Όλοι γνωρίζουμε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ξεπεράσει το σημείο αποκατάστασης και η όποιες λύσεις θα είναι δύσκολες, ή τουλάχιστον περίπλοκες. Αυτό με έχει συγκλονίσει και συχνά αναρωτιέμαι πώς μπορώ να δράσω και να αποδείξω στους «doomers» πως υπάρχει ελπίδα, και ότι με τη συσπείρωση και την συνεργασία μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Ένα αξιοθαύμαστο παράδειγμα της δύναμης της συνεργασίας για έναν ενιαίο σκοπό είναι η ανοικοδόμηση του στρώματος του όζοντος. Στη δεκαετία του 1980, οι προειδοποιήσεις σχετικά με την καταστροφή του στρώματος του όζοντος προκάλεσαν τεράστιες ανησυχίες για τις επιπτώσεις στον πλανήτη. Υπήρξε σημαντική πίεση στις πολιτικές ατζέντες όλων των παγκόσμιων ηγετών, οι οποίοι κατάφεραν να επιτύχουν μια πολύ πετυχημένη συνθήκη, το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ του 1989, που βοήθησε στην εξάλειψη σχεδόν το 100% των χημικών ουσιών που καταστρέφουν το όζον.
Πρόσφατες ανακοινώσεις από τα Ενωμένα Έθνη αναφέρουν πως «εάν οι τρέχουσες πολιτικές παραμείνουν σε ισχύ, το στρώμα του όζοντος αναμένεται να ανακάμψει στις τιμές της δεκαετίας του 1980 έως το 2040». Αυτή η παγκόσμια σύμπραξη μπόρεσε να τεκμηριώσει ένα καλύτερο μέλλον μέσω της διεθνούς συνεργασίας. Η επιτυχημένη, μακροχρόνια αλλαγή που επέφεραν οι συντονισμένες προσπάθειες των κρατών μελών του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ και της διεθνούς κοινότητας, χρησιμεύει ως έμπνευση για άλλα έθνη να συνεργαστούν, να επιλέξουν μια κοινή πορεία δράσης και να την υλοποιήσουν.
Τί μπορούμε λοιπόν να κάνουμε τώρα, για να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή; Γνωρίζουμε ήδη ότι το σύντομο ντους, η ανακύκλωση, η μείωση της κατανάλωσης πλαστικού, η οικιακή κομποστοποίηση και η αποφυγή της γρήγορης μόδας είναι τρόποι για να μειώσουμε την εξάντληση των φυσικών πόρων του πλανήτη, αλλά με ποιους άλλους τρόπους μπορούμε να επιτύχουμε ένα περισσότερο βιώσιμο και διαρκές αποτέλεσμα; Είναι κοινή αλήθεια ότι διαθέτουμε έναν περιορισμένο αριθμό πόρων στον πλανήτη και ότι το τρέχον μοντέλο "take-make-waste" στη γραμμική μας οικονομία (Linear economy is described as “an economy in which finite resources are extracted to make products that are used - generally not to their full potential - and then thrown away ('take-make-waste')” by the Ellen MacArthur Foundation.) δεν μπορεί να συνεχίσει να καταναλώνει με την ίδια ταχύτητα, οπότε και απαιτείται στροφή προς ένα διαφορετικό μοντέλο. Η κυκλική οικονομία υφίσταται ως μια εξαίρετη λύση προς την σωστή κατεύθυνση, όπου σταματάμε την παραγωγή απορριμμάτων και χρησιμοποιούμε προϊόντα και υλικά κυκλικά. «Αυτό σημαίνει διατήρηση των υλικών σε χρήση, είτε ως προϊόντα, είτε, όταν δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν, ως εξαρτήματα ή πρώτες ύλες. Κατά αυτόν τον τρόπο, δεν παράγονται απορρίμματα και διατηρείται η εγγενής αξία των προϊόντων και των υλικών», όπως φαίνεται παρακάτω:
Ένα πετυχημένο παράδειγμα στροφής προς ένα κυκλικό επιχειρηματικό μοντέλο είναι η Adidas μέσω του προγράμματος της, Social Plastics, το οποίο χρησιμοποιεί ανακυκλωμένα πλαστικά απόβλητα που συλλέγονται από θαλάσσιες ακτές, αντί για παρθένο πολυεστέρα. Επίσης, η εταιρεία δημιουργεί παπούτσια που μπορούν να ανακατασκευαστούν πλήρως, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό πλαστικό υλικό το οποίο αλέθεται και ανακατασκευάζεται, δημιουργώντας έτσι πολλαπλούς κύκλους ζωής για κάθε παπούτσι. Τέλος, όταν ένα παπούτσι δεν μπορεί πλέον να ανακυκλωθεί, τα υλικά τα οποία είναι πλήρως βιοδιασπώμενα, μπορούν να αποσυντεθούν και να αναγεννηθούν. Προκαλώ την Adidas να εξετάσει όλες τις σειρές παπουτσιών και ρούχων που διαθέτει, έτσι ώστε να υιοθετήσει αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο για να βοηθήσει στη δημιουργία ενός διαρκούς βιώσιμου αντίκτυπου!
