Οι κεντρικές τράπεζες δεν πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν πολλά για το περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει εισαγάγει ορισμένες εκτιμήσεις με κριτήριο την κλιματική αλλαγή στο χαρτοφυλάκιο ομολόγων της, ενώ προειδοποιεί ότι η καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι για τους πολιτικούς και όχι για τις νομισματικές αρχές. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) έχει κάνει ακόμη λιγότερα, υποστηρίζοντας ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή χωρίς ρητή εντολή από το Κογκρέσο.
Οι πρόσφατοι κλυδωνισμοί των τιμών της ενέργειας και οι φυσικές καταστροφές έρχονται προς επίρρωση της προσέγγισης της ΕΚΤ, υποδηλώνοντας ότι οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο. Η Fed έχει και τη δύναμη και τα εργαλεία για να διαδραματίσει έναν μικρό αλλά κρίσιμο ρόλο, ώστε να διευκολύνει τη μετάβαση προς μία πράσινη οικονομία. Ο πρωταρχικός στόχος σχεδόν κάθε κεντρικής τράπεζας είναι να διατηρήσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή σιγά σιγά έχει εισέλθει στο οπτικό πεδίο των υπευθύνων χάραξης πολιτικής τα τελευταία χρόνια.
Ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Μαρκ Κάρνεϊ, προειδοποίησε για τις επιπτώσεις από την αύξηση της θερμοκρασίας σε ομιλία του το 2015, προβλέποντας ότι τα χρηματοπιστωτικά συστήματα θα αντιμετωπίσουν μεγάλες απώλειες εάν ενταθούν οι καιρικές καταστροφές. Την άποψη αυτή συμμερίζονται και άλλοι διοικητές κεντρικών τραπεζών. Σε έρευνα του 2021 από την Invesco, το 63% των κεντρικών τραπεζών που απάντησαν, είπαν ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής εμπίπτει στην εντολή τους.
Ωστόσο, η Fed σε μεγάλο βαθμό έχει αποφύγει το θέμα. Ο πρόεδρός της Τζερόμ Πάουελ δήλωσε τον Ιανουάριο ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ «δεν θα χαράξει πολιτική για την κλιματική αλλαγή». Σε μια κατάταξη των χωρών της «Ομάδας των Είκοσι» (G20) από την οργάνωση συνηγορίας της πράσινης πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες Green Central Banking, η Fed βρίσκεται στη δέκατη έκτη θέση. Το να αγνοούμε τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη οικονομικά δεν έχει νόημα.
Για αρχή, η εξάρτηση των ΗΠΑ από τα ορυκτά καύσιμα τις καθιστά ευάλωτες στη σπείρα του πληθωρισμού, που προκαλείται από τα ενεργειακά σοκ. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτίναξε απότομα τις τιμές του φυσικού αερίου και του αργού καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022. Το υψηλότερο ενεργειακό κόστος αντιπροσώπευε περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού πληθωρισμού στην Ευρωζώνη. Οι ΗΠΑ εξαρτώνται λιγότερο από τα εισαγόμενα καύσιμα από ό,τι η Ευρώπη, αλλά δεν ήταν απρόσβλητες από την αύξηση του κόστους. Οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν κατά 9% από τον Ιανουάριο, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών καταναλωτή της χώρας. Η στροφή προς τις εγχώριες ΑΠΕ θα προστατεύσει τις ΗΠΑ και άλλες χώρες από τέτοιες ελλείψεις, καθώς και από τις αυξήσεις των τιμών που προκαλούν.
Η κλιματική αλλαγή απειλεί, επίσης, να αυξήσει τον πληθωρισμό και να μειώσει την ανάπτυξη μέσω πιο συχνών και επιζήμιων φυσικών καταστροφών. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα κόστισαν στις ΗΠΑ 165 δισ. δολάρια το 2022. Αυτό είναι το τρίτο υψηλότερο κόστος από το 1980 και υπερτριπλάσιο από τον ιστορικό μέσο όρο. Τέλος, τα επιτόκια –το κύριο εργαλείο των κεντρικών τραπεζών για τη διαχείριση της οικονομίας– έχουν επίσης αντίκτυπο στο κόστος των επενδύσεων σε ΑΠΕ.
Μια μελέτη του 2020 από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας διαπίστωσε ότι, όταν τα προεξοφλητικά επιτόκια, τα οποία παρακολουθούν χωρίς δεσμεύσεις τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας, διπλασιάζονται, το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από υπεράκτιες ανεμογεννήτριες ανεβαίνει σχεδόν κατά 45%, ενώ η τιμή της ενέργειας από ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό με χρήση φυσικού αερίου ουσιαστικά δεν μεταβάλλεται.
Πηγή: Reuters/Καθημερινή
Ben Winck, Αρθογράφος Breakingviews Reuters
