Μια από τις πιο υποσχέσεις που δίνονται για την τεχνητή νοημοσύνη είναι ότι θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε τις μεγαλύτερες προκλήσεις του κόσμου, όπως η κλιματική αλλαγή. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργία εξυπνότερων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, στο σχεδιασμό αποδοτικότερων ηλεκτρικών οχημάτων και στον εντοπισμό της ρύπανσης από πλαστικό στους ωκεανούς μας. Αλλά τα κέντρα δεδομένων που φιλοξενούν τα τελευταία μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης καταναλώνουν συγκλονιστικές ποσότητες ενέργειας και νερού. Είναι η τεχνητή νοημοσύνη περισσότερο πρόβλημα παρά λύση όσον αφορά την έκτακτη ανάγκη για το κλίμα;
Οι τρόποι με τους οποίους η τεχνολογία τραβάει προς αντίθετες κατευθύνσεις αναδεικνύονται από την εμπειρία της Microsoft, η οποία το 2020 ανέλαβε μια από τις πιο τολμηρές περιβαλλοντικές δεσμεύσεις στην ιστορία των εταιρειών. Μέχρι το 2030, υποσχέθηκε η εταιρεία τεχνολογίας, θα ήταν αρνητική ως προς τον άνθρακα και μέχρι το 2050 θα είχε αντισταθμίσει όλες τις εκπομπές που είχε δημιουργήσει από τη γέννησή της το 1975. Αλλά η Microsoft έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει. Τον περασμένο μήνα ανέφερε ότι οι εκπομπές της είχαν αυξηθεί κατά 29% από το 2020, καθώς συνέχισε να επενδύει μαζικά σε υποδομές δεδομένων.
Αυτή την εβδομάδα, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι επενδύει 3,2 δισ. δολάρια τα επόμενα δύο χρόνια για να επεκτείνει την υποδομή υπολογιστικού νέφους της στη Σουηδία. Συνολικά, η Microsoft σκοπεύει να δαπανήσει περισσότερα από 50 δισ. δολάρια φέτος για κέντρα δεδομένων, σε αυτό που ένας αναλυτής αποκάλεσε «τη μεγαλύτερη ανάπτυξη υποδομών που έχει δει ποτέ η ανθρωπότητα». Η εταιρεία συμβούλων δεδομένων Gartner προβλέπει ότι οι παγκόσμιες δαπάνες για κέντρα δεδομένων θα αυξηθούν κατά 10% φέτος στα 260 δισ. δολάρια.
H Microsoft και η OpenAI, η νεοσύστατη επιχείρηση τεχνητής νοημοσύνης την οποία υποστηρίζει σε μεγάλο βαθμό, σχεδιάζουν επίσης να επενδύσουν έως και 100 δισ. δολάρια για την κατασκευή ενός υπερυπολογιστή και ενός κέντρου δεδομένων με έδρα τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το The Information.
Η υπερμεγέθης υποδομή δεδομένων που απαιτείται για την εκτέλεση ενεργοβόρων μοντέλων γεννητικής τεχνητής νοημοσύνης προκαλεί ήδη περιβαλλοντική ζημία. Όπως σημειώνει η Microsoft στην τελευταία της έκθεση βιωσιμότητας, οι υποδομές και η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτούνται για την τροφοδοσία των τελευταίων τεχνολογιών δημιουργούν «νέες προκλήσεις για την τήρηση των δεσμεύσεων βιωσιμότητας σε ολόκληρο τον τεχνολογικό τομέα». Παρόλο που η εταιρεία παρέμεινε αισιόδοξη ότι θα πετύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της να γίνει αρνητική ως προς τον άνθρακα, θετική ως προς το νερό και μηδενικά απόβλητα, αναγνώρισε ότι δεν είναι ακόμη σε καλό δρόμο όσον αφορά τη μείωση των έμμεσων εκπομπών και την αναπλήρωση περισσότερου νερού από αυτό που χρησιμοποιείται στα κέντρα δεδομένων της.
