Η Ασημίνα Μπιστόλα, Διευθύντρια Νομικής Υπηρεσίας ΑΠΕ της Γενικής Διεύθυνσης Νομικών Υποθέσεων και Εταιρικής Διακυβέρνησης της ΔΕΗ, μιλώντας στο energypress, ανέδειξε ότι το φύλο παραμένει ανασταλτικός παράγοντας για μεγάλο ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών/μητέρων παγκοσμίως.
Ωστόσο, παρά την “πεισματικά” χαμηλή, όπως τη χαρακτηρίζει γυναικεία συμμετοχή, υπάρχει και η άλλη πλευρά. Της αξιοκρατίας, που εστιάζει σε πραγματικά προσόντα, ενώ η ίδια νιώθει ιδιαίτερη χαρά που από τη θέση της συμβάλλει στην υιοθέτηση μέτρων για την καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών.
Ποιά βήματα σας οδήγησαν στον τομέα της ενέργειας; Ήταν επιλογή εξαρχής ή προέκυψε στη συνέχεια;
Η ενασχόληση με την ενέργεια και το περιβάλλον ήταν στοχευμένη επιλογή ζωής, όχι μόνο καριέρας, και μάλλον συνυφάνθηκε με την ευαισθητοποίησή μου από πολύ μικρή ηλικία με θέματα περιβαλλοντικής αγωγής και εκπαίδευσης, την οποία οι -εκπαιδευτικοί- γονείς μου εισήγαγαν στα δημόσια σχολεία της Αττικής στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, μέσα από θέσεις που κατείχαν. Όταν φοιτήτρια πλέον γνωρίστηκα με το δίκαιο του ανταγωνισμού και τη μεταφορά των τότε πρώτων «πακέτων απορρύθμισης» των πρώην μονοπωλιακών αγορών, ήμουν σίγουρη ότι σε αυτό το αντικείμενο θα αφιερωθώ. Έτσι, περιβάλλον και ενέργεια, με οδήγησαν αναγκαία στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Βλέπουμε ότι στον τομέα της ενέργειας είναι λίγες οι γυναίκες που έχουν θέση ευθύνης. Που οφείλεται αυτό;
Πράγματι, σύμφωνα και με πρόσφατη μελέτη του International Energy Agency (IEA), τα ποσοστά διείσδυσης των γυναικών στις ανώτερες βαθμίδες διοίκησης σε ενεργειακές εταιρείες παραμένουν πεισματικά χαμηλά. Την ίδια ώρα σε δημοσιεύματα για τη συμπερίληψη (inclusion) των γυναικών βρίσκει κανείς, πέρα από τα παραδοσιακά επιχειρήματα υπέρ της αναγκαιότητας ανέλιξής μας, στατιστικά στοιχεία για τους αυξημένους ποσοτικά χρηματοοικονομικούς δείκτες των εταιρειών, όταν στη διοίκησή τους συμμετέχουν γυναίκες.
Ωστόσο, παρά τις προσδοκίες, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στην αγορά εργασίας (η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση της ΕΕ ως προς τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το 2020), να είναι ακόμα λιγότερες στη διεκδίκηση θέσεων ευθύνης και από αυτές ακόμα λιγότερες σε τομείς ισχύος και εκπροσώπησης στις ενεργειακές εταιρείες, που είναι παραδοσιακά ανδροκρατούμενες λόγω ακαδημαϊκού υποβάθρου.
Το καλό νέο είναι ότι στις ΑΠΕ, η συμμετοχή των γυναικών παγκοσμίως αγγίζει το 32% και είναι σημαντικά αυξημένη σε σχέση με τις παραδοσιακές ενεργειακές βιομηχανίες
Κατά τη γνώμη μου, ο βασικός λόγος που εξακολουθεί να καταγράφεται υστέρηση στην επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών εν γένει είναι η «οικειοθελής» διακοπή της καριέρας για τη φροντίδα των παιδιών [η οποία φροντίδα κατά το ΕΣΔΙΦ 2021-2025 φαίνεται να αφορά κυρίως τις γυναίκες, 49,7% έναντι 4,0% των ανδρών] και αντίστοιχα οι διακρίσεις που υφιστάμεθα κατά την αναπαραγωγική ηλικία. Υπάρχει η αποκαλούμενη «ποινή μητρότητας» («motherhood penalty»). Συνεπώς, το φυλετικό χάσμα στην πραγματικότητα αφορά τις γυναίκες με παιδιά από τη μία και όλους τους άλλους από την άλλη.
Ευτυχώς, το προσωπικό μου παράδειγμα είναι από εκείνα που διαψεύδουν τον κανόνα.
