Πριν από ένα χρόνο, ο Merritt Jenkins μετακόμισε από τη Βοστώνη στο Twain Harte της Καλιφόρνια, μια κουκίδα 2.500 ψυχών στους πρόποδες της Sierra Nevada. Κατά την πρωινή του ρουτίνα, σταματά στο Alicia's Sugar Shack για ένα πρωινό (ομελέτα σε ψωμί σίκαλης με αβοκάντο), και στη συνέχεια κατευθύνεται σε ένα δάσος 10 στρεμμάτων στον Εθνικό Δρυμό Stanislaus.
Εκεί, η νεοσύστατη επιχείρησή του, Kodama Systems, δοκιμάζει και τελειοποιεί το ημιαυτόνομο μηχάνημα συγκομιδής ξυλείας μήκους περίπου 7,5 μέτρων και βάρους 17 τόνων.
Οι υλοτόμοι χρησιμοποιούν τέτοια μηχανήματα, γνωστά ως skidders, για να αρπάξουν τόνους κομμένων δέντρων και υπολειμμάτων και να τα βγάλουν έξω από το δάσος.
Η έκδοση της Kodama έχει σχεδιαστεί για να κάνει τη δουλειά ακόμη και τη νύχτα, με λιγότερους εργάτες, χρησιμοποιώντας δορυφορική συνδεσιμότητα και προηγμένες κάμερες lidar (Light Detection and Ranging), του ίδιου τύπου που χρησιμοποιούνται στα αυτοκινούμενα αυτοκίνητα. Δεν είναι εύκολο. "Τα δέντρα έχουν σκληρή υφή. Κάθε 10 μέτρα από το μονοπάτι που χρησιμοποιούμε είναι ελαφρώς διαφορετικά", λέει ο 35χρονος Jenkins.
Αλλά οι υλοτομικές εργασίες υπό το φως της νύχτας δεν είναι το πιο ενδιαφέρον μέρος των σχεδίων της Kodama, η οποία έχει συγκεντρώσει 6,6 εκατ. δολάρια σε αρχική χρηματοδότηση από την Breakthrough Energy του Bill Gates και άλλους. Αφού κόψει τα δέντρα, ο Jenkins σχεδιάζει να τα θάψει, για να βοηθήσει στην επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής και να αποκομίσει εμπορεύσιμα αντισταθμιστικά στοιχεία άνθρακα (και ίσως, κάποια μέρα, και φορολογικές εκπτώσεις).
Ναι, η συμβατική ιδέα είναι να φυτεύονται δέντρα για να απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα και στη συνέχεια να πωλούνται σε εταιρείες, ιδιοκτήτες ιδιωτικών τζετ και άλλους που χρειάζονται ή θέλουν να αντισταθμίσουν τις εκπομπές τους. Αλλά οι επιστήμονες λένε ότι το θάψιμο των δέντρων μπορεί επίσης να μειώσει την υπερθέρμανση του πλανήτη, ιδιαίτερα αν τα δέντρα αυτά διαφορετικά θα καίγονταν ή θα είχαν αποσυντεθεί, αυξάνοντας τα επίπεδα άνθρακα στον αέρα.
Οι τεράστιες πυρκαγιές του 2020 στην Καλιφόρνια κατέδειξαν τους κινδύνους για την ποιότητα του αέρα, την περιουσία και τη ζωή που μπορεί εγκυμονούν από δάση στα οποία δεν έχει γίνει αποψίλωση. "Οι πορτοκαλί ουρανοί στο Σαν Φρανσίσκο ήταν ένα σημείο καμπής. Τώρα η ιστορία έχει απήχηση", λέει ο Jimmy Voorhis, επικεφαλής του τμήματος αξιοποίησης και πολιτικής για θέματα βιομάζας της Kodama. Οι καμπάνες συναγερμού ηχούν ακόμη πιο δυνατά φέτος, καθώς οι καναδικές πυρκαγιές έχουν προκαλέσει προβλήματα στην ποιότητα του αέρα στη Νέα Υόρκη, την Ουάσινγκτον και το Σικάγο.
Για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος, η δασική υπηρεσία των ΗΠΑ στοχεύει να αραιώσει 70 εκατ. στρέμματα δασών, κυρίως στην Καλιφόρνια, κατά την επόμενη δεκαετία, εξάγοντας περισσότερους από 1 δισ. τόνους ξηρής βιομάζας.
Είναι σύνηθες, μετά από μια τέτοια αραίωση των δασών, οι κορμοί εμπορεύσιμου μεγέθους να πηγαίνουν σε πριονιστήρια, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου συσσωρεύεται και αργότερα καίγεται υπό ελεγχόμενες συνθήκες. Η Kodama θέλει να θάψει τα υπολείμματα σε χωμάτινους θόλους που έχουν σχεδιαστεί για να διατηρούν ξηρές και ανοξικές (χωρίς οξυγόνο) συνθήκες και να προστατεύουν το ξύλο από τη σήψη ή την καύση.
