«Κλιματική αλλαγή. Οι πρώτες εικόνες που μας έρχονται στο μυαλό είναι πάγοι που λιώνουν, θερμότερα και ξηρότερα καλοκαίρια, λιγότερη βλάστηση, έλλειψη νερού ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες σε περιοχές όπως η Κύπρος, η Ισπανία και η Ελλάδα. Αυτές είναι ίσως οι πιο κοινές σκέψεις που κάνουν οι περισσότεροι από εμάς. Υπάρχει όμως και μια άλλη πτυχή που ίσως να μην είχαμε σκεφτεί μέχρι τώρα. Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην υγεία μας.
.
Είναι γεγονός πως χώρες όπως η Κύπρος βρίσκονται στην πρώτη γραμμή με έντονες ανόδους της θερμοκρασίας και σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων. Η παγκόσμια κατάσταση δε, είναι σαφώς ανησυχητική: τον Ιούλιο του 2023, για πρώτη φορά στην ιστορία, η κλιματική κρίση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που επιφέρει ανακηρύχθηκαν ως παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Μπορεί με μια πρώτη ματιά να μην είναι εμφανές το πώς αυτές οι αλλαγές θα μας επηρεάσουν, αλλά όπως αποφαίνεται η επιστημονική κοινότητα οι επιπτώσεις στην υγεία μας είναι άμεσες και υπαρκτές: Μια πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, προειδοποιεί ότι έως το 2050 η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει επιπλέον 14,5 εκατομμύρια θανάτους συνανθρώπων μας και οικονομικές απώλειες ύψους 12,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως.
Δύο είναι οι ερωτήσεις που χρειάζεται να απαντήσουμε λοιπόν:
ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις στην υγεία μας, και τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τις υγειονομικές αυτές προκλήσεις;
Καταρχάς η κλιματική αλλαγή απειλεί βασικές ανάγκες της καθημερινότητας μας που σήμερα θεωρούμε δεδομένες, και οι οποίες βοηθούν στη διασφάλιση μιας καλής υγείας: τον καθαρό αέρα, το ασφαλές πόσιμο νερό και την παραγωγή θρεπτικών τροφίμων. Ενδεικτικά, η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί τον πρόωρο θάνατο 300.000 ανθρώπων κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όσον αφορά τις ασθένειες, η κλιματική αλλαγή χτυπά σε πολλαπλά μέτωπα: εντείνει την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνων του πνεύμονα, ασθενειών του αναπνευστικού όπως το άσθμα, και είναι υπεύθυνη και για τη διατάραξη της ψυχικής μας υγείας. Και ας μην ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πυρκαγιών και πλημμυρών, χάνουν τη ζωή τους χιλιάδες συμπολίτες μας κάθε χρόνο.
Η δε έντονη αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί στην εξάπλωση ασθενειών που στο παρελθόν εμφανίζονταν σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Όπως για παράδειγμα η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός και ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Στην Κύπρο παρατηρούμε την ύπαρξη των κουνουπιών Aedes, του φορέα που ευθύνεται για τη μετάδοση του δάγκειου πυρετού, του chikungunya και του Zika, καθώς και των κουνουπιών Anopheles που ευθύνονται για τη μετάδοση της ελονοσίας. Πώς μπορούμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και να ενδυναμώσουμε τα συστήματα υγείας μας; Ευτυχώς έχουμε ήδη αναλάβει δράση.
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, αλλά και πιο στοχευμένα μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας και της νέας Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) που θα μας βοηθήσει στην καλύτερη αντιμετώπιση διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας μας.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία που εγκρίναμε το 2022 και η οποία στοχεύει τις σοβαρές διασυνοριακές υγειονομικές απειλές καλύπτει όχι μόνο μολυσματικές ασθένειες, αλλά και ασθένειες που προέρχονται από περιβαλλοντικές, χημικές και τροφικές απειλές. Η HERΑ, με τη σειρά της, θα επενδύσει 120 εκατομμύρια ευρώ για να βελτιώσει τη διαθεσιμότητα των ιατρικών αντιμέτρων για μεταδιδόμενες ασθένειες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοπορεί επίσης μέσω πιλοτικών προγραμμάτων, όπως τα προγράμματα που αποδεικνύουν την άριστη συνεργασία της Κύπρου με την ΕΕ για τον έλεγχο των ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια.
Φυσικά δεν μπορούμε να επαναπαυτούμε. Θα χρειαστεί να επενδύσουμε σοβαρά και υπεύθυνα στις επόμενες δεκαετίες, σε άμεση συνεργασία με διεθνείς φορείς και την παγκόσμια ιατρική κοινότητα, για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή αλλά και τις προκλήσεις που επιφέρει. Εφόσον όμως συνεχίσουμε να δρούμε ενωμένοι και με βάση την καθοδήγηση της επιστήμης, θα μπορούμε να θωρακίσουμε την υγεία μας και να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα με σιγουριά και αισιοδοξία. Η κλιματική αλλαγή είναι μια πρόκληση που μπορούμε να κερδίσουμε. Για τον πλανήτη μας, την υγεία και το μέλλον όλων μας».
Πηγή: Φιλελεύθερος Κύπρου
Στέλλα Κυριακίδου, Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων.
