Είναι πλέον βέβαιο ότι ο κόσμος δεν θα πετύχει τους στόχους για τον περιορισμό των εκπομπών και της υπερθέρμανσης που τέθηκαν στη Συμφωνία του Παρισιού το 2015. Πολλοί ρίχνουν την ευθύνη σε πολιτικούς και επιχειρήσεις, όμως υπάρχει ένας πιο θεμελιώδης λόγος: δεν διαθέτουμε όλα τα τεχνολογικά εργαλεία που χρειαζόμαστε και πολλά από αυτά που έχουμε είναι πολύ ακριβά.
Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα ηλεκτρικά οχήματα και την αποθήκευση ηλεκτρισμού, χρειαζόμαστε πολύ περισσότερη καινοτομία σε κάθε τομέα — από την ανακάλυψη έως την εφαρμογή — πριν μπορέσουμε να ελπίζουμε ότι θα φτάσουμε στον τελικό στόχο: τις μηδενικές εκπομπές.
Δεν βλέπω όμως σε αυτό λόγο για απαισιοδοξία. Αντίθετα, είναι αιτία αισιοδοξίας, γιατί οι άνθρωποι είναι εξαιρετικοί στο να εφευρίσκουν. Ήδη έχουμε δημιουργήσει πολλά εργαλεία που μειώνουν τις εκπομπές. Μόνο την τελευταία δεκαετία, οι ενεργειακές ανακαλύψεις μείωσαν κατά 40% την πρόβλεψη για εκπομπές το 2040. Με άλλα λόγια, χάρη στην ανθρώπινη ικανότητα για καινοτομία, βρισκόμαστε σε πορεία σημαντικής μείωσης εκπομπών ακόμη κι αν δεν αλλάξει τίποτε άλλο.
Είμαι βέβαιος ότι έρχονται κι άλλες θετικές αλλαγές. Μαθαίνω για την υπερθέρμανση του πλανήτη και επενδύω σε ιδέες για την αντιμετώπισή της τα τελευταία 20 χρόνια. Συνεργάζομαι με αμερόληπτους επιστήμονες και καινοτόμους που είναι αφοσιωμένοι στο να αποτρέψουν μια κλιματική καταστροφή. Πριν από δέκα χρόνια δημιουργήσαμε το Breakthrough Energy, μια επενδυτική ομάδα που έχει σκοπό να επιταχύνει την καινοτομία στην καθαρή ενέργεια. Μέχρι σήμερα έχουμε στηρίξει περισσότερες από 150 εταιρείες, πολλές από τις οποίες έχουν εξελιχθεί σε μεγάλες επιχειρήσεις όπως η Fervo Energy και η Redwood Materials.
Οι τεχνολογίες αυτές δεν είναι απλώς δημόσιο αγαθό· θα αναδιαμορφώσουν σχεδόν κάθε πτυχή της οικονομίας τα επόμενα χρόνια: την ενέργεια, τη βιομηχανία, τις μεταφορές, ακόμη και την παραγωγή τροφίμων. Κάποιες προσπάθειες απαιτούν μακροχρόνιες δεσμεύσεις, αλλά είναι κρίσιμο να δράσουμε τώρα. Και είναι ήδη σαφές πού βρίσκονται οι μεγαλύτερες ευκαιρίες.
Τα τελευταία δέκα χρόνια δημιουργήθηκε ένα οικοσύστημα χιλιάδων καινοτόμων, επενδυτών και επιχειρηματικών ηγετών που εργάζονται σε κάθε πτυχή του προβλήματος. Αν και μεγάλο μέρος αυτής της κίνησης ξεκίνησε στις ΗΠΑ, έχει πλέον εξελιχθεί σε παγκόσμιο φαινόμενο. Είναι ατυχές ότι κυβερνήσεις στις ΗΠΑ και αλλού μειώνουν τη χρηματοδότηση για κλιματική καινοτομία και ανατρέπουν πολιτικές που βοηθούν τις ιδέες να κλιμακωθούν. Σε αυτό το περιβάλλον πρέπει να είμαστε πιο αυστηροί από ποτέ ως προς το πού αφιερώνουμε χρόνο, χρήμα και εφευρετικότητα.
Για να καταλάβουμε πού χρειάζεται να εστιάσουμε, πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε ποιες δραστηριότητες ευθύνονται για τις περισσότερες εκπομπές. Τις κατατάσσω σε πέντε κατηγορίες: παραγωγή ηλεκτρισμού, βιομηχανία, μεταφορές, γεωργία και θέρμανση/ψύξη κτιρίων.
Φυσικά, τα εργαλεία μηδενικού άνθρακα δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα. Στον ηλεκτρισμό έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο· στη γεωργία και τη βιομηχανία πολύ λιγότερη. Για να συγκρίνω την πρόοδο, χρησιμοποιώ το Green Premium, δηλαδή τη διαφορά κόστους μεταξύ της καθαρής και της συμβατικής λύσης.
Για παράδειγμα, το βιώσιμο καύσιμο αεροπλάνων κοστίζει πάνω από το διπλάσιο του συμβατικού, άρα έχει Green Premium πάνω από 100%. Αντίθετα, τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά έχουν αρνητικό Green Premium γιατί είναι συχνά φθηνότερα από τις συμβατικές πηγές.
