία θερμότητας, κρέας φυτικής προέλευσης ή ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, στέλνετε το μήνυμα στην αγορά ότι υπάρχει ζήτηση για αυτό το πράσινο προϊόν. Και με τον όγκο να ανεβαίνει, η τιμή θα κατεβαίνει. Κι εσείς, δεν θα επωφελείστε μόνο από την αγορά του πράσινου προϊόντος, αλλά θα είστε και μέρος μιας λύσης στη μεγαλύτερη πρόκληση με την οποία έχει έρθει αντιμέτωπη η ανθρωπότητα.
Πηγή: New York Times/Capital.gr
Μπιλ Γκέιτς, επενδυτής και φιλάνθρωπος