Μοντέλα κυκλικής οικονομίας δημιουργούνται πλέον εξ αρχής από επιχειρηματίες, έτσι ώστε να μπορέσουν να βρεθούν λύσεις για αρκετά από τα πολλά περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Η Ελληνική εταιρεία Swaplanet (https://swaplanet.com/) παρέχει λύσεις για τη σύντομη διάρκεια ζωής των παιδικών ρούχων, τα οποία πολλές φορές καταλήγουν σε χωματερές ανα τον κόσμο. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας είναι ο δεύτερος πιο ρυπογόνος του πλανήτη μας, συμβάλλοντας στο 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, με εξίσου σημαντικό υδατικό αποτύπωμα λόγω της μεγάλης ανάγκης νερού για την παραγωγή ρούχων. Το κυκλικό επιχειρηματικό μοντέλο της Swaplanet, επιτρέπει στους γονείς να δωρίσουν παιδικά ρούχα που δεν χρειάζονται με αντάλλαγμα πίστωση για μια μελλοντική αγορά ρούχων στην πλατφόρμα τους. Όπως όλοι οι γονείς γνωρίζουμε, τα παιδιά μεγαλώνουν πολύ πιο γρήγορα από ότι ψωνίζουμε ρουχισμό για αυτά! Γιατί λοιπόν να μην συμμετάσχουμε όλοι και να προσφέρουμε μια δεύτερη ζωή στα παιδικά ρούχα, υποστηρίζοντας έμπρακτα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα που προσφέρουν λύσεις για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής;
Η υπεύθυνη ανάπτυξη είναι ζωτικής σημασίας για τον τρόπο με τον οποίο επινοούμε επιχειρηματικά μοντέλα. Πολύ συχνά πιστεύουμε λανθασμένα πως η κυκλικότητα σημαίνει πως μια επιχείρηση δεν μπορεί να είναι κερδοφόρα. Αντιθέτως, κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα παρέχουν αρκετά πλεονεκτήματα. Οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν από ένα κυκλικό επιχειρηματικό μοντέλο, με το οποίο για παράδειγμα, να διατηρούν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε λειτουργία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να πετύχουν καλύτερη απόδοση κεφαλαίου. Περαιτέρω οφέλη συμπεριλαμβάνουν τη δημιουργία επαναλαμβανόμενων αλληλεπιδράσεων με πελάτες και αυξημένα περιθώρια κέρδους. Η μετάβαση από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία είναι μια διαδρομή, όπου μπορεί να προκύψουν αποτυχίες, ωστόσο θα πρέπει να τις εκλάβουμε ως μαθήματα και να μην σταματήσουμε να αναζητούμε λύσεις που μπορούν να δημιουργήσουν ένα μόνιμα βιώσιμο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Ας δείξουμε σε όλους τους «doomers» ότι έμπρακτα μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Γράφει η Eleonore Cottarel, Partner της Investing for Purpose.