Ποια ήταν η στιγμή που καταλάβατε ότι το φύλο παίζει (…ή δεν παίζει) ρόλο στην επαγγελματική εξέλιξη;
Το φύλο παίζει ρόλο για μεγάλο ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών/μητέρων παγκοσμίως, σε άλλους κλάδους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο, όπως ανέφερα λίγο νωρίτερα. Συνοπτικά, κάποιο μέρος της αλήθειας συμπυκνώνεται στο παρακάτω σεξιστικό στερεότυπο, σύμφωνα με το οποίο αν θες να είσαι επιτυχημένη στη δουλειά πρέπει «(…) να σκέφτεσαι σαν άντρας, να φέρεσαι σαν κυρία, να μοιάζεις με νεαρή κοπέλα και να δουλεύεις σαν άλογο (…)». Υπάρχει και η άλλη αλήθεια, ωστόσο. Αυτή της αξιοκρατίας, αυτή των -πάρα πολλών- ανθρώπων που δεν θεωρούν την εμφάνιση διαβατήριο και τη μητρότητα τροχοπέδη, αλλά εστιάζουν σε πραγματικά προσόντα και δεξιότητες, αυτή των αντρών που είναι εξίσου, εάν όχι περισσότερο καλλιεργημένοι αξιακά κι από τις ίδιες τις γυναίκες, και δίνουν τις δικές τους μάχες για την εργασιακή ισότητα.
Και οι δύο πραγματικότητες είναι ταυτόχρονα αληθινές.
Ποια ήταν η στιγμή που καταλάβατε ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει πλέον προς το καλύτερο;
Καθημερινά. Και χαίρομαι που, κάπως, συμβάλλω από τη θέση μου να υιοθετηθούν μέτρα, πολιτικές και διαδικασίες που καταπολεμούν διακρίσεις σε βάρος των γυναικών. Σήμερα, η ομάδα της ΔΕΗ Ανανεώσιμες αποτελείται κατά 40% από γυναίκες, υψηλού μορφωτικού επιπέδου και εξειδίκευσης με μέσο όρο ηλικίας τα 38 έτη. Όπως προκύπτει δε από την Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ομίλου ΔΕΗ υπάρχουν για πρώτη φορά δύο γυναίκες σε θέση Γενικής Διευθύντριας, ενώ γυναικείου φύλου είναι και το 33,6% των διευθυντικών στελεχών. Κι αυτό δεν είναι αμελητέο ποσοστό σε ένα σύνολο σχεδόν 6.700 εργαζομένων.
Who is who
Η Ασημίνα Μπιστόλα είναι Δικηγόρος Αθηνών και Διαμεσολαβήτρια με μεταπτυχιακές σπουδές και εξειδίκευση στο Δίκαιο του Ελεύθερου Ανταγωνισμού. Το 2012 επιλέχθηκε να ηγηθεί της Νομικής Υπηρεσίας της ΔΕΗ Ανανεώσιμες και από το 2020 αναλαμβάνει τη θέση της Διευθύντριας Νομικής Υπηρεσίας ΑΠΕ της Γενικής Διεύθυνσης Νομικών Υποθέσεων και Εταιρικής Διακυβέρνησης της ΔΕΗ.
Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες εκτελεί ένα αξιοσημείωτο πρόγραμμα ανάπτυξης στις ΑΠΕ. Ήδη έχει εγκατεστημένα έργα ΑΠΕ ισχύος άνω των 500 MW, ένα χαρτοφυλάκιο ώριμων αδειοδοτικά έργων ΑΠΕ συνολικής ισχύος άνω των 4 GW και σχεδόν πενήντα (50) εταιρείες στον Όμιλο. Όπως τονίζει η ίδια, σαν εταιρεία φιλοδοξούν, να αγγίξουν τα 5 GW εντός της επόμενης τριετίας και τα 10 GW στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.
Τα χρόνια της ενεργούς δικηγορίας τόσο στη ΔΕΗ, όσο και υπό άλλους εντολείς η νομική ομάδα της οποίας ηγείται, έχει ασχοληθεί εντατικά με υποθέσεις ανταγωνισμού και συγκεντρώσεων, εξαγορές και συγχωνεύσεις στην αγορά της ενέργειας, χρηματοδοτήσεις έργων, αδειοδοτικά και ρυθμιστικά θέματα και γενικά με όλο το φάσμα της ωρίμανσης, κατασκευής και λειτουργίας έργων ΑΠΕ. Σήμερα, αριθμεί τα οκτώ (8) άτομα και αποτελεί προσωπικό της στόχο να παρέχει ελευθερία και ευκαιρίες για ανάληψη πρωτοβουλιών, να εμπιστεύεται και να αναπτύσσει στελέχη.
Είναι σύζυγος και μητέρα δύο ανήλικων παιδιών.
Η ενασχόληση με το Περιβάλλον και την ενέργεια την οδήγησαν στις ΑΠΕ. Η Ασημίνα Μπιστόλα είναι Διευθύντρια Νομικής Υπηρεσίας ΑΠΕ της Γενικής Διεύθυνσης Νομικών Υποθέσεων και Εταιρικής Διακυβέρνησης της ΔΕΗ.