Ένα κρίσιμο βήμα προς τη μείωση της γραφειοκρατίας χωρίς υποχώρηση από τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας κάνει η Ευρώπη, με την EFRAG να παραδίδει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την τεχνική της εισήγηση για τα απλουστευμένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας (ESRS). Η κίνηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Omnibus 2025 της Κομισιόν και φιλοδοξεί να απαντήσει σε ένα από τα βασικά παράπονα της αγοράς: το υπερβολικό διοικητικό βάρος που δημιούργησε το πρώτο κύμα εφαρμογής των ESRS.
.
Σύμφωνα με την EFRAG, τα draft simplified ESRS μειώνουν κατά 61% τα υποχρεωτικά δεδομένα που πρέπει να γνωστοποιούν οι εταιρείες όταν αυτά είναι ουσιώδη, καταργώντας πλήρως τις εθελοντικές γνωστοποιήσεις. Η απλοποίηση βασίστηκε στην εμπειρία του 2024 από τις εταιρείες του «wave 1» και σε εκτενή δημόσια διαβούλευση με περισσότερους από 700 συμμετέχοντες – επιχειρήσεις, ελεγκτές, επενδυτές και λοιπούς stakeholders.
Ο πυρήνας των αλλαγών δεν είναι μόνο ποσοτικός αλλά και ποιοτικός. Η έννοια της «χρησιμότητας της πληροφορίας» λειτουργεί πλέον ως γενικό φίλτρο σε όλα τα στάδια της αναφοράς, με έμφαση στη δίκαιη παρουσίαση και όχι στη μηχανική συμμόρφωση. Η αξιολόγηση ουσιωδών θεμάτων – σημείο που αποδείχθηκε το πιο απαιτητικό για τις εταιρείες – απλοποιείται με σαφέστερες οδηγίες, λιγότερη τεκμηρίωση και καλύτερη ευθυγράμμιση με τις ανάγκες του ελέγχου, ώστε να αποφεύγεται η παραγωγή πληροφορίας χαμηλής αξίας.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στην αλυσίδα αξίας. Η προτίμηση για άμεση συλλογή δεδομένων καταργείται, δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στη χρήση εκτιμήσεων, κάτι που ελαφρύνει σημαντικά το βάρος για τις επιχειρήσεις, ειδικά τις μικρότερες ή εκείνες με σύνθετα διεθνή δίκτυα προμηθευτών. Παράλληλα, εισάγονται αναλογικότητα, ουσιαστικές απαλλαγές και στοχευμένα phasing-in για τις πιο δύσκολες γνωστοποιήσεις.
Τα απλουστευμένα ESRS κινούνται επίσης προς μια πιο αρχών-based προσέγγιση, κυρίως στις αφηγηματικές γνωστοποιήσεις για πολιτικές, δράσεις και στόχους. Οι εταιρείες αποκτούν μεγαλύτερη ελευθερία στο πώς παρουσιάζουν τις πληροφορίες τους, με μεγαλύτερη έμφαση στο πώς διαχειρίζονται τα ζητήματα βιωσιμότητας στην πράξη και λιγότερη στην τυποποιημένη φόρμα. Το αποτέλεσμα, όπως σημειώνει η EFRAG, είναι πρότυπα πιο σύντομα, πιο καθαρά και πιο εύκολα στην εφαρμογή.
Σημαντικό στοιχείο αποτελεί και η ενισχυμένη διαλειτουργικότητα με τα πρότυπα ISSB. Όπου ήταν δυνατόν, διατηρήθηκαν κοινές γνωστοποιήσεις, ενώ έγιναν προσαρμογές στη λογική της «δίκαιης παρουσίασης», στα όρια εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στις προβλέψεις για τις αναμενόμενες χρηματοοικονομικές επιπτώσεις. Η EFRAG, ωστόσο, προειδοποιεί ότι ορισμένες ελαφρύνσεις στα ESRS υπερβαίνουν εκείνες των ISSB, κάτι που απαιτεί προσοχή από τις εταιρείες που θέλουν να συμμορφώνονται ταυτόχρονα και με τα δύο πλαίσια.
Η Chiara Del Prete, πρόεδρος της SR TEG της EFRAG, έκανε λόγο για την ολοκλήρωση μιας απαιτητικής εντολής μέσα σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, υπογραμμίζοντας ότι η νέα εκδοχή των ESRS αξιοποιεί τον διάλογο με την αγορά και τα διδάγματα από την πρώτη εφαρμογή. Από την πλευρά του, ο Patrick de Cambourg, πρόεδρος της SRB, χαρακτήρισε την απλοποίηση «λεπτή ισορροπία» ανάμεσα στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και τη διατήρηση της ηγετικής της θέσης στη βιώσιμη χρηματοδότηση.
Τα επόμενα βήματα ανήκουν πλέον στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα προετοιμάσει το αναθεωρημένο Delegated Act για το πρώτο σύνολο των ESRS. Παράλληλα, η EFRAG δηλώνει έτοιμη να στηρίξει την εφαρμογή μέσω καθοδήγησης, Q&A και εκπαιδευτικού υλικού, με το ESRS Knowledge Hub να τίθεται σε λειτουργία στις 4 Δεκεμβρίου 2025.
Για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις – και ιδιαίτερα για όσες αντιμετώπισαν τα ESRS ως καθαρά exercise συμμόρφωσης – το μήνυμα είναι σαφές: το reporting βιωσιμότητας παραμένει εδώ, αλλά σε πιο λειτουργική, αναλογική και επιχειρησιακά χρήσιμη μορφή. Το στοίχημα πλέον είναι αν τα απλουστευμένα ESRS θα καταφέρουν όχι απλώς να μειώσουν το βάρος, αλλά να κάνουν τη βιωσιμότητα ουσιαστικό κομμάτι του εταιρικού αφηγήματος και της στρατηγικής λήψης αποφάσεων.
Πηγή: EFRAG,
Τα επόμενα βήματα ανήκουν πλέον στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα προετοιμάσει το αναθεωρημένο Delegated Act για το πρώτο σύνολο των ESRS.