Υπάρχει ένα χάσμα στην καρδιά της κλιματικής κρίσης: η απόσταση ανάμεσα σε όσα ήδη βιώνουν οι κοινότητες, με τη θερμοκρασία κοντά στο +1,5°C, και σε όσα είναι διατεθειμένοι να κάνουν οι ηγέτες.
Οι κοινωνίες προσαρμόζονται σε ολοένα πιο σοβαρές επιπτώσεις, συχνά χωρίς στήριξη, ενώ οι εκπομπές αυξάνονται και οι επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα διευρύνονται. Η πολιτική απόφαση όμως παραμένει κολλημένη σε λογικές της δεκαετίας του ’90, όταν η απειλή φαινόταν μακρινή.
Η δοκιμασία για την COP30 στο Μπελέμ είναι σαφής: να αντιμετωπίσει το χάσμα μεταξύ κλιματικής πραγματικότητας και πολιτικής απάντησης. Αυτό σημαίνει συγκεκριμένους «οδικούς χάρτες» για ενίσχυση της προσαρμογής, επιτάχυνση της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και κινητοποίηση κεφαλαίων σε μεγάλη κλίμακα.
Η ανθεκτικότητα δεν είναι αποτυχία, αλλά προϋπόθεση ηγεσίας. Οι κοινότητες πρέπει να έχουν τα μέσα για να συμμετάσχουν στη μετάβαση. Χωρίς ανθεκτικά σπίτια, αγροτικές πρακτικές και υποδομές, η καθαρή ενέργεια δεν μπορεί να εφαρμοστεί δίκαια.
Το δεύτερο σκέλος του χάσματος είναι οι εκπομπές: τριάντα χρόνια μετά τη Συνθήκη-πλαίσιο, ο κόσμος οδεύει προς άνοδο 3°C. Οι περισσότερες μεγάλες οικονομίες δεν έχουν καν καταθέσει νέες δεσμεύσεις. Το να αφεθεί ο στόχος του +1,5°C να ξεθωριάσει ισοδυναμεί με παράδοση στην αδράνεια.
Η COP30 πρέπει να φέρει στο τραπέζι τους μεγάλους ρυπαντές, να επιβάλει σαφείς δεσμεύσεις και να αντιμετωπίσει την κεντρική αλήθεια: τα ορυκτά καύσιμα δεν είναι απλώς «ο ελέφαντας στο δωμάτιο» αλλά οι τοίχοι του. Παρά τις εξαγγελίες, τρισεκατομμύρια επενδύονται ακόμη σε εξορύξεις και επιδοτήσεις. Οι ρωγμές όμως αυξάνονται — και το Μπελέμ μπορεί να είναι η στιγμή για μια ρήξη με το παρελθόν.
Πηγή: WEF
Natalie Unterstell, President, Instituo Talanoa και Alex Scott, Senior Associate for Climate Diplomacy,
