ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ίσως η πιο ‘μοδάτη’ λέξη των τελευταίων ετών. Ωστόσο η υπερβολή στην χρήση της κυρίως για λόγους marketing δεν είναι απαραίτητα καλή και σε πολλές περιπτώσεις αρχίζει και χάνει το νόημα της.
Ας τα δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η βιωσιμότητα ορίζεται ως «οι δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του παρόντος, χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών, να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες». Ο όρος λοιπόν, περιγράφει τη αποτελεσματική διαχείριση των πόρων χωρίς να τους εξαντλεί. Ενώ συμπεριλαμβάνει την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα, που σχετίζονται με την ικανοποίηση των τρεχουσών οικονομικών και κοινωνικών αναγκών των ανθρώπων χωρίς να διακυβεύονται οι μελλοντικές γενιές. Συχνά ο όρος της βιωσιμότητας μπερδεύεται με τον όρο της βιώσιμης ανάπτυξης. Η βιώσιμη ανάπτυξη περιγράφει τις διαδικασίες που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί μακροπρόθεσμα οικονομική ευημερία και ποιότητα ζωής χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και τις προσδοκίες τους. Με βάση τα παραπάνω, θα αναρωτιόταν λοιπόν κανείς, η δήλωση μιας εταιρείας για την επιτυχή μείωση κατά 25% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αποτελεί απόδειξή ‘βιωσιμότητας’; Μάλλον θα απαντούσαμε, ΟΧΙ: Η μεμονωμένα μειωμένη επίπτωση στο περιβάλλον δεν ισοδυναμεί απαραίτητα με όφελος για τις μελλοντικές γενιές. Για να υπάρξει όφελος, θα πρέπει η επιχείρηση να αναπτύξει ένα πλάνο ( = βιώσιμη ανάπτυξη) διαρκούς μείωσης έως και εξάλειψης κάθε περιβαλλοντικής επίπτωσης που προέρχεται από την αλυσίδα εφοδιασμού της και τις καθημερινές της δραστηριότητες. Σε αυτή την βάση, μία επιχείρηση θα μπορούσε πραγματικά να ισχυριστεί ότι είναι βιώσιμη.
Έχοντας θέσει το παραπάνω πλαίσιο ας δούμε τι συμβαίνει στην Τουριστική Βιομηχανία. Ποιος είναι ο ορισμός του βιώσιμού τουρισμού; Με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, βιώσιμος χαρακτηρίζεται ο ‘τουρισμός που λαμβάνει πλήρως υπόψη του τις υφιστάμενες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του και ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επισκεπτών, του κλάδου και των κοινοτήτων στους προορισμούς υποδοχής’’. Με λίγα λόγια, η ιδέα πίσω από τον βιώσιμο τουρισμό είναι ότι οι επισκέπτες θα πρέπει να έχουν το δυνατόν μικρότερο αντίκτυπο στον προορισμό.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι η ιδέα του βιώσιμου τουρισμού δεν μπορεί να είναι απλά η ΄νέα τάση’. Απαιτεί αλλαγή της κουλτούρας μίας πολύπλοκης αλυσίδας που φθάνει στον ίδιο τον επισκέπτη. Απαιτεί συμμετοχή όλων των κοινωνικών εταίρων που εμπλέκονται στην βιομηχανία της Φιλοξενίας αλλά και μία ισχυρή πολιτική ηγεσία ώστε να εξασφαλίζεται ευρεία συναίνεση. Απαιτεί αλλαγή συμπεριφοράς. Απαιτεί ένα ξεκάθαρο πλάνο βιώσιμης ανάπτυξης.
Παρόλο, που η συζήτηση για την βιώσιμη ανάπτυξη της Τουριστικής Βιομηχανίας, ξεκίνησε πριν την περίοδο της πανδημίας, η περίοδος αυτή λειτούργησε ως επιταχυντής. Την μετά - COVID-19 εποχή, οι συζητήσεις στην Τουριστική βιομηχανία που σχετίζονται με το περιβάλλον, τον άνθρωπο και την κοινωνία μετουσιώθηκαν σε απαιτήσεις. Ωστόσο, πολλές φορές αυτές οι απαιτήσεις βασίζονται σε ουτοπικές ιδέες. Πώς μπορεί το μέλλον του τουρισμού να συμβιβάσει αυτές τις ουτοπικές ιδέες με ρεαλιστικές προοπτικές;
Όταν η τουριστική ζήτηση μιας περιοχής αυξάνεται, η ζήτηση για φιλοξενία, σίτιση αυξάνεται. Παράλληλα, η αύξηση της επισκεψιμότητας ενός προορισμού μπορεί να οδηγήσει σε υπερ-τουρισμό και ως εκ τούτου σε μείωση της ποιότητας της εμπειρίας του ταξιδιώτη, απογοήτευση της τοπικής επικοινωνίας, συμφόρηση υποδομών και, φυσικά, βλάβη στα τοπικά οικοσυστήματα. Έτσι ο τουρισμός και η τοπική κοινωνία διαπλέκονται λόγω φυσικής εγγύτητας και αναπόφευκτης συνεργασίας.