Μαζί με το αρχικό κεφάλαιο από VC, η Kodama έχει ήδη λάβει 1,1 εκατ. δολάρια σε επιχορηγήσεις από την υπηρεσία δασικών πυρκαγιών της Καλιφόρνια και άλλους, καθώς και δεσμεύσεις από πελάτες που συνδέονται με τους πρώτους 400 τόνους δέντρων που θάψει. Στην ελεύθερη αγορά, οι εν λόγω μονάδες μπορούν να αποφέρουν 200 δολάρια ανά τόνο. Η Kodama θέλει να κόβει και να θάβει περισσότερους από 5.000 τόνους δέντρων ετησίως.
Απόφοιτος του Dartmouth, με πτυχία μηχανικής και περιβαλλοντικών σπουδών, ο Jenkins άρχισε να πουλάει μεταχειρισμένο ρομποτικό εξοπλισμό ενώ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη ρομποτική στο Carnegie Mellon. Στη συνέχεια, συνίδρυσε μια εταιρεία που χρησιμοποιεί τη μηχανική μάθηση για να βοηθήσει τους αγρότες να αναλύσουν το έδαφος. Αλλά το 2019, ενώ έπαιρνε το MBA του στο MIT, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν περισσότερες ευκαιρίες στη δασοκομία από τον πολυπληθή τομέα της αγροτικής τεχνολογίας. Απομακρύνθηκε από την εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης και πέρασε μήνες με υλοτόμους για να καταλάβει πώς χρησιμοποιούν τον εξοπλισμό και μέχρι το 2021 είχε καταλαγιάσει στη δασική ρομποτική, πεπεισμένος ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού θα έφερνε ζήτηση για τα προϊόντα του. "Δεν υπάρχει αρκετό εργατικό δυναμικό", λέει. "Θα χρειαστούμε νέα εκπαίδευση και νέες τεχνολογίες" για να πετύχουμε τους στόχους της Δασικής Υπηρεσίας για την εκκαθάριση.
Είδε επίσης ένα άλλο "μεγάλο κενό" στον κλάδο: τι θα γίνει με όλη αυτή τη βιομάζα. Είχε ακούσει για τις "κρύπτες" βιομάζας από το εργαστήριο περιορισμού άνθρακα του Yale. Στη συνέχεια, κοινοί φίλοι τον σύστησαν στον Voorhis, έναν 33χρονο ορειβάτη, γεωλόγο και μηχανικό γεωεπιστημών (με μεταπτυχιακό από το Dartmouth), ο οποίος είχε εμμονή με την ιδέα της ανάκτησης παλαιών ορυχείων ως χώρων ταφής βιομάζας. Ένωσαν τις δυνάμεις τους.
Η ιδέα της ταφής των δέντρων ακούγεται απλή και χωρίς να απαιτείται υψηλή τεχνολογία, ιδίως σε σύγκριση με την περίπλοκη τεχνολογία "δέσμευσης άνθρακα" που αναπτύσσεται τώρα για την απόσπαση του CO2 από τον αέρα. Χάρη στον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) που ψήφισαν οι Δημοκρατικοί το 2022, εταιρείες όπως η Occidental Petroleum και η ExxonMobil θα μπορούσαν να τύχουν φορολογικών εκπτώσεων 85 δολαρίων ανά τόνο δεσμευμένου CO2, αν μπορέσουν να τελειοποιήσουν συστήματα για την απορρόφησή του απευθείας από τον αέρα και τη μεταφορά του με αγωγό πριν από τη μόνιμη διοχέτευσή του στο υπέδαφος. Το IRA παρέχει περαιτέρω κίνητρα για ορισμένα από αυτά τα έργα με φορολογικές εκπτώσεις ίσες με το 30% ή περισσότερο του αρχικού κεφαλαίου που επενδύεται.
Αν θέλετε να κόψετε δέντρα και να πελλετοποιήσετε για να τα κάψετε αντί για άνθρακα, υπάρχουν φορολογικές εκπτώσεις και γι' αυτό. Αλλά όχι, ως τώρα, για την ταφή τους.
"Αν πρέπει να αφαιρέσετε άνθρακα σε μεγάλη κλίμακα, είναι τρελό να μην μάθετε από τη φύση ή να μην αξιοποιήσετε τη φύση", λέει ο Lucas Joppa, πρώην επικεφαλής περιβαλλοντικός αξιωματούχος της Microsoft, ο οποίος τώρα εργάζεται στην Haveli Investments. "Ποτέ δεν έχουμε φτάσει τόσο κοντά στην απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα όσο η ίδια η εξέλιξη".
Πόσο αποτελεσματική είναι; Ο καθηγητής ατμοσφαιρικής επιστήμης του Πανεπιστημίου του Maryland, Ning Zeng, που θεωρείται ο "νονός" της ταφής βιομάζας, εξηγεί ότι ο μέσος τόνος φρεσκοκομμένου δάσους περιέχει περίπου 50% άνθρακα κατά βάρος και αν αφεθεί να σαπίσει ή να καεί θα διοχετευθεί στην ατμόσφαιρα το ισοδύναμο ενός τόνου διοξειδίου του άνθρακα. Ένας καλός κανόνας, λέει: "Ένας τόνος βιομάζας στη γη είναι ένας τόνος CO2 που δεν βρίσκεται στον ουρανό".
