Από την Κυριακή 23 Ιουλίου περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από τη Ρόδο λόγω πυρκαγιών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εκκένωση από πυρκαγιά που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στην Ελλάδα, η οποία – ευτυχώς - υλοποιήθηκε με επιτυχία.
Αντίστοιχη κατάσταση επικρατεί και σε άλλα μέρη της Ευρώπης την ίδια περίοδο, με το ιταλικό νησί της Σαρδηνίας να έχει 47 βαθμούς Κελσίου και να έχει σημάνει κόκκινος συναγερμός σε όλες τις μεγάλες ιταλικές πόλεις. Οι πυρκαγιές εξαπλώνονται επίσης στην Πορτογαλία και την Κροατία, ενώ σε όλη τη Μεσόγειο, οι πυροσβεστικές αρχές δίνουν μάχη με τις πυρκαγιές. Στην Αλγερία 40 άνθρωποι φέρονται να έχουν χάσει ήδη τη ζωή τους.
Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) δήλωσε ότι ο Ιούλιος ξεκίνησε με την πιο ζεστή εβδομάδα που έχει καταγραφεί ποτέ. Αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής και του El Nino (ένα καιρικό φαινόμενο που θερμαίνει τον Ειρηνικό Ωκεανό). Δεδομένου του ρυθμού και της πορείας της κλιματικής αλλαγής, τέτοια φαινόμενα είναι πιθανό να εμφανίζονται πιο συχνά τα επόμενα χρόνια. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρώπη έχει χαρακτηριστεί από ερευνητές του κλίματος ως "καυτό σημείο" εξ’ αιτίας της έντονης καλοκαιρινής ζέστης και σύμφωνα με τις προβλέψεις οι μελλοντικοί καύσωνες θα είναι μεγαλύτεροι, συχνότεροι και εντονότεροι, τα ταξίδια στην Ευρώπη θα επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό.
Σε πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων (ETC), οι κυριότεροι παράγοντες που οι ταξιδιώτες θεωρούν σημαντικούς κατά την επιλογή ενός προορισμού, είναι ο πολιτισμός (44%), το κόστος (43%) και το φυσικό περιβάλλον (43%). Οι κυριότερες ανησυχίες τους είναι η αύξηση του πληθωρισμού (23,7%), η οικονομική τους κατάσταση (17,4%), ο πόλεμος στην Ουκρανία (11,5%), ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναφέρθηκαν από το 7,3%. Παρ’ όλα αυτά, η ETC αναφέρει ότι αυτό δείχνει μια αυξημένη ευαισθητοποίηση των ταξιδιωτών σχετικά με τους περιορισμούς που επηρεάζονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Παράλληλα, αρκετοί άνθρωποι του τουριστικού κλάδου διαπιστώνουν ότι αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός ταξιδιωτών που προσαρμόζουν τα σχέδιά τους για να υπολογίσουν τις υψηλές θερμοκρασίες, είτε αλλάζοντας προορισμούς, είτε τροποποιώντας τα ημερήσια προγράμματά τους, είτε καθυστερώντας τα ταξίδια τους κατά ένα ή δύο μήνες.
Μια έρευνα που διεξήχθη πέρυσι από τον βρετανικό πάροχο ταξιδιωτικής ασφάλισης InsureandGo διαπίστωσε ότι το 71% των ανθρώπων πιστεύουν ότι τα μέρη της Ευρώπης θα είναι πολύ ζεστά για να τα επισκεφθούν το καλοκαίρι μέχρι το 2027. Μάλιστα, οι προορισμοί για τους οποίους ανησυχούσαν περισσότερο ήταν η Ισπανία, η Ελλάδα, η Τουρκία και η Κύπρος.
