Στη μελέτη[1] συμμετείχε πλήθος επιστημόνων και ιδρυμάτων από χώρες από όλες τις Ηπείρους του πλανήτη, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα[2]. Οι επιστήμονες εξέτασαν τις αιτίες θανάτου μεγάλων μεταναστευτικών πτηνών (αρπακτικά, γύπες, πελαργοί, γερανοί), που οφείλονται σε ανθρώπινο παράγοντα. Μόλις το 2% των διαπιστωμένων θανάτων των πουλιών οφείλεται σε κρούση με ανεμογεννήτριες.
Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα τηλεμετρίας, δηλαδή από πομπούς που τοποθετήθηκαν σε 4097 άτομα από 45 διαφορετικά είδη πτηνών. Τα δεδομένα θεωρούνται πολύ αντιπροσωπευτικά αφού καλύπτουν μια περίοδο 20 σχεδόν ετών (2003-2021) και μια ευρεία περιοχή των μεταναστευτικών διαδρόμων Αφρικής-Ευρασίας σε πάνω από 90 χώρες.
Βρέθηκαν συνολικά 637 νεκρά πουλιά με εξακριβωμένη αιτία θανάτου κάποια ανθρώπινη δραστηριότητα. Διαπιστώθηκαν τρεις βασικές αιτίες θανάτου: ηλεκτροπληξία (40,5%), λαθροθηρία (21,66%) και δηλητηρίαση (16,33%). Οι ανεμογεννήτριες δεν αποτελούν σημαντική αιτία.
Είναι ιδιαίτερα αρνητικό το γεγονός ότι αθροιστικά το 38% των περιπτώσεων οφείλονται σε λαθροθηρία και δηλητηρίαση, δηλαδή παράνομες ενέργειες και κατακριτέες - ειδικά όταν η δηλητηρίαση οφείλεται σε δηλητηριασμένα δολώματα, όπως έχει διαπιστωθεί πολλές φορές και στη χώρα μας.
Ειδικά για τους γύπες, το ποσοστό θανατώσεων εξαιτίας λαθροθηρίας και δηλητηρίασης αυξάνεται δραματικά και ξεπερνάει το 58%. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα. Στη χώρα μας τα μεμονωμένα περιστατικά κρούσεων αυτών των πουλιών με ανεμογεννήτριες, λαμβάνουν συνήθως πολύ μεγαλύτερη δημοσιότητα σε σχέση με τις θανατώσεις από τις άλλες αιτίες που είναι οι πραγματικοί κίνδυνοι για αυτά. Η αντίφαση αυτή δεν είναι περίεργη: οφείλεται στη συστηματική προσπάθεια ενοχοποίησης της αιολικής ενέργειας μέσω διασποράς fake news.
Πρόσφατα περιστατικά στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν τα ανωτέρω ευρήματα: μαζική δηλητηρίαση προστατευόμενων ειδών στον Έβρο τον Μάρτιο 2024 (όπου βρέθηκαν 22 δηλητηριασμένα πτηνά), δύο δηλητηριασμένοι χρυσαετοί επίσης στον Έβρο (Δεκέμβριος 2023), ενώ το 2020 είχαν βρεθεί 11 νεκρά όρνια, με εμφανή σημάδια δηλητηρίασης, στην ευρύτερη περιοχή του φαραγγιού της Κλεισούρας, στο Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου – Αιτωλικού, ένα ιδιαίτερα βαρύ πλήγμα στην προστατευόμενη ορνιθοπανίδα, αντίστοιχο του περιστατικού στην κοιλάδα του Νέστου το 2012 όπου αφανίστηκε ολόκληρη αποικία από όρνια.
Τα δεδομένα της Διεθνούς Ένωσης για την προστασία της ορνιθοπανίδας
Τα δεδομένα αυτά, ταιριάζουν με την καταγραφή των παραγόντων που απειλούν τα πτηνά, όπως δημοσιοποιούνται τακτικά από τη Διεθνή Ένωση για την προστασία της ορνιθοπανίδας (Birdlife International). Στην τελευταία αναφορά της η Διεθνής Ορνιθολογική Ένωση διαπιστώνει ότι για μόλις το 3,9% των απειλούμενων ειδών οι Ανανεώσιμες Πηγές περιλαμβάνονται στις απειλές τους. Αντιθέτως, η κλιματική αλλαγή συνιστά απειλή για το 34% των απειλούμενων ειδών. Ο τομέας που απειλεί τα περισσότερα απειλούμενα είδη παγκοσμίως είναι ο αγροτικός τομέας (73%).
Όλα αυτά σημαίνουν ότι η επίθεση με ψεύδη στις ανεμογεννήτριες είναι διπλά ατυχής: Κατηγορεί άδικα μια τεχνολογία για κάτι που δεν φταίει (δηλ. τον κίνδυνο εξαφάνισης ειδών πτηνών), και μάλιστα κατηγορεί την τεχνολογία εκείνη που αντιμετωπίζει μια από τις απείρως πιο σημαντικές αιτίες που απειλούν τα πουλιά: την κλιματική αλλαγή.
[1] Juan Serratosa et al., Tracking data highlight the importance of human-induced mortality for large migratory birds at a flyway scale, Biological Conservation, Volume 293, 2024, 110525, ISSN 0006-3207, https://doi.org/10.1016/j.biocon.2024.110525
[2] Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ, Ισπανία, Ελβετία, Νότια Αφρική, Τανζανία, Λεττονία, Ιταλία, Κύπρος, Κένυα, Ουρουγουάη, Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία, ΗΠΑ, Σλοβενία, Γερμανία, Αυστρία, Καζακστάν, Ζιμπάμπουε, Ναμίμπια, Πορτογαλία, Νορβηγία, Τσεχία, Εσθονία, Αρμενία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο, Πολωνία, Λιθουανία, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γαλλία, Φιλανδία, Ουγγαρία, Σερβία, Σλοβακία, Ομάν
Τα δεδομένα από νέα διεθνή μελέτη, επιβεβαιώνουν ότι οι ανεμογεννήτριες δεν είναι σημαντική απειλή για τα πουλιά.