Ο Zeng έχει τη δική του startup, την Carbon Lockdown, η οποία έχει συμβόλαιο με την πόλη της Βαλτιμόρης για να μαζέψει 5.000 τόνους βιομάζας και να τους θάψει κοντά στο κατάφυτο Potomac του Maryland. Πουλάει τα δικαιώματα άνθρακα που παράγονται από αυτή την ταφή προς 181 δολάρια ανά δεσμευμένο τόνο στην Puro.earth (μια πλατφόρμα που δημιουργήθηκε με την υποστήριξη της φινλανδικής κυβέρνησης και της οποίας το πλειοψηφικό μερίδιο κατέχει η εταιρεία Nasdaq από το 2021).
Η σουηδική επενδυτική εταιρεία Kinnevik αγόρασε πρόσφατα 1.000 τόνους. "Οι τεχνολογίες που βασίζονται στη φύση είναι εδώ και μπορούν να επεκταθούν", λέει η Mikaela Kramer, η οποία επιβλέπει τις αγορές μονάδων άνθρακα για την Kinnevik. "Δεν χρειάζεται να περιμένουμε άλλα 10 χρόνια".
Παρόλα αυτά, είναι δύσκολο να γίνουν μεγάλης κλίμακας ιδιωτικές ή κυβερνητικές επενδύσεις στην ταφή βιομάζας επειδή δεν αντικαθιστά μια βιομηχανική δραστηριότητα που επιβαρύνει το κλίμα ούτε δημιουργεί ένα προϊόν που είναι χρήσιμο για τους ανθρώπους, εκτός από τις ίδιες τις εκπτώσεις. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι διαταράσσονται τα εδάφη όπου γίνονται οι ταφές.
Στο Τέξας, ο δικηγόρος Chris Knop, 43 ετών, έχει ήδη θάψει περισσότερους από 4.000 τόνους βιομάζας σε 45 στρέμματα γης που κατέχει η εταιρεία του, Carbon Sequestration, κοντά στα σύνορα με τη Λουιζιάνα. Η γη εκεί είναι ιδανική για την ανοξική ταφή που απαιτείται για να αποτραπεί η αποσύνθεση της βιομάζας, λέει. Πρόσφατα απέκτησε 15.000 τόνους υπολειμμάτων από ιδιοκτήτες γης βόρεια του Beaumont, οι οποίοι αποψιλώνουν πευκοδάσος για την ανάπτυξη ακινήτων και διαφορετικά θα τα είχαν κάψει, επιτρέποντάς του να πουλήσει μονάδες άνθρακα για 145 δολάρια τον τόνο στην Puro.
Ο Knop πιστεύει ότι μπορεί να βγάλει το ισοδύναμο των εξόδων του και υπολόγιζε σε ομοσπονδιακές φορολογικές εκπτώσεις για να καταστήσει το εγχείρημα κερδοφόρο. Όμως το Κογκρέσο δεν συμπεριέλαβε ρητά την ταφή βιομάζας στον "μποναμά" των φορολογικών εκπτώσεων.
Τώρα ο Knop και οι λομπίστες της ταφής βιομάζας ελπίζουν ότι όταν το Υπουργείο Οικονομικών συντάξει τους τελικούς κανόνες για τις πιστώσεις δέσμευσης άνθρακα, η ταφή θα πληροί τις προϋποθέσεις. "Απλά ψάχνω για κάποιου είδους επιβεβαίωση", λέει.
Ο Knop έχει επίσης ένα εξωπραγματικό όραμα για τη μετατροπή των δασικών εκτάσεων της Αμερικής σε "σφουγγάρια" άνθρακα, κόβοντας πεύκα, θάβοντάς τα και στη συνέχεια επαναφυτεύοντας τις εκτάσεις με πιο "διψασμένα" για άνθρακα είδη όπως μπαμπού, κενάφ ή λεύκες. Στις ΗΠΑ, εκατοντάδες εκατομμύρια στρέμματα είναι αφιερωμένα στη βόσκηση βοοειδών ή στην παραγωγή ξυλείας, λέει. "Γιατί να μην στραφούμε στην καλλιέργεια άνθρακα;"
Πίσω στην Kodama, ο Jenkins επικεντρώνεται στην ταφή ξύλου που πρέπει ούτως ή άλλως να αποψιλωθεί για την υγεία των δασών, ενώ ο Voorhis στοχεύει στην προσαρμογή εγκαταλελειμμένων ορυχείων και λατομείων -αντί να σκάψει νέα γη- για την αποθήκευση βιομάζας. "Θα κάνουμε μετρήσεις αέρα και θα αποκλείσουμε πλήρως τις ροές άνθρακα", υπόσχεται ο Voorhis. "Αν συναντήσετε κάποιον με ένα παλιό λατομείο αδρανών πετρωμάτων, ενημερώστε με".
Πηγή: Capital.gr/Forbes
Christopher Helman, Forbes Magazine