Για το λόγο αυτό, οι βιώσιμες τουριστικές πρακτικές και η ηθική ανάπτυξη των επιχειρήσεων που συνδέονται με τον Τουρισμό και την Φιλοξενία είναι ζωτικοί παράγοντες τόσο για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση του πολιτισμού όσο και για την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα των προορισμών. Τα ξενοδοχεία διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην εκπαίδευση των επισκεπτών σχετική με βιώσιμες συμπεριφορές. Η επιτυχία της βιώσιμης ανάπτυξης εξαρτάται από τον σεβασμό και τη διατήρηση των φυσικών και πολιτιστικών θησαυρών που προσελκύουν τους τουρίστες να επισκεφτούν τους προορισμούς τους.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τουρισμός είναι μια περίπλοκη διαδικασία γίνεται εμφανές ότι για την βιώσιμη ανάπτυξή του απαιτείται κοινή στόχευση, συνεχής συνεργασία και αλληλοσεβασμός μεταξύ όλων των φορέων που δραστηριοποιούντα άμεσα ή έμμεσα τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Πρωταρχικό μέλημα όλων θα πρέπει να είναι η ποιότητα ζωής των κατοίκων των περιοχών υποδοχής σε συνδυασμό με την ποιότητα της εμπειρίας των επισκεπτών. Έτσι ο κάθε κρίκος της αλυσίδας, από τις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες μέχρι τον ιδιοκτήτη ενός μικρού beach-bar, πρέπει να έρθουν αντιμέτωποι με τις δικές τους προκλήσεις. Έχοντας ως εργαλείο τις νέες συμπεριφορικές τάσεις των πελατών, μπορούν να προωθήσουν υπηρεσίες ή / και προϊόντα που βασίζονται στην αποτελεσματική διαχείριση των πόρων, την ευαισθητοποίηση και την ανάληψη ευθυνών σε σχέση με το αντίκτυπο της τουριστικής δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον. Όμως η βιώσιμη ανάπτυξη δεν αφορά μόνο τις φιλικές προς το περιβάλλον ανέσεις. Οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν στόχο την εκπαίδευση του ντόπιου πληθυσμού και των επισκεπτών με γνώμονα τον σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά, στον άνθρωπο, στα ήθη και τα έθιμα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούν ένα νέο ταξιδιωτικό κοινό που θα κάνει συνειδητές επιλογές σχετικά με τον τρόπο που ταξιδεύει και θα έχει μια βαθύτερη κατανόηση του κοινωνικού, πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αντίκτυπου του ταξιδιού στο σύνολό του.
Οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι προσεκτικές όταν χρησιμοποιούν τον όρο ‘βιωσιμότητα’. Αντί να το χρησιμοποιούν μόνο ως εργαλείο μάρκετινγκ, το οποίο θα βλάψει την εικόνα τους μακροπρόθεσμα, θα πρέπει να το χρησιμοποιούν ως εργαλείο που προσφέρει οφέλη στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στον άνθρωπο. Θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα και να επιλέγονται οι προτεραιότητες εκείνες, οι οποίες θα ικανοποιούν τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των επισκεπτών, των τοπικών κοινωνιών και θα προστατεύουν το περιβάλλον.
Καθίσταται πλέον επιτακτική ανάγκη να εγκαταλειφθεί το παλαιό μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης. Η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη απαιτεί μια σύγχρονη αντίληψη εταιρικής διακυβέρνησης με υψηλή ποιότητα υπηρεσιών, μη διατάραξη της ευημερίας των κατοίκων κάθε τόπου, μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, προστασία της εργασίας. Η προσέγγιση αυτή, αποτελεί τη βάση για την επίτευξη της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, ως την μόνη στρατηγική επιλογή.
Έτσι, ο Φορέας, στο πλαίσιο μίας ευρύτερης δέσμης πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει χώρας για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στο σύνολο της οικονομίας, πραγματοποιεί την Παρασκευή, 05 Μαϊου, ανοικτή Ημερίδα με θέμα: SUSTAINABILITY IN TOURISM, η οποία συνδιοργανώνεται με το Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης (ΕΤΕΠ Κρήτης) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμα με τους καταξιωμένους ομιλητές και συμμετέχοντες καθώς και τη δήλωση συμμετοχής, μπορείτε να τη βρείτε ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο: TÜV HELLAS (TÜV NORD).
Βασιλική Καζάζη, CEO TÜV HELLAS (TÜV NORD) S.A.