Οι ερευνητές εργάζονται σκληρά για να κάνουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης να κάνουν περισσότερα με λιγότερη ενέργεια, κάτι που έχει σαφώς μεγάλη οικονομική αλλά και περιβαλλοντική απήχηση. Στο πλαίσιο της πράσινης δέσμευσής της, η Microsoft δαπανά επίσης σημαντικά ποσά για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τον περασμένο μήνα, ο εταιρικός γίγαντας δεσμεύτηκε να θέσει σε λειτουργία 10,5 γιγαβάτ ανανεώσιμης ενέργειας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε συνεργασία με την Brookfield Asset Management. Η πρόσθετη δυναμικότητα, που ισοδυναμεί με την τροφοδοσία 1,8 εκατ. σπιτιών, θα κοστίσει περίπου 10 δισ. δολάρια.
Η εταιρεία ποντάρει μερικά πιο άγρια στοιχήματα σε μικρούς πυρηνικούς αρθρωτούς αντιδραστήρες για την παραγωγή ενέργειας χωρίς άνθρακα. Έχει επίσης συμφωνήσει να αγοράσει ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από πυρηνική σύντηξη από την Helion Energy μέχρι το 2028 (εφόσον μπορεί να παραχθεί μέχρι τότε). Η Helion είναι μια πλούσια χρηματοδοτούμενη νεοφυής επιχείρηση που υποστηρίζεται από τον Sam Altman, τον διευθύνοντα σύμβουλο της OpenAI.
Οι μεγάλες εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης υποστηρίζουν ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ενεργειακές απαιτήσεις της ψηφιακής οικονομίας παραμένουν συγκριτικά μικρές. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, τα κέντρα δεδομένων αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1,5% της παγκόσμιας χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό όμως που προκαλεί εκνευρισμό είναι το πόσο γρήγορα αυξάνονται. Ο ΔΟΕ προβλέπει ότι μέχρι το 2026, τα κέντρα δεδομένων ενδέχεται να καταναλώνουν 1.000 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας, υπερδιπλάσια από το επίπεδο του 2022 και περίπου την ίδια χρήση με την Ιαπωνία.
Δεδομένου ότι τα περιβαλλοντικά μειονεκτήματα της τεχνητής νοημοσύνης είναι τόσο εμφανή, είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να καταγραφούν τα θετικά της. Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες τομείς είναι η πρόβλεψη του καιρού, η οποία μπορεί να μας βοηθήσει να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή. Τον Νοέμβριο, οι ερευνητές της Google DeepMind παρουσίασαν το GraphCast, ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που είναι πιο ακριβές (και ενεργειακά αποδοτικότερο) στην πραγματοποίηση 10ήμερων μετεωρολογικών προβλέψεων από ό,τι οι συμβατικές μέθοδοι.
Καθώς όλο και περισσότερες χώρες εξετάζουν γεωμηχανικές απαντήσεις στην κλιματική αλλαγή, όπως η σπορά νεφών και η δέσμευση άνθρακα, οι ερευνητές της ΤΝ επικεντρώνονται επίσης στη μοντελοποίηση των πιθανών επιπτώσεων. «Οι πτυχές της εθνικής ασφάλειας του καιρού είναι ένα τεράστιο θέμα αυτή τη στιγμή», μου λέει ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης. «Οι άνθρωποι υποθέτουν ότι η γεωμηχανική πρόκειται να συμβεί και θέλουν να γνωρίζουν ποιες θα είναι οι επιπτώσεις».
Προς το παρόν, το περιβαλλοντικό κόστος της τεχνητής νοημοσύνης είναι πραγματικό, ενώ τα οφέλη παραμένουν πιο νεφελώδη. Ήρθε η ώρα η βιομηχανία να εκπληρώσει περισσότερο τις φιλόδοξες υποσχέσεις της.
Πηγή: Financial Times
John Thornhill, αρθρογράφος Financial Times
