Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκαθάρισε ότι η εφαρμογή της νέας ρύθμισης κατά της αποψίλωσης δασών — της EU Deforestation Regulation (EUDR) — προχωρά στις 30 Δεκεμβρίου 2025 για μεσαίες και μεγάλες εταιρείες, με προσωρινή «χαλάρωση» της εφαρμογής μέχρι τις 30 Ιουνίου 2026.
.
Ταυτόχρονα, οι πολύ μικροί και μικροί φορείς από χώρες χαμηλού κινδύνου παίρνουν παράταση μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2026, σύμφωνα με οδηγό που παρουσίασε η νομική εταιρεία Norton Rose Fulbright.
Η ρύθμιση στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι μόνο προϊόντα ανεξαρτήτως του μεγέθους τους — αλλά ειδικά τα “relevant commodities” όπως κακάο, καφές, βοοειδή, φοινικέλαιο, καουτσούκ, σόγια και ξύλο — τα οποία δεν προέρχονται από αποψιλωμένες ή υποβαθμισμένες περιοχές, εισέρχονται στην αγορά της Ε.Ε. Το προσχέδιο εξειδικεύει ότι στην εμβέλεια θα μπαίνουν μόνο φυσικές ύλες, όχι συνθετικά παράγωγα, και εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής τα μεταχειρισμένα/ανακυκλωμένα υλικά.
Ένα από τα σημαντικά νέα στοιχεία είναι η ταξινόμηση χωρών κατά “country risk classification” που περιλαμβάνει 140 κράτη ως «χαμηλού κινδύνου» (μεταξύ των οποίων και όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.). Επίσης, τέσσερις χώρες — η Λευκορωσία, η Μυανμάρ, η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα — χαρακτηρίστηκαν «υψηλού κινδύνου». Από αυτή την κατάταξη εξαρτάται το εύρος των διαδικασιών due diligence που θα χρειάζεται κάθε επιχειρηματίας.
Για τις επιχειρήσεις που προμηθεύονται σημαίνουσες πρώτες ύλες από χώρες «χαμηλού κινδύνου», οι υποχρεώσεις είναι πιο περιορισμένες: απαιτείται συλλογή βασικών πληροφοριών και γεωεντοπιστικών στοιχείων, αλλά όχι η πλήρης αξιολόγηση και μετρίαση κινδύνου όπως προβλέπεται στο άρθρο 10 και 11 της ρύθμισης — εκτός αν υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις μη συμμόρφωσης.
Η νομική εταιρεία σημειώνει ότι η υπάρχουσα αναπτυξιακή κατάσταση απαιτεί άμεσα την έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε., ώστε να μην υπάρξει καθυστέρηση πέρα από την ήδη ορισμένη ημερομηνία εφαρμογής. Αν η έγκριση δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως, τότε η ρύθμιση θα τεθεί σε ισχύ όπως προβλέπεται στις 30 Δεκεμβρίου 2025 για τις μεσαίες/μεγάλες εταιρείες.
Με την έλευση του EUDR ανοίγει μια νέα φάση για τις αλυσίδες εφοδιασμού που διασχίζουν τα διεθνή σύνορα: οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενισχύσουν τη διαφάνεια, να ενσωματώσουν κατάλληλες διαδικασίες ελέγχου, να διαχειριστούν δεδομένα γεωεντοπισμού και να προσαρμοστούν σε πιο απαιτητικά πρότυπα. Αν δεν το πράξουν, θα αντιμετωπίσουν όχι μόνο συμμόρφωση αλλά και πιθανές κυρώσεις, στην αγορά της Ε.Ε. που κινείται προς πιο βιώσιμα πρότυπα.
Για ελληνικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που προμηθεύονται πρώτες ύλες από τρίτες χώρες, η προθεσμία δεν είναι μακριά και οι προετοιμασίες θα πρέπει να επιταχυνθούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η νομική κοινότητα καταδεικνύουν ότι η επιχείρηση εκ των προτέρων συμμόρφωση αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα — σε μια εποχή που η παραβατικότητα και η έλλειψη διαφάνειας μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρούς κινδύνους επωνυμίας αλλά και οικονομικούς.
Συμπερασματικά, η έγκριση και εφαρμογή της ρύθμισης EUDR αποτελεί ορόσημο για την πολιτική κατά της παγκόσμιας αποψίλωσης: μετατοπίζει το κέντρο βάρους από τη «διαχείριση αποβλήτων» στη «προληπτική και βιώσιμη προμήθεια». Η ρύθμιση δεν είναι απλώς ένα νομικό έγγραφο αλλά ένα εργαλείο αλλαγής του τρόπου που οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την αλυσίδα αξίας τους — με μεγάλη σημασία για την περιβαλλοντική και κοινωνική τους εικόνα, και τελικά για τη βιωσιμότητά τους.
Ένα από τα σημαντικά νέα στοιχεία είναι η ταξινόμηση χωρών κατά “country risk classification” που περιλαμβάνει 140 κράτη ως «χαμηλού κινδύνου».