Ενώ λοιπόν μέχρι σήμερα ο ήλιος και η ζέστη αποτελούσαν πόλο έλξης για τους τουρίστες (καθιστώντας τις μεσογειακές χώρες πρώτη επιλογή), διαφαίνεται ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τα φαινόμενα πρωτοφανών καυσώνων ανατρέπουν - ίσως οριστικά - αυτόν τον κανόνα τουριστικής συμπεριφοράς. Σαφής ένδειξη, το καλοκαιρινό ταξιδιωτικό ημερολόγιο της Ευρώπης που έχει αρχίσει να εκτείνεται στους πιο ήσυχους (και δροσερούς) μήνες Απρίλιο, Μάιο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, ενώ πολλοί ταξιδιώτες φαίνεται να μετατοπίζουν τα δρομολόγιά τους προς χώρες της βόρειας Ευρώπης.
Τι σημαίνει αυτό για παραδοσιακούς προορισμούς διακοπών, όπως η Ελλάδα, που ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο της οικονομίας (αποτελεί σχεδόν το 10% του ΑΕΠ της ΕΕ και απασχολεί περίπου 23 εκατομμύρια άτομα); Ότι θα πρέπει να καταστρώσει ένα εθνικό σχέδιο δράσης που θα εστιάζει και στα άλλα στοιχεία που η Ελλάδα έχει να προσφέρει ως τουριστικός προορισμός (εκτός από το κλίμα), και το πιο σημαντικό, αυτός ο στρατηγικός σχεδιασμός να εστιάζει σε ένα βιώσιμο ‘’Πράσινο’’ μοντέλο ανάπτυξης.
Αξίζει να σημειωθούν ορισμένα σημεία αναφοράς στα οποία η πολιτεία και οι τουριστικοί φορείς θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα, προκειμένου να μπορέσει το ελληνικό τουριστικό προϊόν να συμβαδίζει με τις αρχές της βιωσιμότητας ανά περιοχή:
• Έλεγχος της κατανάλωσης του νερού και των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με ιδιαίτερη εστίαση στην ορθολογική χρήση τους και τη εξάλειψη της σπατάλης.
• Μείωση των απορριμμάτων και εξασφάλιση της ανακύκλωσής τους.
• Έλεγχος και μείωση των προβλημάτων κυκλοφοριακής συμφόρησης και ρύπανσης.
• Προώθηση χρήσης μέσων μεταφοράς φιλικών προς το περιβάλλον.
• Έλεγχος της πρόσβασης των τουριστών σε οικολογικά και πολιτιστικά ευάλωτες περιοχές.
• Επένδυση σε προγράμματα περιβαλλοντικής προστασίας.
• Χορήγηση κινήτρων στις τουριστικές επιχειρήσεις ώστε, να υιοθετούν περιβαλλοντικές πολιτικές ανάπτυξης.
• Εκπαίδευση των τοπικών κοινωνιών και εξοικείωση με τις έννοιες, τις αρχές, και τις πρακτικές βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
• Προώθηση και κίνητρα για την υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού συμβατών με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Σε επίπεδο Ε.Ε., η Επιτροπή για τον τουρισμό αναφέρει ότι τα μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής "θα πρέπει πάντα να περιλαμβάνονται στις έξυπνες και βιώσιμες στρατηγικές τουρισμού σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο" και δίνει κίνητρα για έρευνα και πηγές χρηματοδότησης μέσω της αποστολής "Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή" του προγράμματος "Ορίζοντας Ευρώπη".
Για να καταστεί η τουριστική βιομηχανία βιώσιμη, δεν αρκεί μόνο η προσαρμογή της στην κλιματική αλλαγή. Θα πρέπει σε παγκόσμιο επίπεδο να καταστήσουμε τον τουρισμό (δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις μεταφορές ) φιλικό προς το περιβάλλον και ουσιαστικά βιώσιμο.
Πηγή: SKAI
Ο Νίκος Αυλώνας είναι Πρόεδρος και ιδρυτής του Κέντρου Αειφορίας (CSE), ενός εξειδικευμένου οργανισμού σε θέματα παροχής στρατηγικής Αειφόρου Ανάπτυξης και εκπαίδευσης.