Το Green Premium δεν είναι μόνο χρηματικό. Για να γίνουν ανταγωνιστικές, οι καθαρές λύσεις πρέπει να είναι και πρακτικές. Οι περισσότεροι θα αγοράσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα όταν η φόρτιση γίνει τόσο γρήγορη όσο το γέμισμα ρεζερβουάρ.
Το Green Premium είναι το καλύτερο εργαλείο για να εντοπίσουμε τα σημεία με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Εκεί που είναι υψηλό, όπως στα καύσιμα αεροπλάνων, χρειαζόμαστε περισσότερους καινοτόμους και επενδυτές. Εκεί που είναι χαμηλό ή αρνητικό, πρέπει να ξεπεράσουμε τα εμπόδια για την κλιμάκωση της τεχνολογίας.
Μια νέα τεχνολογία πρέπει να ξεπεράσει πολλά για να ανταγωνιστεί τις καθιερωμένες. Το να γίνει ανταγωνιστική στο κόστος είναι απαραίτητο. Αν έδινα μία συμβουλή σε κάθε εταιρεία που δουλεύει πάνω σε τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών, θα ήταν να εστιάσει στη μείωση και τελικά στην εξάλειψη του Green Premium στον τομέα που δραστηριοποιείται. Αν η τεχνολογία σας μπορεί να μειώσει τουλάχιστον κατά 1% τις παγκόσμιες εκπομπές τον χρόνο (περίπου 0,5 γιγατόνους), βρίσκεστε στον σωστό δρόμο.
Το ίδιο μήνυμα απευθύνω και στους πολιτικούς: να υιοθετήσουν αυτή την τομεακή προσέγγιση και να προστατεύσουν τη χρηματοδότηση και τις πολιτικές για καθαρές τεχνολογίες. Δεν είναι μόνο δημόσιο όφελος· οι χώρες που θα κερδίσουν τον αγώνα θα αποκτήσουν τεράστια οικονομική ισχύ και ενεργειακή ανεξαρτησία.
Παράλληλα, καλώ νέους επιστήμονες και επιχειρηματίες να αφιερώσουν τις δεξιότητές τους σε αυτές τις προκλήσεις. Είναι συναρπαστική εποχή — όσοι ξεκινήσουν τώρα καριέρα στην καθαρή τεχνολογία θα έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην ευημερία του κόσμου. Ο «Χάρτης Καθαρής Τεχνολογίας» που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από το Breakthrough Energy και άλλους εταίρους είναι εξαιρετικός οδηγός.
Τέλος, καλώ επενδυτές να τοποθετήσουν σοβαρά κεφάλαια σε εταιρείες με τεχνολογίες που μπορούν ουσιαστικά να μειώσουν το Green Premium. Πρόκειται για την ταχύτερα αναπτυσσόμενη βιομηχανία του 21ου αιώνα. Οι εταιρείες έχουν σημειώσει τεράστια πρόοδο, αλλά πολλές χρειάζονται κεφάλαιο και συνεργασίες για να φτάσουν στην κλίμακα που θα έχει πραγματικό αντίκτυπο.
Η μεταμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας είναι πρωτοφανής πρόκληση και μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της αγοράς, υποστηρίζοντας εταιρείες με καινοτόμες ιδέες που ξεπερνούν τα ορυκτά καύσιμα σε κόστος και πρακτικότητα. Χρειάζονται επενδυτές υπομονετικοί και έτοιμοι να αποδεχθούν ότι κάποιες επιχειρήσεις θα αποτύχουν. Οι κυβερνήσεις και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί έχουν ρόλο, αλλά η επιτυχία θα κριθεί από την ικανότητα των καινοτόμων να χτίσουν κερδοφόρες εταιρείες.
Αν τα καταφέρουμε — και πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε — την επόμενη δεκαετία θα βλέπουμε λιγότερες ειδήσεις για χαμένους στόχους και περισσότερες για ταχεία μείωση εκπομπών: καθαρά καύσιμα που κινούν αεροπλάνα και πλοία, γειτονιές με τσιμέντο και χάλυβα μηδενικών εκπομπών, εργοστάσια σύντηξης που παράγουν ανεξάντλητη καθαρή ενέργεια.
Όχι μόνο θα μειωθούν οι εκπομπές γρηγορότερα απ’ όσο περιμένουν οι περισσότεροι, αλλά εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα αποκτήσουν πρόσβαση σε φθηνή και αξιόπιστη καθαρή ενέργεια, βελτιώνοντας δραστικά τη ζωή σε χώρες χαμηλού εισοδήματος. Περισσότεροι θα έχουν κλιματισμό στις ακραίες ζέστες, περισσότερα παιδιά φως για να μελετούν, περισσότερες κλινικές τη δυνατότητα να κρατούν τα εμβόλια ασφαλή. Θα έχουμε χτίσει μια οικονομία όπου όλοι μπορούν να ευημερήσουν.
Η κλιματική αλλαγή θα συνεχίσει να αποτελεί πρόκληση. Όμως η πρόοδος που μπορούμε να πετύχουμε τα επόμενα χρόνια μπορεί να εξασφαλίσει ότι όλοι θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν μια υγιή και παραγωγική ζωή, ανεξάρτητα από το πού γεννήθηκαν ή σε ποιο κλίμα.
Μπιλς Γκέιτς
