Το 2025 είναι μια χρονιά–σταθμός για την ισότητα των φύλων. Συμπληρώνονται τρεις δεκαετίες από τη Διακήρυξη και την Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου, το πιο ολοκληρωμένο παγκόσμιο σχέδιο για τα δικαιώματα των γυναικών. Ταυτόχρονα, εορτάζονται τα 25 χρόνια από το Ψήφισμα 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια, καθώς και τα 80 χρόνια του ίδιου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση Progress on the Sustainable Development Goals: The Gender Snapshot 2025, που εκδίδεται από την UN Women και το Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (UN DESA), έρχεται να αποτυπώσει την πρόοδο και τις καθυστερήσεις στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης από την οπτική της ισότητας των φύλων και της ενδυνάμωσης των γυναικών και κοριτσιών.
.
Τα νούμερα με μια ματιά
Σύμφωνα με την έρευνα, σχεδόν 376 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια ζουν σήμερα σε ακραία φτώχεια, για να καταλάβουμε την τάξη μεγέθους στην απογραφή του Ιανουαρίου 2024 ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 449,2 εκατομμύρια. Αν οι τρέχουσες τάσεις συνεχιστούν, το 2030 πάνω από 351 εκατομμύρια θηλυκότητες θα εξακολουθούν να ζουν με λιγότερα από 2,15 δολάρια την ημέρα. Οι γυναίκες είναι επίσης πιο εκτεθειμένες στην επισιτιστική ανασφάλεια σε σχέση με τους άνδρες κατά 64 εκατομμύρια (σε απόλυτα νούμερα). Οι γυναίκες αυτές δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκές φαγητό, ενώ η αναιμία συνεχίζει να θερίζει στις γυναίκες με ποσοστό 31,1% το 2025, που αναμένεται να φτάσει σε 33% το 2030 στις αναπαραγωγικές ηλικίες.
Κλιματική δικαιοσύνη και συγκρούσεις
Στο πεδίο της κλιματικής κρίσεις και των συγκρούσεων οι γυναίκες φαίνονται επίσης πιο εκτεθειμένες. Σύμφωνα με την έρευνα, το 2024, 676 εκατομμύρια ζούσαν κοντά σε εμπόλεμες ζώνες, αριθμός-ρεκόρ από τη δεκαετία του ’90. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή αναμένεται να ωθήσει έως και 158 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε ακραία φτώχεια μέχρι το 2050. Παρόλα αυτά, μόλις το 39% των χωρών έχει θεσπίσει μηχανισμούς ενσωμάτωσης της ισότητας των φύλων στις εθνικές πολιτικές για το κλίμα.
Υγεία: καλά και κακά νέα
Μια ευχάριστη είδηση που προκύπτει από την έρευνα είναι πως η μητρική θνησιμότητα έχει μειωθεί κατά 39% από το 2000, μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της παγκόσμιας υγείας. Ωστόσο, οι γυναίκες-παρότι στατιστικά ζουν περισσότερο- εξακολουθούν να περνούν μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε κακή υγεία. Επιπλέον, μόνο 56,3% των γυναικών 15–49 ετών έχουν πλήρη απόφαση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία –εύρημα που αποτελεί μια σκληρή υπενθύμιση ότι τα δικαιώματα αυτά δεν είναι καθολικά ούτε δεδομένα.
Πολιτική και εργασία: η γυάλινη οροφή επιμένει
Η πολιτική εκπροσώπηση έχει σημειώσει άνοδο: το 2025 οι γυναίκες κατέχουν 27,2% των κοινοβουλευτικών εδρών, ποσοστό αυξημένο κατά 5 μονάδες σε σχέση με το 2015. Παρόλα αυτά, σε 102 χώρες δεν έχει υπάρξει ποτέ γυναίκα αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης. Στις τοπικές κυβερνήσεις, η παρουσία των γυναικών έχει σταματήσει στο 35,5%, ενώ στις διοικητικές θέσεις το ποσοστό μόλις αγγίζει το 30%. Με τον σημερινό ρυθμό, θα χρειαστεί σχεδόν ένας αιώνας για να φτάσουμε στο πολυπόθητο 50-50.
Η απειλή του ΑΙ
Ένα από τα βασικότερα πορίσματα της έρευνας αφορούσε το ψηφιακό χάσμα, το οποίο παραμένει υψηλό ακόμα και σήμερα. Συγκεκριμένα, το 2024 το 70% των ανδρών χρησιμοποιούσε διαδίκτυο έναντι του 65% των γυναικών. Ωστόσο, το κλείσιμο αυτής της «ψαλίδας» μέχρι το 2050 θα μπορούσε να ωφελήσει 343,5 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια και να προσθέσει 1,5 τρισ. δολάρια στην παγκόσμια οικονομία έως το 2030. Η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται να θολώσει παραπάνω το εργασιακό τοπίο για τις θηλυκότητες. Σύμφωνα με την έρευνα, το 27,6% των θέσεων εργασίας των γυναικών είναι εκτεθειμένο στον αυτοματισμό, έναντι του 21,1% των ανδρών.
Η έρευνα από το UN Women και το τμήμα Οικονομικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, αποτυπώνει την εικόνα της παγκόσμια ισότητας των φύλων σε αριθμούς.